Đột quỵ não nhận biết sớm - xử trí đúng - điều trị kịp thời | Phòng tránh tử vong và tàn phế

Đột quỵ não là gì?

Đột quỵ não xảy ra khi dòng máu nuôi não bị gián đoạn đột ngột, làm tế bào não thiếu oxy và tổn thương không hồi phục chỉ sau vài phút. Có hai thể chính:

• Nhồi máu não (đột quỵ thiếu máu): do tắc mạch máu não.
• Xuất huyết não: do vỡ mạch máu não.

Dù ở thể nào, đột quỵ đều đe dọa trực tiếp tính mạng và để lại di chứng nặng nề nếu xử trí chậm.

Đột quỵ não: Cần xử trí sớm và đúng cách

Dấu hiệu nhận biết sớm – Fast / Be Fast

Người dân cần ghi nhớ quy tắc FAST:

• F – Face: Méo miệng, liệt mặt một bên
• A – Arm: Yếu hoặc liệt tay/chân một bên
• S – Speech: Nói khó, nói ngọng, không hiểu lời
• T – Time: Thời gian là não

Ngoài ra, BE FAST giúp nhận biết sớm hơn:

• B – Balance: Mất thăng bằng đột ngột
• E – Eyes: Nhìn mờ, nhìn đôi, mất thị lực đột ngột

Xử trí ban đầu đúng cách – Cứu não ngay từ phút đầu

Khi nghi ngờ đột quỵ:

• Gọi cấp cứu 115 ngay hoặc đưa người bệnh đến bệnh viện có khả năng điều trị đột quỵ.
• Ghi nhớ chính xác thời điểm khởi phát triệu chứng (lần cuối còn bình thường).
• Để người bệnh nằm đầu hơi cao, nghiêng an toàn nếu buồn nôn.
• Không cạo gió, chích máu, bấm huyệt.
• Không tự ý cho uống aspirin, thuốc chống đông hay thuốc “hoạt huyết”.
• Không chờ đợi xem bệnh có tự khỏi hay không.

Theo dõi bệnh nhân bị đột quỵ não

Điều trị đột quỵ tại bệnh viện 

Tại bệnh viện, người bệnh sẽ được chụp CT hoặc MRI não để xác định loại đột quỵ.

• Nhồi máu não: có thể được dùng thuốc tiêu huyết khối trong giờ vàng và/hoặc can thiệp lấy huyết khối cơ học khi có chỉ định.
• Xuất huyết não: kiểm soát huyết áp, điều chỉnh rối loạn đông máu, điều trị phù não hoặc phẫu thuật khi cần.

Điều trị sớm giúp giảm tử vong và hạn chế tối đa các di chứng liệt, mất ngôn ngữ, sống phụ thuộc.

Phòng ngừa đột quỵ hiệu quả

 3 KIỂM SOÁT

• Kiểm soát huyết áp: đo huyết áp thường xuyên, dùng thuốc đều theo đơn bác sĩ.
• Kiểm soát mỡ máu: điều chỉnh ăn uống, dùng thuốc hạ mỡ máu khi có chỉ định.
• Kiểm soát đường huyết: đặc biệt ở người đái tháo đường.

3 BỎ

• Bỏ thuốc lá (kể cả hút thụ động).
• Hạn chế và tiến tới bỏ rượu bia.
• Bỏ lối sống tĩnh tại, ít vận động.

3 NÊN

• Nên ăn nhạt, tăng rau xanh, cá, hạn chế mỡ động vật.
• Nên vận động thể lực đều đặn, phù hợp với tuổi và bệnh nền.
• Nên khám sức khỏe định kỳ, tuân thủ điều trị nếu có bệnh tim mạch, rung nhĩ, hoặc đã từng bị đột quỵ/TIA.

THÔNG ĐIỆP: Đột quỵ có thể xảy ra bất ngờ, nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh và giảm nhẹ hậu quả. Nhận biết sớm – gọi cấp cứu ngay – điều trị kịp thời trong giờ vàng chính là chìa khóa để cứu não, cứu người và tránh những mất mát đáng tiếc cho gia đình và xã hội.