Gai đốt sống cổ hay gai xương đốt sống cổ là một trong số các bệnh lý thường gặp nhất, xảy ra khi canxi bị lắng đọng và kết tủa ở thân cột sống và dây chằng. Khi mới hình thành, bệnh không có triệu chứng nhưng khi mắc phải, bệnh nhân phải chịu đựng các cơn đau nhức khó chịu, thậm chí có nguy cơ bại liệt và mất khả năng lao động.
Gai đốt sống cổ còn gọi là cervical osteophytes là tình trạng các đốt sống cổ (C1-C7) bị thoái hoá dẫn đến dẫn đến sự hình thành các mấu xương bị biến dạng (gai xương), nhô ra ngoài cột sống. Theo thời gian, các gai xương này sẽ chèn ép vào dây thần kinh tạo ra các cơn đau nhói, thậm chí đau dữ dội vùng cổ và khó khăn khi cúi đầu khi gai xương phát triển đến kích thước nhất định.
Nguyên nhân sâu xa có thể đến từ quá trình lão hoá tự nhiên khi sụn khớp và đĩa đệm bị hao mòn, canxi bị dư thừa ở dây chằng và thân đốt sống hình thành các mấu xương mới. Trong giai đoạn đầu, các gai còn nhỏ, người bệnh hầu như không có biểu hiện gì đặc biệt nhưng khi các gai lớn lên, các cơn đau bắt đầu xuất hiện và khiến bệnh nhân gặp nhiều khó khăn trong sinh hoạt.
Theo các bác sĩ chuyên khoa, gai đốt sống cổ thường xuất hiện tại các vị trí như C5-C6, nơi chịu áp lực lớn từ cổ và đầu. Trên thực tế, bệnh lý này là một trong các lý do dẫn đến hội chứng đau cổ vai gáy kinh niên.
Đốt sống cổ có các mảnh gai xương
Chúng ta có thể nhận biết các triệu chứng của bệnh gai xương đốt sống cổ như sau:
Có. Gai xương đốt sống cổ là bệnh lý không thể chủ quan. Nếu nhận thấy cơ thể có các dấu hiệu bất thường, bạn nên sắp xếp thời gian để đi thăm khám càng ngày càng sớm. Nếu không điều trị đúng lúc, bạn có nguy cơ gặp phải các vấn đề sức khoẻ như:
Như đã giải thích ở trên, gai đốt sống cổ hình thành do thoái hoá. Đồng thời, sự hình thành của các mấu xương thừa sẽ làm tăng áp lực lên đĩa đệm khiến chúng bị chèn ép quá mức, theo thời gian lớp dịch ở đĩa đệm có thể bị thoát ra ngoài, gây chèn ép rễ thần kinh hoặc tủy sống. Hậu quả là người bệnh sẽ bị thoát bị đĩa đệm gây đau cổ vai gáy nghiêm trọng, thậm chí mất khả năng vận động và dẫn tới tàn phế.
Bạn có thể bị thoát vị đĩa đệm nếu không điều trị gai xương kịp thời
Các cơn đau từ dây thần kinh toạ có thể diễn ra nếu gai xương phát triển lớn làm tuỷ sống bị tổn thương, gây rối loạn tín hiệu thần kinh khiến bạn cảm thấy đau ở mông, đùi sau, gân kheo và lan xuống cẳng chân. Ở giai đoạn nặng, bạn sẽ cảm thấy tê bì chân tay, rối loạn cảm giác, không kiểm soát được đại tiểu tiện và cuối cùng là bại liệt.
Tương tự như cơ chế gây đau chi dưới của đau dây thần kinh toạ, gai xương đốt sống cổ có thể chèn ép các rễ thần kinh cổ (như C4-C8) - nơi bắt nguồn của các dây thần kinh liên sườn. Những người bị đau dây thần kinh liên sườn mô tả các cơn đau xuất hiện dọc theo xương sườn, đau nhiều và cơn đau tăng lên, thậm chí có cảm giác bỏng rát khi hít sâu, xoay người và thay đổi tư thế. Một số người còn cảm thấy đau ngực.
Nếu để gai xương phát triển lớn, chúng sẽ chèn ép lên tuỷ sống cổ và khiến bộ phận này bị tổn thương. Theo đó, các dây thần kinh vận động và cảm giác dọc theo tuỷ sống sẽ bị ảnh hưởng tạm thời hoặc mất chức năng vĩnh viễn.
Đây là lý do tại sao một số người có tiền sử gai đốt sống cổ bị mất khả năng vận động tay chân, kiểm soát bàng quang, ruột, hoặc yếu cơ nghiêm trọng.
