Hội chứng ống cổ tay: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Hội chứng ống cổ tay là gì?

Hội chứng ống cổ tay hay còn gọi là carpal tunnel syndrome (CTS), là bệnh lý chèn ép dây thần kinh ngoại biên gây ra đau, tê bì và yếu cơ ở bàn tay, cổ tay. Hậu quả của việc chèn ép là gây viêm, đau, tê, giảm hoặc mất cảm giác vùng da bàn tay thuộc chi phối của thần kinh giữa, khiến người bệnh khó chịu. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị là rất quan trọng để người bệnh có thể nhận biết và xử lý kịp thời, tránh các biến chứng lâu dài.

Hội chứng ống cổ tay gây đau, tê bì ở bàn tay, cổ tay

Nguyên nhân gây hội chứng ống cổ tay

Có nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra hội chứng ống cổ tay. Một phần lớn các trường hợp (khoảng 70%) được coi là vô căn, tức là không xác định được nguyên nhân rõ ràng. Tuy nhiên, một số yếu tố có thể làm tăng khả năng phát triển của hội chứng như viêm bao hoạt dịch và tăng áp lực trong ống cổ tay, gây chèn ép dây thần kinh giữa.

• Nguyên nhân bẩm sinh: Một số người sinh ra với ống cổ tay hẹp, khiến dây thần kinh giữa dễ bị chèn ép hơn. Tình trạng này có thể gặp ở cả hai tay và thường phát hiện sớm.
• Giới tính và cấu trúc cơ thể: Phụ nữ có nguy cơ mắc CTS cao hơn so với nam giới, chủ yếu do cấu trúc ống cổ tay của phụ nữ nhỏ hơn. Ngoài ra, phụ nữ thường làm nhiều công việc tay chân như giặt giũ, lau dọn nhà cửa làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Tính chất nghề nghiệp: Các công việc đòi hỏi chuyển động tay lặp đi lặp lại trong thời gian dài cũng là yếu tố nguy cơ lớn. Ví dụ, những người thường xuyên đánh máy, công nhân nhà máy, thợ sơn, người chơi nhạc cụ, hoặc người làm việc nhiều với máy tính đều có nguy cơ cao mắc hội chứng ống cổ tay. Những chuyển động lặp đi lặp lại này có thể gây tổn thương cho các gân, làm sưng viêm và tăng áp lực trong ống cổ tay, dẫn đến chèn ép dây thần kinh giữa.
• Mang thai: Thay đổi nội tiết tố trong thai kỳ có thể gây viêm các thành phần trong ống cổ tay, ảnh hưởng lên dây thần kinh giữa. Sự tăng cân và tình trạng đái tháo đường thai kỳ cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh trong giai đoạn này.
• Tiền sử bệnh lý: Những người có tiền sử bệnh lý như thoát vị bao hoạt dịch, viêm khớp mãn tính, viêm khớp dạng thấp, gút lắng đọng hạt tophi, suy thận, hoặc rối loạn chức năng tuyến giáp cũng có nguy cơ cao mắc hội chứng ống cổ tay. Những bệnh này thường gây tình trạng phù nề mô ngoại biên, làm tăng áp lực trong ống cổ tay.
• Chấn thương vùng cổ tay: Các chấn thương hoặc trật khớp vùng cổ tay có thể khiến xương bị di lệch, gây chèn ép dây thần kinh giữa. Những người từng bị chấn thương cổ tay cần chú ý đến các triệu chứng của CTS để kịp thời điều trị.
• Sử dụng thuốc ức chế Aromatase: Một số thuốc ức chế Aromatase, được sử dụng để giảm nồng độ estrogen trong điều trị và phòng ngừa ung thư vú sau mãn kinh, cũng có thể gây hội chứng ống cổ tay do làm dày gân.
• Bệnh amyloidosis: Đây là tình trạng gây lắng đọng protein amyloid hoặc immunoglobulin bất thường trong các mô, bao gồm cả mô thần kinh, dẫn đến chèn ép dây thần kinh giữa.

Vị trí đau điển hình của hội chứng ống cổ tay

Triệu chứng thường gặp của hội chứng ống cổ tay

Biểu hiện của hội chứng ống cổ tay khá đa dạng, việc nắm chắc các triệu chứng lâm sàng đóng vai trò rất quan trọng trong việc phối hợp với các thăm dò hình ảnh và điện sinh lý thần kinh để làm cơ sở chẩn đoán và điều trị.

• Triệu chứng đặc trưng của hội chứng ống cổ tay bao gồm đau hoặc dị cảm (tê và ngứa ran) ở vùng dây thần kinh giữa chi phối, liên quan đến ba ngón tay đầu tiên và nửa ngón tay thứ tư. Triệu chứng thường nặng hơn vào ban đêm, gây mất ngủ và làm người bệnh cảm thấy khó chịu.
• Người bệnh cũng có thể cảm thấy đau tăng lên khi uốn cong hoặc duỗi cổ tay, hoặc khi nâng cao cánh tay. Ở giai đoạn nặng, bệnh nhân có thể mất cảm giác và yếu cơ bàn tay, đặc biệt là ngón tay cái, dẫn đến teo cơ. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng cầm nắm và thực hiện các hoạt động thường ngày.

