Nấm lưỡi là tình trạng nấm Candida phát triển quá mức trong khoang miệng, gây ra các mảng trắng và các triệu chứng kèm theo như khó nuốt, đau rát, chán ăn,... Bệnh tuy không nguy hiểm nhưng cần được phát hiện kịp thời và dùng thuốc kịp thời. Đặc biệt, việc chữa trị bệnh ở người lớn và trẻ em phải đáp ứng các tiêu chuẩn và phục vụ mục đích điều trị khác nhau.
Tìm hiểu về bệnh nấm lưỡi
Nấm lưỡi là tình trạng nấm Candida phát triển quá mức trong miệng. Theo thời gian, nấm còn có thể lan ra lưỡi, bên trong hai má hoặc lan ra vòm miệng, nướu hoặc xuống họng. Trên lâm sàng ghi nhận một số trường hợp bị nấm nặng, vi khuẩn còn lan xuống cả hệ tiêu hoá, thực quản đến ruột hoặc các cơ quan khác như phổi, gan và gây ra tình trạng nhiễm nấm đa phủ tạng. Vì thế, việc điều trị nấm lưỡi nên được thực hiện càng sớm càng tốt!

Điều trị nấm lưỡi phải được thực hiện đúng lúc, kịp thời
Như đã nhắc đến ở trên, nguyên nhân gây ra nấm lưỡi là do vi khuẩn Candida. Đây là loại nấm tồn tại ở mọi nơi trên cơ thể dưới dạng ngủ sâu, khi hệ miễn dịch của cơ thể yếu đi chúng mới phát triển mạnh và gây ra các bệnh lý viêm nhiễm như nấm lưỡi, viêm âm đạo, viêm da, nấm thực quản, nấm mắt,...
Do đó, ai cũng có thể mắc bệnh lý này, đặc biệt là khi bạn chịu ảnh hưởng của các tác nhân kích thích nấm phát triển như thói quen dùng corticoid thường xuyên, kháng sinh kéo dài, đang điều trị các bệnh lý hiểm nghèo như HIV, ung thư,....
Việc điều trị nấm lưỡi thường được cân nhắc tuỳ mức độ. Bởi trong trường hợp bệnh nhẹ, nấm lưỡi có thể tự khỏi. Tuy nhiên, bạn không nên chủ quan vì việc nấm phát triển mạnh mẽ gây ra phản ứng viêm có thể cảnh báo các vấn đề về mặt sức khoẻ khác.
Cách nhận biết bệnh nấm lưỡi ở người lớn và trẻ em
Để điều trị nấm lưỡi hiệu quả, việc nhận biết chính xác triệu chứng là điều hết sức quan trọng. Thông thường, dấu hiệu nhận biết nấm lưỡi đặc trưng là các mảng trắng, khi cố cạo ra dễ gây chảy máu, khó ăn, uống cho người bệnh. Tuy nhiên, triệu chứng ở người lớn và trẻ em có sự khác biệt như sau:
Dấu hiệu nhận biết nấm lưỡi ở người lớn
- Các lớp trắng mỏng hoặc trắng ngà xuất hiện ở vòm miệng hoặc lưỡi. Hoặc các mảng dày bị viêm đỏ, kèm theo mụn li ti màu đỏ
- Cảm giác đau rát, cộm vướng ở miệng lưỡi
- Khó nuốt, tức ngực, sốt nếu vi khuẩn nấm tấn công sâu xuống họng và thực quản
- Chán ăn, khó nuốt, mất vị giác
- Nứt nẻ ở khoé miệng, cảm giác miệng khô khốc

Người bệnh thường bị nứt nẻ ở khoé miệng, miệng khô khốc
Dấu hiệu nhận biết nấm lưỡi ở trẻ em
Đối với trẻ sơ sinh (dưới 1 tuổi), bé bị nấm lưỡi khi xuất hiện các mảng trắng trên lưỡi khó cạo, trẻ quấy khóc nhiều, bỏ bú. Đồng thời, nấm miệng ở trẻ còn có thể lây sang mẹ khi bú sữa khiến núm vú bị viêm đỏ, nứt ra và rất đau.
Đối với trẻ lớn hơn thì các bé có thể có các biểu hiện tương tự người lớn.

