Gãy xương do loãng xương có phổ biến không? Điều trị như thế nào?

Loãng xương là bệnh gì?

Loãng xương là một bệnh lý mạn tính khiến mật độ xương giảm dần theo thời gian, làm xương trở nên giòn, yếu và dễ gãy dù chỉ với va chạm nhẹ. Các vị trí thường bị ảnh hưởng là cột sống thắt lưng, cổ tay, khớp háng và cột sống lưng. Bệnh thường diễn tiến âm thầm, không gây đau trong giai đoạn đầu nên nhiều người chỉ phát hiện khi đã có biến chứng gãy xương do loãng xương.

Theo các bác sĩ cơ xương khớp, c được chia thành hai nhóm:

• Loãng xương nguyên phát thường gặp ở người cao tuổi và phụ nữ sau mãn kinh do suy giảm hormone sinh dục, đặc biệt là estrogen.
• Loãng xương thứ phát xảy ra do các bệnh mạn tính (như viêm khớp dạng thấp, bệnh thận, bệnh gan, cường giáp…) hoặc do tác dụng phụ của thuốc (như corticoid, thuốc chống động kinh, thuốc ức chế miễn dịch…).

Ngoài ra, lối sống ít vận động, hút thuốc, uống rượu bia thường xuyên hay chế độ ăn thiếu hụt canxi và vitamin D cũng có thể là các yếu tố thúc đẩy làm xương yếu dần theo thời gian.

Bạn có thể bị gãy xương như biến chứng của bệnh loãng xương

Tại sao lại bị gãy xương do loãng xương?

Khi bị loãng xương, kết cấu xương bên trong trở nên thưa và xốp khiến khả năng chịu lực giảm mạnh. Chỉ một cú ngã nhẹ, một cái chống tay hoặc thậm chí là một động tác vặn người mạnh cũng có thể khiến xương bị gãy. 

Các nguyên nhân gây loãng xương

Về cơ bản, loãng xương hình thành khi quá trình tiêu xương cũ diễn ra nhanh hơn tạo xương mới. Điều này khiến mật độ xương và độ bền mô xương giảm sút nghiêm trọng. Một số nguyên nhân chính gồm:

• Thiếu hụt hormone sinh dục: Ở phụ nữ sau mãn kinh, lượng estrogen giảm mạnh khiến quá trình hủy xương tăng lên.
• Chế độ ăn thiếu canxi và vitamin D: Cơ thể không đủ nguyên liệu để tái tạo xương.
• Ít vận động: Thiếu tác động cơ học làm giảm khả năng tạo xương.
• Tác dụng phụ của thuốc: Sử dụng quá nhiều corticoid, thuốc chống động kinh, thuốc điều trị tuyến giáp… có thể làm giảm mật độ xương.
• Bệnh lý mạn tính: Viêm khớp dạng thấp, cường giáp, bệnh phổi tắc nghẽn, tiểu đường, suy thận, bệnh gan…
• Thói quen không lành mạnh: Hút thuốc, uống rượu, tiêu thụ nhiều caffeine cũng làm giảm hấp thu canxi.

Yếu tố thúc đẩy gãy xương là gì?

Không phải ai bị loãng xương cũng gãy xương nhưng một số yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng này, bao gồm:

• Tuổi tác: Người trên 65 tuổi khả năng tạo xương giảm đáng kể.
• Giới tính: Phụ nữ có mật độ xương thấp hơn nam giới.
• Thể trạng gầy (BMI < 18.5): Khối cơ và mô mỡ ít khiến xương dễ chịu tổn thương.
• Tiền sử gãy xương hoặc té ngã trước đó.
• Dùng corticoid kéo dài, hút thuốc, uống rượu.

Người cao tuổi là nữ giới có nguy cơ bị loãng xương cao hơn bình thường

Triệu chứng nhận biết gãy xương do loãng xương

Gãy xương do loãng xương thường xảy ra âm thầm, đôi khi người bệnh không nhận ra ngay. Tuy nhiên, một số dấu hiệu cảnh báo bệnh lý mà người bệnh nên lưu ý bao gồm:

• Đau lưng đột ngột hoặc đau âm ỉ kéo dài, nhất là vùng thắt lưng, có thể do gãy lún đốt sống.
• Giảm chiều cao theo thời gian, lưng bắt đầu gù, dáng đi khom.
• Đau khi cúi, vặn người hoặc nâng vật nhẹ.
• Đau vùng cổ tay, hông hoặc đùi sau cú ngã nhẹ.
• Khó vận động, yếu cơ, mất thăng bằng.

Nếu đau lưng kéo dài hơn 1 tuần, không giảm dù nghỉ ngơi hoặc dùng thuốc giảm đau thông thường, người bệnh nên đến khám bác sĩ chuyên khoa xương khớp để được kiểm tra và điều trị sớm.

Các vị trí gãy xương do loãng xương thường gặp

Về lý thuyết, người bệnh loãng xương có thể bị gãy xương ở bất cứ vị trí nào. Tuy nhiên, một số vị trí sau có nguy cơ bị gãy xương cao hơn bình thường, bao gồm:

 Xem thêm: Loãng xương ở người cao tuổi - Bệnh thường gặp nhưng tiềm ẩn rủi ro tàn tật!