Như đã nói ở trên, nguyên nhân gây ra bất thường ở đốt sống cổ này chủ yếu là do thoái hoá. Tuy nhiên, xem xét trên số lượng lớn bệnh nhân, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra nhiều lý do phổ biến khiến các mấu xương hình thành ở cổ như sau:
Khi tuổi tác tăng (thường từ 40-50 tuổi trở lên), các cấu trúc trong cột sống cổ như đĩa đệm, sụn khớp, và dây chằng dần mất đi độ đàn hồi, hao mòn và mất đi sự linh hoạt. Đĩa đệm có xu hướng mỏng hơn, có thể bị thoát dịch đĩa đệm khiến các đốt sống cọ xát vào nhau. Khi đó, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách lắng đọng canxi để tạo ra gai xương nhằm bù đắp sự hao mòn này.
Xét ở khía cạnh khác, quá trình lão hoá tự nhiên khiến cơ thể giảm sản xuất collagen và proteoglycan trong sụn, làm tăng nguy cơ hình thành các mấu xương bất thường.
Ở người có tiền sử bệnh lý cơ xương khớp như bị viêm khớp mãn tính, phản ứng viêm tại ổ xương khiến lớp sụn bị bào mòn nhanh chóng, các liên kết sụn bị mất dần và giảm tiết dịch khớp. Kết quả là phần đầu của đốt sống cổ trở nên trần trụi, trực tiếp ma sát với nhau và tăng nguy cơ hình thành gai xương.
Người bệnh có thể bị viêm xương khớp
Một số tai nạn trong sinh hoạt như té ngã, va đập có thể khiến người bệnh bị chấn thương nhẹ bao gồm bong gân, căng khớp, gãy xương cổ. Các tổn thương này cũng là nhân tố thúc đẩy hình thành gai xương. Nguy cơ bị gai xương hoá đốt sống cổ càng cao nếu bạn không điều trị, điều dưỡng cơ thể.
Bên cạnh sự ảnh hưởng từ các thói quen sinh hoạt và bệnh lý, chế độ dinh dưỡng cũng có thể khiến bạn rơi vào nhóm nguy cơ cao mắc bệnh này. Đặc biệt là khi trong bữa ăn hàng ngày bạn tiêu thụ quá nhiều đồ dầu mỡ, chất kích thích khiến quá trình tiêu hoá bị quá tải và gián tiếp tăng rủi ro gặp các bất thường về xương khớp.
Bên cạnh đó, một số yếu tố khác cũng khiến bệnh nhân có nguy cơ cao bị bệnh này, bao gồm:
Điều trị nội khoa là phương pháp điều trị phổ biến nhất, bạn có thể được chỉ định uống các loại thuốc như thuốc giảm đau NSAIDs, thuốc giãn cơ, thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh hoặc tiêm corticoid để điều trị bệnh.
Trong đó thuốc kháng sinh đặc trị sẽ được sử dụng để điều trị thoái hoá đốt sống cổ, thuốc giãn cơ được sử dụng khi gai xương chèn ép dây thần kinh và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động của bệnh nhân. Điều quan trọng nhất là bạn nên tránh lạm dụng để ngăn ngừa tác dụng phụ mà chỉ được dùng theo chỉ định của bác sĩ.
Đây là cách điều trị sau cùng khi gai xương đã diễn biến nặng và các phương pháp không còn hiệu quả. Can thiệp ngoại khoa này được cân nhắc khi bệnh nhân bị chèn ép làm hẹp ống tủy hoặc chèn ép dây thần kinh gây tê ở chân tay và gặp các vấn đề về đường ruột và tiết niệu.
Các bác sĩ có thể phải can thiệp để điều trị gai đốt sống
Bạn nên tập vật lý trị liệu như châm cứu, massage, bấm huyệt vùng cổ giảm đau, tăng tuần hoàn máu,... để làm giảm áp lực lên cổ và vai. Đồng thời, bệnh nhân sẽ được làm giãn các đốt sống và tăng sự dẻo dai cho khớp.
Tuy nhiên, bạn nên thực hiện dưới hướng dẫn của của chuyên gia, tránh vận động quá mức gây đau hay tự ý thực hiện.
Ngoài các cách điều trị kể trên, bạn có thể kết hợp một số phương pháp chăm sóc sức khoẻ như sau:
Có thể nói, gai đốt sống cổ là bệnh lý cần điều trị sớm để hạn chế các biến chứng nguy hiểm như thoát vị đĩa đệm, đau dây thần kinh toạ, đau dây thần kinh riêng,.. Do đó để chủ động phòng ngừa bệnh, bạn nên đến đi thăm khám xương khớp thường xuyên và điều trị ngay nếu đã được chẩn đoán.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Điều trị gai xương khớp gối dùng thuốc vào giai đoạn đầu, tập vật lý trị liệu và phẫu thuật khớp gối nếu các gai xương đã to, ảnh hưởng...