Xuất hiện các mảng trắng là triệu chứng của nấm lưỡi ở trẻ em
Điều trị nấm lưỡi như thế nào
Tùy vào tình trạng sức khỏe, bệnh nhân sẽ được áp dụng các phương pháp điều trị nấm lưỡi khác nhau. Tuy nhiên, cách điều trị chính vẫn là dùng thuốc chữa nấm và thực hiện các biện pháp hỗ trợ như duy trì vệ sinh răng miệng, súc miệng bằng nước muối, tiệt trùng các vật dụng liên quan,...
Điều trị nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh
Đối với trẻ sơ sinh, cả mẹ và bé cần được điều trị nấm lưỡi đồng thời. Mẹ sẽ được dùng thuốc bôi nấm cho người lớn, còn trẻ sẽ được dùng thuốc chữa nấm lưỡi cho trẻ em riêng. Khi bôi thuốc, cha mẹ hãy đặt bé nằm ngửa, giữa tay sạch sẽ, dùng miếng gạc vải sạch và mềm quấn vào ngón trỏ để lau 1 lượt nhẹ nhàng từ trong ra ngoài bề mặt lưỡi.
Sau khi bôi thuốc xong, các bậc phụ huynh nên đi kiểm tra lại. Nếu thấy chưa sạch thì phải lau miệng cho bé 1 lần nữa. Ngoài ra, các dụng cụ như bình sữa, núm vú,... cũng phải được tiệt trùng sạch sẽ.
Điều trị nấm lưỡi cho trẻ em
Với các bé trên 1 tuổi đang bị nấm lưỡi, cách chữa nấm lưỡi cho trẻ em phù hợp nhất trong trường hợp này là dùng thuốc xịt chống nấm và dùng sữa chua, viên nang để khôi phục hệ vi khuẩn khoẻ mạnh của cơ thể.
Nếu phương pháp này không hiệu quả, bác sĩ có thể cho bé dùng thuốc chống nấm toàn thân trong vòng 1 - 2 tuần. Các loại thuốc chữa nấm lưỡi trẻ em bao gồm Nystatin (Mycostatin®), amphotericin B, Clotrimazol, Fluconazol, Miconazol,... Tuy nhiên, bạn chỉ nên cho bé dùng thuốc điều trị nấm lưỡi ở trẻ được các bác sĩ chuyên khoa khuyên dùng. Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc hoặc ngừng thuốc.

Cha mẹ nên bôi dùng thuốc chống nấm cho bé đúng theo chỉ định của bác sĩ
Bên cạnh đó, bạn nên hướng dẫn bé rửa tay kỹ trước và sau khi chơi, cho bé uống đủ nước và chủ động tiệt trùng vật dụng của bé kỹ càng. Thông thường, bệnh sẽ cải thiện trong vòng 4-5 ngày, nhưng cần hoàn thành liệu trình 7-14 ngày để đảm bảo nấm bị tiêu diệt hoàn toàn và hạn chế tái phát.
Điều trị nấm lưỡi ở người lớn
Tương tự với trẻ em, cách điều trị nấm lưỡi ở người lớn cũng tập trung vào dùng thuốc. Bạn có thể được kê thuốc kháng nấm như nystatin, clotrimazole, hoặc fluconazole,... trong vòng 7-14 ngày.
Ngoài ra, bạn cần lưu ý duy trì vệ sinh răng miệng sạch sẽ, tiếp tục điều trị các bệnh lý mãn tính như tiểu đường. Đồng thời, bạn nên súc miệng bằng nước muối hoặc baking soda để giảm nhẹ triệu chứng và tạm thời kiêng các chất kích thích. Tuyệt đối không dùng chung đồ vật với những người xung quanh.

Bạn nên súc miệng với nước muối sinh lý hàng ngày
Các biện pháp phòng ngừa bệnh nấm lưỡi
Dù là trẻ em hay người lớn, bạn cũng nên chủ động thực hiện các biện pháp phòng chống bệnh nấm lưỡi như sau:
Vệ sinh răng miệng tốt
- Đánh răng, sử dụng nước súc miệng để diệt khuẩn ít nhất 2 lần/ngày
- Sử dụng chỉ nha khoa hàng ngày, có thể cân nhắc dùng thêm tăm nước sau khi ăn uống
- Thay bàn chải, cạo lưỡi và các vật dụng vệ sinh răng miệng định kỳ
Chế độ ăn uống
- Uống đủ nước mỗi ngày
- Không uống rượu bia, hút thuốc lá hay dùng các chất kích thích
- Duy trì thói quen ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, phối hợp tập luyện điều độ
Có thể nói, điều trị nấm lưỡi tuy không phức tạp nhưng phải được thực hiện đúng thời điểm để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Đồng thời, bạn nên thực hiện theo hướng dẫn của bác sĩ trong vệ sinh răng miệng, điều chỉnh thói quen sinh hoạt và tái khám đều đặn để giúp bệnh nhanh khỏi và không tái phát.