Chẩn đoán gãy xương do loãng xương như thế nào?

Bác sĩ chuyên khoa sau khi khai thác triệu chứng, thăm khám và tiền sử bệnh lý sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện các biện pháp chẩn đoán như sau:

Phương pháp chẩn đoán bằng hình ảnh

Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang để phát hiện gãy xương, đặc biệt ở các vị trí dễ tổn thương như cột sống, cổ tay hoặc khớp háng. 

Tuy nhiên, với các trường hợp gãy nhỏ hoặc nghi ngờ gãy lún đốt sống, chụp CT hoặc MRI sẽ cho hình ảnh rõ hơn, giúp bác sĩ đánh giá chính xác tình trạng xương, mức độ gãy và các tổn thương mô mềm xung quanh.

Đo mật độ xương (DXA)

Phương pháp đo mật độ xương DXA (Dual-energy X-ray Absorptiometry) được xem là tiêu chuẩn vàng trong chẩn đoán loãng xương hiện nay.Kết quả đo được biểu thị bằng chỉ số T-score: nếu T ≤ –2.5, nghĩa là người bệnh đã bị loãng xương. 

Điều trị gãy xương do loãng xương như thế nào?

Việc điều trị bệnh lý này không chỉ dừng lại ở việc “nắn và cố định” chỗ gãy, mà còn cần kết hợp phục hồi vận động và kiểm soát tình trạng loãng xương để tránh tái gãy và biến chứng sau này.

Điều trị giai đoạn cấp tính

Tùy vào vị trí và mức độ gãy, bác sĩ sẽ chọn một trong hai phương án như sau:

• Điều trị bảo tồn: Người bệnh được nghỉ ngơi, cố định vùng gãy, dùng thuốc giảm đau, kháng viêm (NSAIDs) và bổ sung canxi.
• Phẫu thuật: Áp dụng với các trường hợp nặng như gãy cổ xương đùi hoặc gãy cột sống chèn ép thần kinh.

Lưu ý rằng: Do xương có mật độ thấp (xương loãng) thường khó liền hơn bình thường nên người bệnh cần được theo dõi sát và tái khám định kỳ sau điều trị.

Xem thêm: Điều trị và dự phòng loãng xương - Chia sẻ từ chuyên gia

Bạn có thể được chỉ định dùng thuốc để điều trị loãng xương cấp tính

Kiểm soát nguyên nhân loãng xương

Để ngăn ngừa nguy cơ gãy xương tái phát, việc điều trị bệnh loãng xương là rất quan trọng. Người bệnh có thể được kê một trong số các loại thuốc như bisphosphonates, denosumab hoặc teriparatide.

Phục hồi chức năng sau gãy

Sau khi vết thương đã ổn định, người bệnh có thể phối hợp tập các bài tập vật lý trị liệu để cải thiện khả năng vận động và giảm nguy cơ gãy xương tái phát. Các bài tập vật lý trị liệu thường tập trung vào:

• Tăng sức mạnh cơ vùng hông và cột sống.
• Cải thiện khả năng giữ thăng bằng.
• Hướng dẫn thay đổi thói quen sinh hoạt, như đi lại đúng tư thế, tránh té ngã và duy trì vận động nhẹ nhàng hàng ngày.

Bị gãy xương do loãng xương có lành được không?

Đa số các ca gãy xương đến từ nguyên nhân bị loãng xương đều có thể phục hồi bình thường nếu được điều trị đúng cách. Tuy nhiên, nếu so sánh với người bình thường, bệnh nhân sẽ mất nhiều thời gian lành thương hơn do mật độ xương thấp hơn đáng kể. 

Các cách giảm thiểu nguy cơ gãy xương do loãng xương

Để bảo vệ bản thân khỏi các biến chứng của bệnh loãng sương, điều quan trọng nhất là bạn nên đi thăm khám sức khoẻ xương khớp định kỳ. Đặc biệt, với những người trên 50 tuổi, bạn cần đo mật độ xương để phát hiện sớm tình trạng loãng xương.

Bên cạnh đó, bạn cần thay đổi lối sống sao cho khoa học và phù hợp, bằng cách bắt đầu từ các thói quen đơn giản như sau:

• Ăn uống đầy đủ, tích cực bổ sung các thực phẩm giàu canxi và vitamin D.
• Tập thể dục nhẹ nhàng mỗi ngày như đi bộ, yoga hoặc nâng tạ nhẹ.
• Không hút thuốc, hạn chế rượu bia.
• Duy trì cân nặng hợp lý (BMI ≥ 18,5).

Có thể nói, gãy xương do loãng xương có thể xảy ra âm thầm nhưng để lại hậu quả nặng nề, đặc biệt với người cao tuổi và phụ nữ sau sinh. Để rút ngắn thời gian phục hồi và sớm trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường, bạn nên chủ động thăm khám sức khoẻ xương khớp định kỳ.