Kết mạc mắt là lớp màng mỏng trong suốt bao phủ tròng trắng và mặt trong mí mắt, tham gia công tác bảo vệ và duy trì độ ẩm thiết yếu cho bề mặt nhãn cầu. Dù chỉ chiếm một phần nhỏ trong cấu trúc mắt nhưng bộ phận này được ví như hàng rào đầu tiên chống lại vi khuẩn, virus, bụi bẩn và các yếu tố kích thích từ bên ngoài môi trường.
Kết mạc mắt là một màng nhầy trong suốt bảo phủ mặt trong của mí mắt và bề mặt trước của nhãn cầu, trừ giác mạc. Bộ phận này đóng vai trò bảo vệ mắt tránh khỏi sự xâm nhập của các dị vật nhỏ, vi sinh vật gây nhiễm trùng và duy trì sự ổn định của màng phim nước mắt.
Nằm ở mặt ngoài nhãn cầu và mặt trong mí mắt, kết mạc cụ thể bao gồm:
Kết mạc mắt là một màng nhầy trong suốt bao phủ mặt trong mí mắt và bề mặt trước nhãn cầu
Tại vị trí kết nối giữa mí mắt và nhãn cầu, kết mạc tạo thành một nếp gấp sâu. Cấu trúc này giúp mí mắt cử động linh hoạt mà không gây ma sát hay vấn đề khó chịu khi chớp, di chuyển mắt.
Kết mạc mắt trước hết có chức năng bảo vệ mắt, ngăn chặn sự xâm nhập của các tác nhân gây kích ứng. Cấu trúc nếp gấp ở cùng đồ và nếp bán nguyệt còn giúp mi mắt di động dễ dàng, không gặp phải sự chà xát hay tổn thương. Đồng thời tạo khoảng hở cần thiết giữa kết mạc và các mô lân cận, giúp mi mắt chuyển động đóng, mở và vận động linh hoạt hơn.
Kết mạc có chức năng bảo vệ mắt, ngăn chặn sự xâm nhập của các tác nhân gây hại
Bộ phận này còn góp phần duy trì bề mặt nhãn cầu trơn láng, ẩm mượt, đảm bảo hoạt động của giác mạc, lớp màng mỏng và nhạy cảm phía trước diễn ra hiệu quả. Tuyến lệ bên trong cũng tham gia sản xuất chất nhầy, dưỡng ẩm, giữ bề mặt nhãn cầu không bị khô quá mức.
Cuối cùng, các tế bào hình đài, cấu trúc lympho hay lysozyme trong nước mắt đảm nhiệm chức năng miễn dịch và kháng khuẩn tại chỗ. Điều này đảm bảo hạn chế sự xâm nhập của vi khuẩn, tác nhân gây nhiễm trùng ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của mắt.
Về cơ bản, kết mạc mắt được chia thành ba phần chính:
Hình ảnh cấu trúc giải phẫu của kết mạc
Xét trên khía cạnh mô học, kết mạc bao gồm hai thành phần chính như sau:
Khả năng tái tạo nhanh và duy trì miễn dịch cho mắt là hai đặc điểm sinh lý chính của kết mạc mắt. Cụ thể:
Kết mạc sở hữu hai đặc điểm sinh lý chính là tái tạo nhanh và miễn dịch tốt
Kết mạc là bộ phận tiếp xúc trực tiếp với môi trường, rất dễ bị tác động bởi vi khuẩn, virus, dị ứng hoặc các yếu tố kích thích khác. Bởi vậy nhóm bệnh lý bắt nguồn từ đây cũng đa dạng, gây các triệu chứng khó chịu như đỏ mắt, ngứa, chảy nước mắt hoặc tiết dịch.
Viêm kết mạc là tình trạng lớp màng nhầy bao trọn mặt trong mí mắt, bề mặt trước nhãn cầu bị viêm hoặc nhiễm trùng. Nguyên nhân xuất phát từ sự xâm nhập của virus, vi khuẩn, tác nhân gây dị ứng hoặc tiếp xúc trực tiếp với hóa chất, khói bụi ngoài môi trường.
