Hội chứng chèn ép dây thần kinh xảy ra khi một dây thần kinh bị đè nén hoặc ép chặt, làm cản trở quá trình dẫn truyền tín hiệu thần kinh. Tình trạng này không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến yếu cơ, rối loạn chức năng vận động hoặc tổn thương thần kinh về lâu dài.
Chèn ép dây thần kinh (hay chứng kẹt dây thần kinh) là tình trạng dây thần kinh bị ép hoặc nén lại tại một vị trí cụ thể, thông thường xảy ra ở các chi và đầu chi. Khi các dây thần kinh bị kẹt, người bệnh sẽ gặp phải các triệu chứng khó chịu như đau nhức, tê bì và yếu cơ.
Chèn ép dây thần kinh là hiện tượng dây thần kinh bị ép hoặc nén lại
Nguyên nhân phổ biến thường liên quan đến những chấn thương lặp đi lặp lại, tái phát nhiều lần trong năm. Hoặc do ảnh hưởng của các bệnh lý xương khớp như viêm khớp dạng thấp, đái tháo đường hoặc suy giáp.
Có nhiều loại hội chứng chèn ép dây thần kinh khác nhau, tác động đến dây thần kinh ngoại biên riêng biệt. Trong đó hai loại phổ biến, thường gặp nhất bao gồm:
Các hội chứng kẹt dây thần kinh thường gặp
Chứng kẹt dây thần kinh còn có thể xảy ra ở những vị trí có cấu trúc dạng ống, khe hẹp như:
Tùy thuộc vị trí và mức độ chèn ép mà dấu hiệu cảnh báo hội chứng chèn ép dây thần kinh sẽ khác nhau. Thông thường các triệu chứng sẽ xuất hiện ngay tại vị trí dây thần kinh bị ảnh hưởng, số ít trường hợp lan sang vùng xung quanh.
Đại đa số trường hợp dây thần kinh bị chèn ép đều gây ra tình trạng tê nhức, do quá trình truyền và nhận bị gián đoạn. Nếu cảm giác tê xảy ra thường xuyên, lặp lại nhiều lần, người bệnh cần can thiệp điều trị kịp thời, phòng tránh nguy cơ tê liệt vĩnh viễn.
Tê nhức là biểu hiện hàng đầu khi dây thần kinh bị chèn ép
Dây thần kinh đảm nhiệm chức năng dẫn truyền tín hiệu từ bộ phận này sang bộ phận khác trong cơ thể. Nếu có bất kỳ yếu tố tác động cản trở quá trình này, người bệnh đều có thể xuất hiện cảm giác châm chích.
Triệu chứng này thường xảy ra ở một số khu vực nhất định, trong khoảng 3 - 5 phút. Tuy không phải dấu hiệu nhận biết điển hình, nhưng nếu kéo dài người bệnh nên nghi ngờ, thăm khám sớm để xác định nguyên nhân và có biện pháp chữa trị phù hợp.
Nếu trong khoảng thời gian dài bạn cảm thấy cơ bắp tay, cánh tay, bàn tay, bắp chân suy yếu thì có thể nghi ngời hội chứng chèn ép dây thần kinh. Bệnh nhân cần can thiệp sớm để lấy lại chức năng vận động ban đầu, trường hợp kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ tổn thương vĩnh viễn, thậm chí liệt.
Dây thần kinh bị chèn ép lâu ngày có thể làm suy yếu các nhóm cơ
Một biểu hiện rõ ràng khác của hội chứng chèn ép dây thần kinh là đau khớp, cơn đau có thể lan tỏa đến những bộ phận khác trong cơ thể. Tình trạng này xuất hiện cảnh báo vấn đề sưng, viêm dây thần kinh, khiến chức năng kết nối suy giảm rõ rệt.
Hội chứng chèn ép thông thường xảy ra do những tác động làm biến đổi tiêu cực khả năng truyền và nhận tín hiệu của dây thần kinh. Dưới đây là nhóm nguyên nhân chính cùng một số yếu tố nguy cơ mà bất kỳ ai cũng có thể gặp phải.
