Bướu tuyến giáp kiêng ăn gì? Danh sách thực phẩm cần tránh

Khái quát về bệnh tuyến giáp 

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nhỏ nằm ở vùng cổ, có hình dạng giống con bướm, đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất hormone điều hòa nhiều chức năng sinh học của cơ thể. Các hormone do tuyến giáp tiết ra, như thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3), tham gia vào quá trình chuyển hóa, điều hòa nhiệt độ cơ thể, nhịp tim và sự phát triển của hệ thần kinh. 

Bệnh tuyến giáp có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống

Bệnh tuyến giáp là thuật ngữ chung để chỉ các rối loạn liên quan đến chức năng hoặc cấu trúc của tuyến giáp, dẫn đến sự mất cân bằng hormone trong cơ thể. Khi tuyến giáp hoạt động quá mức, sản xuất dư thừa hormone, tình trạng này được gọi là cường giáp. Ngược lại, khi tuyến giáp hoạt động kém, không sản xuất đủ hormone, sẽ dẫn đến suy giáp. 

Ngoài ra, tuyến giáp còn có thể gặp phải các vấn đề khác như bướu giáp (bướu cổ), xảy ra khi kích thước tuyến giáp gia tăng hoặc có sự phát triển tế bào bất thường. Bướu giáp có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm thiếu iod trong chế độ ăn, bệnh Graves, suy giáp bẩm sinh, viêm tuyến giáp và khối u tuyến yên. Bệnh phổ biến ở phụ nữ trên 40 tuổi, với khoảng 15,8% dân số trên toàn thế giới mắc bướu giáp, trong khi tỷ lệ này ở Hoa Kỳ là 4,7%. Vì thế, việc nhận biết và điều trị kịp thời các bệnh lý tuyến giáp là rất quan trọng, bởi nếu không được quản lý đúng cách, chúng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tim mạch, hệ thần kinh và khả năng sinh sản. Do đó, việc thăm khám định kỳ và duy trì lối sống lành mạnh là cần thiết để bảo vệ sức khỏe tuyến giáp. 

Danh sách thực phẩm bệnh nhân bị bướu tuyến giáp nên kiêng ăn

Thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn, thực phẩm đông lạnh 

Người mắc bướu tuyến giáp nên hạn chế tiêu thụ thức ăn nhanh, thực phẩm chế biến sẵn và thực phẩm đông lạnh do những ảnh hưởng tiêu cực của chúng đến chức năng tuyến giáp. 

Cụ thể, các loại thực phẩm này thường chứa nhiều chất béo bão hòa, có thể làm chậm quá trình sản xuất hormon thyroxin của tuyến giáp, hay thậm chí làm giảm hiệu quả của một số loại thuốc điều trị. Ngoài ra, thực phẩm chế biến sẵn và đông lạnh thường chứa các chất phụ gia và calo rỗng, không có lợi cho sức khỏe tổng thể và có thể ảnh hưởng xấu đến tuyến giáp. Việc tiêu thụ thường xuyên những thực phẩm này có thể dẫn đến sự phát triển nhanh hơn của khối u tuyến giáp, gây khó khăn trong quá trình điều trị.

Thực phẩm nhanh, chế biến sẵn và đông lạnh có thể làm tình trạng bướu tuyến giáp trở nên nghiêm trọng hơn

Đồ ngọt, chứa nhiều đường 

Người bị bướu tuyến giáp nên hạn chế tiêu thụ đồ ngọt chứa nhiều đường vì có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng tuyến giáp, làm suy giảm quá trình sản xuất hormone và gây rối loạn chuyển hóa. Đây cũng chính là nguyên khiến người bệnh tăng nguy cơ béo phì, dẫn đến tích tụ mỡ thừa, gây áp lực lên tuyến giáp và làm trầm trọng hơn tình trạng bướu giáp. Bên cạnh đó, lượng đường cao trong máu kéo dài còn dễ làm người bệnh mắc bệnh tiểu đường, một yếu tố có thể gián tiếp ảnh hưởng đến hoạt động của tuyến giáp. 