Vùng tổn thương điển hình của hội chứng ống cổ tay

Các nghiệm pháp khám lâm sàng chẩn đoán bao gồm nghiệm pháp Tinel, Phalen và Durkan. 

• Nghiệm pháp Tinel bao gồm việc dùng búa phản xạ gõ nhẹ trên ống cổ tay, nếu gây ra cảm giác tê giật lên các ngón tay thì nghiệm pháp này dương tính. 
• Nghiệm pháp Phalen yêu cầu bệnh nhân gập cổ tay hết mức và giữ trong 60 giây; nếu bệnh nhân cảm thấy tê bì hoặc đau vùng dây thần kinh giữa chi phối thì nghiệm pháp dương tính. 
• Nghiệm pháp Durkan được thực hiện bằng cách thầy thuốc dùng ngón cái ấn vào vị trí giữa nếp gấp cổ tay; nếu bệnh nhân thấy tê bì, đau tăng thì nghiệm pháp dương tính.

Chẩn đoán hội chứng ống cổ tay

Để chẩn đoán hội chứng ống cổ tay, các phương pháp cận lâm sàng như siêu âm, cộng hưởng từ và điện cơ được sử dụng. 

• Siêu âm giúp đo diện tích dây thần kinh giữa tại vị trí cắt ngang qua nếp gấp cổ tay, với diện tích lớn hơn 12mm² thường cho thấy có chèn ép dây thần kinh.

Chẩn đoán hội chứng ống cổ tay bằng phương pháp siêu âm

• Cộng hưởng từ có thể phát hiện các bất thường của dây thần kinh giữa, gân gấp, cấu trúc mạch máu và dây chằng ngang cổ tay, giúp xác định chính xác các bất thường của mô mềm. 
• Điện cơ được sử dụng để đánh giá sự suy giảm dẫn truyền thần kinh giữa qua ống cổ tay và loại trừ các tình trạng khác như bệnh đa dây thần kinh.

Phương pháp điều trị 

Phương pháp điều trị hội chứng ống cổ tay bao gồm các biện pháp bảo tồn và phẫu thuật.

• Nẹp cổ tay: Nẹp giúp duy trì cổ tay ở vị trí trung lập, ngăn ngừa việc gập hoặc duỗi cổ tay kéo dài, qua đó hạn chế các hoạt động làm tăng áp lực trong ống cổ tay. Người bệnh thường đeo nẹp vào ban đêm nhưng cũng có thể đeo liên tục. Thời gian đeo nẹp từ 1-2 tháng để đánh giá hiệu quả. Nếu tình trạng cải thiện, người bệnh có thể tiếp tục đeo nẹp lâu hơn hoặc sử dụng liên tục. Ngược lại, nếu không đỡ, có thể kết hợp các biện pháp khác.
• Tiêm glucocorticoid: Nhằm giảm viêm tại chỗ và hỗ trợ phục hồi. Đối với những bệnh nhân không muốn đeo nẹp, tiêm glucocorticoid là một phương pháp hiệu quả thay thế. Thường sử dụng một mũi tiêm Methylprednisolon hoặc Betamethason. Glucocorticoid đường uống cũng có thể được sử dụng thay thế cho việc tiêm, thường kết hợp với nẹp.
• Liệu pháp siêu âm: Siêu âm được sử dụng để thúc đẩy quá trình lành vết thương sau chấn thương dây thần kinh và gân.
• Phẫu thuật: Phẫu thuật là phương pháp điều trị được lựa chọn cho những bệnh nhân có triệu chứng nặng hoặc dai dẳng mà các biện pháp khác không hiệu quả. 

Các yếu tố dự đoán nguy cơ cần phẫu thuật bao gồm: 

• Thời gian xuất hiện triệu chứng kéo dài
• Tuổi lớn hơn 50
• Triệu chứng dị cảm liên tục
• Dấu hiệu Phalen dương tính trong vòng 30 giây
• Tổn thương vận động và cảm giác kéo dài được chứng minh bằng điện cơ

Việc nhận biết sớm và điều trị kịp thời hội chứng ống cổ tay rất quan trọng để tránh các biến chứng lâu dài. Nếu bạn gặp các triệu chứng như tê bì, đau nhức ở bàn tay, hãy đến khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Điều này sẽ giúp cải thiện triệu chứng và phục hồi chức năng cho tay của bạn, đảm bảo bạn có thể tiếp tục các hoạt động thường ngày mà không bị gián đoạn bởi các cơn đau và tê bì khó chịu.

Bạn đọc có các thắc mắc liên quan đến hội chứng ống cổ tay cũng như các bệnh xương, khớp khác thì đừng ngần ngại để lại thông tin tại phần Đặt lịch khám hoặc bấm máy gọi tới Hotline 1900 1806 của Bệnh viện đa khoa Phương Đông để được hỗ trợ chi tiết.