Bệnh lý này rất dễ nhận biết thông qua biểu hiện ngứa, chảy nước mắt, đỏ mắt, tiết dịch nhầy, viêm kết mạng có mủ hoặc cộm như có bụi trong mắt. Sau khi ngủ dậy, mí mắt người bệnh có thể dính chặt vào nhau hoặc sưng nề khó chịu.
Xem thêm: Bệnh viêm kết mạc dị ứng: Phân loại, triệu chứng và cách điều trị
Xuất huyết dưới kết mạc là tình trạng mao mạch nhỏ bị vỡ, chảy vào không gian giữa kết mạc và củng mạc. Nguyên nhân khởi phát từ những tình huống đơn giản như ho mạnh, hắt hơi, va đập nhẹ; hoặc cũng có thể nguy hiểm hơn như cao huyết áp, rối loạn đông máu hoặc lạm dụng thuốc chống đông.
Xuất huyết dưới kết mạc xảy ra do ho mạnh, hắt hơi, va đập nhẹ hoặc tác dụng phụ của thuốc
Mộng mắt hay mộng thịt là tình trạng các tế bào kết mạc tăng sinh quá mức, tạo thành vùng mô hình cánh hoặc tam giác nhô lên ở phần tròng trắng. Bệnh từng khởi phát từ khóe mắt, theo thời gian lan rộng ra ngoài hoặc hướng vào giác mạc.
Người bệnh có thể nhận biết dựa trên quan sát thông thường như khối màu hồng hoặc vàng nhạt trên kết mạc. Kèm theo đó là tình trạng đỏ mắt, khô mắt, kích ứng hoặc suy giảm thị lực do giác mạc bị che phủ.
Đau mắt hột là một dạng viêm kết giác mạc mạn tính, với nguyên nhân chính liên quan đến vi khuẩn Chlamydia Trachomatis. Bệnh rất dễ lây nhiễm khi tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết của mắt, sử dụng đồ vật chung với người bệnh.
Đau mắt hột là một trong những bệnh lý vùng kết mạc thường gặp
Bệnh có thể tiến triển nặng, kích thước các hột to lên, mọc dày đặc trên bề mặt và tiềm ẩn nguy cơ tạo thành sẹo sau khi vỡ. Trường hợp sẹo nặng, sụn mi người bệnh sẽ bị ngắn lại, bờ mi lộn vào trong làm phát triển các lông quặm gây loét giác mạc, viêm nội nhãn hoặc thủng giác mạc.
Mộng mỡ mắt là một khối lắng đọng chất béo, protein, canxi hoặc cả ba trên kết mạc. Tình trạng này hình thành bởi nguyên nhân khác nhau, ví dụ như khô mắt, tiếp xúc trực tiếp với tia UV, thoái hóa mô kết mạc hoặc kích thích từ môi trường.
Nếu nhận thấy mắt có khối màu vàng, không đau, hơi nhô lên kèm tình trạng khô, ngứa, kích ứng nhẹ, bạn có thể nghi ngờ mộng mỡ mắt. Tuy là tình trạng lành tính nhưng nếu không được xử trí, kiểm soát chặt chẽ vẫn có thể gây viêm và các cảm giác khó chịu khác.
Kết mạc mắt khỏe mạnh là điều bất kỳ ai cũng mong muốn, để làm được điều đó bạn nên chú ý áp dụng các gợi ý chuyên khoa dưới đây:
Khám sức khỏe mắt tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông
Kết mạc mắt đảm nhiệm vai trò quan trọng trong việc ngăn chặn tác nhân gây hại xâm nhập và duy trì sự hoạt động ổn định của bề mặt nhãn cầu. Cá nhân mỗi người, đặc biệt nhóm đối tượng nguy cơ cần thiết lập thói quen sinh hoạt lành mạnh, làm tốt công tác vệ sinh và khám sức khỏe định kỳ để bảo vệ thị lực lâu dài.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Phường Đông Ngạc, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Mắt bị đỏ 1 bên nhưng không đau thường do yếu tố kích ứng nhẹ, xuất huyết dưới kết mạc hoặc viêm mí mắt, cần tập trung vệ sinh và...