Đậu nành không lên men 

Đậu nành chứa isoflavone và các chất goitrogens, có khả năng cản trở sự hấp thụ i-ốt của tuyến giáp, một khoáng chất thiết yếu cho việc sản xuất hormone tuyến giáp. Sự thiếu hụt i-ốt có thể dẫn đến phì đại tuyến giáp, hình thành bướu cổ. Ngoài ra, isoflavone trong đậu nành có thể ức chế enzyme peroxidase, enzyme cần thiết cho quá trình tổng hợp hormon tuyến giáp, từ đó làm giảm chức năng tuyến giáp. 

Tuy nhiên, các sản phẩm từ đậu nành đã qua lên men như tempeh hay miso thường được xem là an toàn hơn cho người mắc bệnh tuyến giáp, do quá trình lên men có thể làm giảm hàm lượng goitrogens. Dù vậy, việc tiêu thụ đậu nành, dù đã lên men hay chưa, nên có sự tư vấn của bác sĩ chuyên khoa để đảm bảo không ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe hiện tại.

Lúa mạch, lúa mì

Người mắc bệnh bướu tuyến giáp thường được khuyến nghị hạn chế tiêu thụ lúa mạch và lúa mì do hàm lượng gluten cao trong các loại ngũ cốc này. Gluten có thể gây kích ứng niêm mạc ruột non, ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa và hấp thu dưỡng chất. Đặc biệt, gluten có thể cản trở hiệu quả của thuốc hỗ trợ thay thế hormone tuyến giáp, làm giảm khả năng hấp thu thuốc và ảnh hưởng đến quá trình điều trị. 

Lúa mạch và lúa mì chứa gluten có thể ảnh hưởng tiêu cực đến chức năng của tuyến giáp

Một số loại rau họ cải

Bao gồm bông cải xanh, bắp cải, súp lơ, cải xoăn, củ cải và cải ngọt. Nguyên nhân người bệnh bị bướu tuyến giáp nên kiêng những loại rau này là do chúng có chứa hợp chất glucosinolate, khi được cắt, thái, nghiền hoặc nhai sống, sẽ chuyển hóa thành goitrogen. Goitrogen có khả năng ức chế quá trình tổng hợp hormon tuyến giáp bằng cách giảm hấp thụ i-ốt, dẫn đến việc tuyến giáp phải tăng cường hoạt động để bù đắp, từ đó làm tăng nguy cơ phát triển bướu cổ hoặc suy giáp. 

Tuy nhiên, không nhất thiết phải kiêng hoàn toàn các loại rau họ cải. Việc tiêu thụ một lượng vừa phải, đặc biệt khi đã được nấu chín, có thể giảm thiểu tác động tiêu cực đến tuyến giáp. Nấu chín giúp làm giảm hoạt tính của goitrogen, do đó, người bệnh có thể thưởng thức các loại rau này mà không gây ảnh hưởng lớn đến chức năng tuyến giáp. 

Ngoài ra, một số loại củ như sắn (củ mì) cũng chứa hợp chất có thể ảnh hưởng đến khả năng hấp thụ i-ốt của tuyến giáp. Vì vậy, người mắc bướu tuyến giáp nên hạn chế tiêu thụ các loại củ này, đặc biệt trong giai đoạn điều trị. 

Xem thêm: 

• Bệnh tuyến giáp ở phụ nữ: Nguyên nhân và cách chữa trị
• Các bệnh thường gặp liên quan đến tuyến giáp

Thực phẩm chứa chất béo bão hoà

Chất béo bão hòa như như bơ, thịt mỡ, đồ chiên rán,...có thể làm giảm khả năng sản xuất hormone thyroxine (T4), ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp. Ngoài ra, chất béo bão hòa còn cản trở khả năng hấp thụ thuốc thay thế hormone tuyến giáp của cơ thể, làm giảm hiệu quả điều trị. Đặc biệt đối với những người có quá trình trao đổi chất chậm, những thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa thường khó tiêu hóa, dẫn đến tăng cân quá mức, gây thêm áp lực lên tuyến giáp. Do đó, việc hạn chế tiêu thụ chất béo bão hòa là cần thiết để duy trì chức năng tuyến giáp và hỗ trợ hiệu quả trong quá trình điều trị.

