Huyết áp tăng đột ngột: Triệu chứng - Nguyên nhân - Cách xử lý

1. Huyết áp tăng đột ngột là gì?

Tăng huyết áp đột ngột là tình trạng huyết áp bất chợt tăng cao kịch phát, lên đến 200 mmHg hoặc hơn 200 mmHg. Trường hợp huyết áp tăng cao và tăng nhanh, không thể hạ, áp lực dòng máu bên trong lòng mạch máu lớn có thể dẫn đến biến chứng cơ quan đích như tim, não, thận, phổi.

Chẩn đoán huyết áp tăng đột ngột khi chỉ số huyết áp đạt/vượt 200 mmHg

Những biến chứng tăng huyết áp đột ngột có thể kể đến như:

• Phù phổi cấp.
• Suy tim cấp.
• Suy thận cấp.
• Chảy máu mũi liên tục.
• Xuất huyết võng mạc, dẫn đến mù lòa.

Nếu người bệnh bất ngờ tăng huyết áp đột ngột, gia đình cần có phương án xử trí kịp thời và lập tức di chuyển đến cơ sở y tế gần nhất. Khi qua cơn bệnh, bệnh nhân cũng như gia đình cần siết chặt chế độ sinh hoạt, dinh dưỡng hàng ngày, tránh tái phát.

2. Triệu chứng tăng huyết áp đột ngột

Khi bị tăng huyết áp đột ngột, người bệnh thường xuất hiện một số triệu chứng như:

• Đau đầu dữ dội, choáng váng, xây xẩm mặt mày.
• Bỗng nhiên nhìn mờ, khó nói.
• Đau tức ngực, tim đập nhanh bất chợt hoặc khó thở.
• Chảy máu cam, buồn nôn, nôn.
• Chân tay tê yếu, không nhấc chân lên được, đi lại không vững, bị ngã, cầm đồ bị rơi.
• Miệng méo, cơ mặt lệch sang một bên.
• Tiểu ít.
• Co giật, thiếu minh mẫn, hôn mê.

Những triệu chứng tăng huyết áp đột ngột

Nhìn chung, tình trạng tăng huyết áp đột ngột biểu hiện tương đối rõ ràng, người bệnh và gia đình có thể nhận biết qua quan sát thông thường. Nếu xuất hiện các triệu chứng nêu trên, bạn cần lập tức nghỉ ngơi và theo dõi chỉ số tăng huyết áp.

3. Nguyên nhân tăng huyết áp đột ngột

Có nhiều nguyên nhân gây tăng huyết áp đột ngột, bao gồm:

• Ngừng uống thuốc theo đơn kê: Không uống thuốc, uống không đủ liều theo đơn kê của bác sĩ là một trong những yếu tố nguy cơ hàng đầu khiến huyết áp tăng đột ngột. Nếu chỉ số huyết áp giảm hoặc trở về mức bình thường trong thời gian dài, bác sĩ có thể giảm liều lượng thuốc kèm chỉ định theo dõi huyết áp hàng ngày.
• Tương tác thuốc: Nếu đang sử dụng thuốc điều trị ho, cảm lạnh thì cần báo với bác sĩ, vì một số loại thuốc điều trị cảm lạnh chứa sympathomimetic làm cao huyết áp. Vậy nên, người bệnh bị đồng thời cảm lạnh và huyết áp cao cần thông báo với bác sĩ để có phương án điều trị kịp thời.

• Bệnh lý nền: Huyết áp tăng đột ngột có thể khởi phát từ các bệnh lý tiềm ẩn, nằm trong nhóm nguyên nhân thứ phát. Điển hình là các bệnh hẹp động mạch thận, u tủy thượng thận hoặc sự gia tăng hormone adrenaline, noradrenaline.
• Chế độ ăn thiếu khoa học: Chế độ ăn nhiều muối làm căng động mạch, khiến thành động mạch dày và hẹp hơn, tắc nghẽn gây cao huyết áp đột ngột. Những món ăn làm tăng huyết áp cần tránh có thể kể đến dưa chua, khoai tây chiên, thịt đỏ, rượu bia,...

4. Cách xử lý huyết áp tăng đột ngột

Phần lớn các trường hợp huyết áp tăng đột ngột đều có thể tự điều hòa, hạ xuống mức bình thường. Dẫu vậy, khi có nhiều các yếu tố tác động hoặc cường độ mạnh, cơ thể rất khó điều chỉnh, áp lực dòng máu lớn có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm.