Những cử động lặp lại liên tục như duỗi cổ tay quá mức khi gõ phím, dùng chuột máy tính, chơi đàn piano là một trong những nguyên nhân làm tăng áp lực lên dây thần kinh. Thời gian đầu người bệnh chưa chịu ảnh hưởng quá nhiều, song kéo dài không điều trị làm tăng nguy cơ mắc hội chứng ống cổ tay.
Chấn thương tái diễn là một trong những nguyên nhân làm kẹt dây thần kinh
Các tài liệu y tế cho biết, người có tiền sử bệnh lý thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, chấn thương xương khớp có nguy cơ cao bị kẹt dây thần kinh. Bởi vậy khi điều trị, chăm sóc, người bệnh cần tuân thủ nghiêm ngặt các hướng dẫn của bác sĩ, đều đặn tái khám theo lịch hẹn.
Những tai nạn đột ngột như bong gân, gãy xương, rạn xương không điều trị kịp thời, đúng cách cũng có thể làm xuất hiện tình trạng dây thần kinh bị chèn ép. Trong đó những tổn thương dưới đây có thể ảnh hưởng đến chức năng gửi và nhận thông tin của dây thần kinh:
Những tổn thương có thể ảnh hưởng đến chức năng truyền dẫn tín hiệu dây thần kinh
Một số nhóm người có nguy cơ mắc hội chứng chèn ép dây thần kinh cao hơn người khác như:
Bác sĩ sẽ đánh giá triệu chứng lâm sàng trước khi tiến hành khám thực thể, cũng như chỉ định các xét nghiệm chẩn đoán chuyên sâu để xác định vị trí, mức độ và tìm nguyên nhân. Một số dạng xét nghiệm thường được áp dụng trong chẩn đoán tình trạng dây thần kinh bị chèn ép như sau:
Các xét nghiệm cận lâm sàng chẩn đoán tình trạng kẹt dây thần kinh
Điều trị chèn ép dây thần kinh thường bắt đầu từ việc thay đổi lối sống, tập trung áp dụng các biện pháp không xâm lấn. Trong trường hợp xác định nguyên nhân đến từ các bệnh lý xương khớp, người bệnh cần được kiểm soát tình trạng bệnh để cải thiện triệu chứng khó chịu.
Phương pháp điều trị tình trạng chèn ép dây thần kinh
Để tăng hiệu quả điều trị, phòng ngừa nguy cơ tái phát, bệnh nhân có thể áp dụng đồng thời các biện pháp hỗ trợ khác như chườm lạnh vùng dây thần kinh bị ảnh hưởng trong 10 - 15 phút. Tập hít thở sâu, thư giãn, vận động động giãn cơ nhẹ nhàng, tăng sức mạnh và linh hoạt hệ cơ xương khớp.
Khác với những chấn thương thường đến đột ngột, khó phòng ngừa, mỗi cá nhân có thể chủ động phòng tránh hội chứng kẹt dây thần kinh diễn tiến nặng thông qua các biện pháp:
Biện pháp phòng ngừa dây thần kinh bị chèn ép
Chèn ép dây thần kinh nếu được phát hiện sớm, điều trị đúng cách, đa số bệnh nhân có thể hồi phục hoàn toàn và ít nguy cơ tái phát. Bởi vậy, khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ như đau, tê bì, yếu cơ kéo dài, người bệnh cần nhanh chóng thăm khám bác sĩ chuyên khoa xương khớp hoặc thần kinh để được xử trí kịp thời.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Nguồn tham khảo
Tham vấn chuyên môn: Đội ngũ Bác sĩ Chuyên khoa Phẫu thuật thần kinh
Tham vấn chuyên môn: Đội ngũ Bác sĩ Chuyên khoa Phẫu thuật thần kinh
Chèn ép dây thần kinh là tình trạng dây thần kinh ở cổ tay, khuỷu tay, cổ chân hoặc cột sống bị đè nén, gây đau, tê bì, yếu cơ...