Cà phê, bia, rượu và các chất kích thích

Việc tiêu thụ các chất kích thích có thể làm tăng nguy cơ biến chứng liên quan đến bệnh tuyến giáp

Cà phê chứa caffeine có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng cường giáp, gây cảm giác khó chịu và tăng nhịp tim. Ngoài ra, caffeine có thể cản trở sự hấp thu hormon thay thế tuyến giáp, đặc biệt nếu uống cà phê cùng thời điểm với thuốc điều trị, dẫn đến việc kiểm soát bệnh kém hiệu quả. 

Bia, rượu và các chất kích thích khác cũng được khuyến cáo nên tránh, vì chúng có thể gây rối loạn hoạt động của hệ tiêu hóa, làm giảm khả năng hấp thụ thuốc và các chất điều trị, ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình điều trị bệnh tuyến giáp. 

Nội tạng động vật

Người bị bướu tuyến giáp nên hạn chế tiêu thụ nội tạng động vật như gan, thận và tim vì chúng chứa hàm lượng axit lipoic cao. Việc tiêu thụ quá mức axit lipoic có thể gây rối loạn hoạt động của tuyến giáp, làm phức tạp quá trình điều trị và kéo dài thời gian hồi phục. Do đó, để hỗ trợ hiệu quả điều trị và duy trì sức khỏe tuyến giáp, người bệnh nên tránh hoặc hạn chế tiêu thụ nội tạng động vật trong chế độ ăn uống hàng ngày. 

Thực phẩm bệnh nhân bướu tuyến giáp nên ăn 

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh giúp quá trình hồi phục trở nên thuận lợi hơn 

Bên cạnh các thực phẩm cần hạn chế, người bệnh được khuyến cáo nên bổ sung những thực phẩm dưới đây để cải thiện và tăng cường khả năng hồi phục. Bao gồm: 

• Rong biển: Chứa nguồn i-ốt dồi dào - thành phần chính của các hormon tuyến giáp. Người thường xuyên ăn rong biển có tỷ lệ mắc bệnh bướu cổ thấp hơn những người không ăn hoặc ăn ít do cung cấp đầy đủ i-ốt.
• Trứng: Đây là nhóm thực phẩm chứa lượng i-ốt và selen rất lớn trong lòng đỏ. Chất selen có liên quan đến tổng hợp Hormon Triiodothyronine (T3) từ Thyroxin (T4). 
• Thực phẩm chứa omega-3: Bao gồm cá ngừ, cá hồi,....Việc bổ sung omega-3 giúp tăng cường thuộc tính kháng viêm tuyến giáp. Ngoài ra cá hồi còn chứa nhiều protein, vitamin B, magie tốt cho quá trình chuyển hoá của cơ thể. 
• Sữa chua: Sữa chua là nhóm thực phẩm giàu vitamin D, vitamin B12, chất khoáng và Probiotics giúp cân bằng vi khuẩn tốt trong ruột, ổn định hoạt động bình thường của hệ tiêu hoá, điều hoà nhu động ruột và tăng cường hệ miễn dịch. Bổ sung một hộp sữa chua sau bữa ăn 30’-1 tiếng sẽ mang lại cho bạn những lợi ích vô cùng tuyệt vời. 
• Các loại hạt: Như hạt điều, hạnh nhân, hạt bí,...giàu protein, magie, kẽm, đồng, vitamin B, vitamin E có thể giúp tuyến giáp cũng như cơ thể trở nên khỏe mạnh. 
• Các loại rau có màu xanh sẫm: Chẳng hạn như rau ngót, rau muống, súp lơ xanh, rau diếp, rau bina,....là nguồn vitamin K, vitamin A dồi dào rất cần thiết để tăng cường tuyến giáp. 
• Thịt gà: Thịt gà cung cấp protein, kẽm cho sức khỏe. Đặc biệt, kẽm rất cần thiết để điều chỉnh hormone tuyến giáp trong cơ thể. 

Kết luận

Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát bướu tuyến giáp, giúp hạn chế biến chứng và cải thiện chất lượng sống. Việc tránh các thực phẩm không phù hợp sẽ giúp tuyến giáp hoạt động ổn định hơn, từ đó hỗ trợ quá trình điều trị đạt kết quả tốt nhất. Nếu bạn đang mắc bướu giáp, hãy chủ động điều chỉnh chế độ ăn và tham khảo ý kiến bác sĩ để có hướng dẫn dinh dưỡng phù hợp.