Xử lý nhanh tình trạng huyết áp tăng đột ngột

Khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng tăng huyết áp đột ngột, người xung quanh nên xử trí theo ba bước:

• Bước 1: Cho người bệnh nằm nghỉ, thả lỏng cơ thể, hướng dẫn hít thở sâu và đều.
• Bước 2: Di chuyển người bệnh đến nơi thoáng mát, yên tĩnh, hạn chế âm thanh lớn và ánh sáng mạnh.
• Bước 3: Tiến hành đo lại huyết áp. Nếu:
• Huyết áp khoảng 140 - 160 mmHg thì có thể nghỉ ngơi, theo dõi tại nhà.
• Huyết áp trên 160 mmHg, có dấu hiệu tiếp tục tăng có thể sử dụng thuốc hạ huyết áp, thuốc lợi tiểu theo chỉ định của bác sĩ.
• Huyết áp không hạ dù đã sử dụng thuốc, lập tức di chuyển người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

Đây là ba bước xử trí huyết áp tăng cao đột ngột cơ bản, không đòi hỏi người thực hiện sơ cứu phải có chuyên môn y tế. Hãy dựa vào tình trạng, chỉ số huyết áp để đưa quyết định, bảo toàn tối đa sức khỏe và tính mạng bệnh nhân.

5. Cách điều trị huyết áp tăng đột ngột

Phác đồ điều trị huyết áp tăng đột ngột được thay đổi theo tình trạng sức khỏe, chỉ số huyết áp bệnh nhân. Thông thường phân theo cấp độ từ nhẹ đến nặng như sau:

• Trường hợp huyết áp tăng đột ngột có thể tự thuyên giảm, người bệnh thường chỉ cần điều chỉnh lại chế độ sinh hoạt, chế độ dinh dưỡng cũng như thời gian, áp lực lao động.
• Với trường hợp khẩn cấp, bác sĩ sẽ chỉ định tiêm tĩnh mạch để điều hòa huyết áp nhanh chóng. Song song với đó là thực hiện các xét nghiệm, tìm ra nguyên nhân cũng như bệnh lý liên quan có thể gây ra.
• Biến chứng huyết áp tăng đột ngột sẽ được tiến hành điều trị cùng lúc, hoặc sử dụng nhiều liệu pháp khác nhau nhằm hạ huyết áp an toàn.
• Huyết áp tăng đột ngột do các bệnh lý tiềm ẩn, bệnh nền như khối u nội tiết có thể được xem xét can thiệp sâu bằng phẫu thuật.

Thực hiện điều trị huyết áp tăng đột ngột tại cơ sơ y tế

Điều trị tăng huyết áp đột ngột cần dựa vào triệu chứng, chỉ số huyết áp và nguyên nhân gây bệnh. Vậy nên, mỗi bệnh nhân sẽ có phương án hạ huyết áp khác nhau theo chẩn đoán và chỉ định của bác sĩ.

6. Phòng tránh huyết áp tăng đột ngột

Tăng huyết áp đột ngột có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi và giới tính, không còn khoanh vùng riêng với nhóm người già. Nếu chưa mắc huyết áp cao hoặc thuộc thành phần nguy cơ, bạn nên thực hiện các biện pháp sau:

• Hạn chế tuyệt đối hoặc không sử dụng các chất kích thích như cà phê, rượu bia, thuốc lá.
• Thay đổi thói quen ăn uống, ưu tiên ăn nhạt, chỉ nên sử dụng dưới 5 gram muối/ngày khi chế biến thức ăn. Không ăn các món có nhiều muối như dưa chua, thịt nguội, thịt xông khói, đồ đóng hộp,...
• Tránh nạp thực phẩm chứa nhiều chất béo bão hòa, chất béo xấu như đồ chiên rán, thức ăn nhanh. Thay vào đó, ưu tiên thực phẩm giàu chất béo không bão hòa như trái cây, rau, thịt nạc,...
• Thể dục thể thao hàng ngày, đều đặn 30 - 60 phút mỗi ngày để giải phóng chất béo dư thừa, hỗ trợ cải thiện sức khỏe cơ bắp và tim mạch. Ưu tiên các bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe, cao huyết áp nên tập yoga, đi bộ, bơi lội,...

Phương pháp phòng tránh hiện tượng tăng huyết áp đột ngột

Phòng tránh huyết áp đột ngột ngay hôm nay để ngăn chặn các biến chứng vỡ mạch máu, tắc hẹp động mạch, nhồi máu não, suy tim cấp, xuất huyết não. Trong trường hợp triệu chứng bệnh không thuyên giảm, cần đến cơ sở y tế để thăm khám và nhận chỉ định dùng thuốc từ bác sĩ.

Bài viết trên đã giải đáp câu hỏi tại sao huyết áp tăng đột ngột, cùng với đó là triệu chứng, cách xử lý và phương pháp điều trị bệnh. Nếu còn bất kỳ thắc mắc, muốn nhận tư vấn chuyên sâu, bạn vui lòng liên hệ về 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông.