Kháng thể kháng tinh trùng: Nguyên nhân, xét nghiệm & điều trị

Kháng thể kháng tinh trùng là gì?

Kháng thể kháng tinh trùng là một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới, chúng cản trở quá trình thụ tinh, làm tổ hoặc gây ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Xảy ra khi hệ thống miễn dịch coi nhầm tinh trùng trong tinh dịch là vật thể lạ, kích hoạt cơ chế làm hỏng hoặc giết chết chúng.

Đối với cơ thể, kháng thể kháng tinh trùng được xếp vào loại miễn dịch đặc hiệu, chỉ xuất hiện khi có sự tiếp xúc tinh trùng trong cơ thể. Hiện tượng này tương đối hiếm nhưng cả nam và nữ có thể tạo ra kháng thể, khiến nhiều cặp đôi gặp khó khăn mang thai tự nhiên.

(Kháng thể kháng tinh trùng là một nguyên nhân gây vô sinh ở nam)

Theo cơ chế phản ứng tự nhiên, kháng thể này có thể được đặt ở hai vị trí sau:

• Kháng thể tại đầu tinh trùng: Ở vị trí này, chúng có thể ngăn chặn liên kết tự động giữa tinh trùng với trứng, làm quá trình thụ tinh bị cản trở, dẫn đến khó khăn trong việc mang thai.
• Kháng thể tại đuôi tinh trùng: Với vị trí này, chúng có thể gây cố định, làm bất hoạt hoạt động tinh trùng hoặc kết dính tinh trùng lại với nhau, làm suy giảm khả năng di chuyển của tinh trùng.

Nhiều nghiên cứu đã được diễn ra, công bố nồng độ kháng thể trong huyết tương tỷ lệ thuận với nguy cơ vô sinh. Nếu kháng thể này hình thành ở vợ hoặc chồng, khả năng mang thai tự nhiên thấp hơn 38% so với các cặp đôi bình thường, chiếm 1 - 6% số ca vô sinh ở nam giới.

Nguyên nhân sản sinh kháng thể kháng tinh trùng

Trên thực tế, cơ thể nam giới xem tinh trùng như một kháng nguyên lạ. Theo cấu trúc tinh hoàn bình thường sẽ có hàng rào máu hay hàng rào bảo vệ, là vách ngăn giúp biệt lập tinh trùng với các sản phẩm thoái hóa khác ở hệ miễn dịch, ngăn không cho xâm nhập vào cơ thể và chỉ được nằm bên ngoài.

Nếu hàng rào máu bị tổn thương thì sẽ tạo điều kiện cho tinh trùng, các sản phẩm thoái hóa xuất hiện trong máu, kích thích hoạt động hệ miễn dịch của cơ thể, sản sinh ra kháng thể chống tinh trùng. Một số yếu tố nguy cơ có thể kể đến như:

• Chấn thương tinh hoàn gây tổn thương, sinh thiết tinh hoàn hoặc sau phẫu thuật.
• Nhiễm trùng đường sinh dục.
• Viêm tiền tuyến liệt.
• U tinh hoàn gây ung thư.

(Viêm tiền tuyến liệt là yếu tố nguy cơ tạo nên kháng thể chống tinh trùng)

Trên đây là các tác nhân có khả năng tác động, làm tổn thương tinh hoàn, nơi chứa hàng rào bảo vệ chức năng sinh dục nam. Vậy nên, nam giới cần chủ động có biện pháp phòng tránh, chăm sóc, hạn chế nguy cơ sản sinh loại kháng thể chống lại tinh trùng.

Mức độ ảnh hưởng đến chức năng sinh sản

Ước tính, có khoảng 4,6 - 5,7% các cặp vợ chồng hiếm muộn bị ảnh hưởng bởi kháng thể chống tinh trùng. Tinh trùng có lượng kháng thể càng cao thì càng có ít cơ hội thụ tinh với tế bào trứng, dẫn đến vô sinh, còn được gọi là vô sinh miễn dịch.

(Số lượng kháng thể có trong tinh trùng càng cao thì càng có ít cơ hội thụ tinh)

Theo chuyên gia, kháng thể kháng tinh trùng có thể gây ngưng kết tinh trùng, làm giảm khả năng di chuyển của tinh trùng. Do đó, tinh trùng gặp khó khăn khi xâm nhập qua chất nhầy cổ tử cung. Trong trường hợp có thể vượt qua, tinh trùng vẫn có thể bị tiêu diệt bởi các kháng thể gắn vào tinh trùng.

Phụ nữ có thể hình thành kháng thể kháng tinh trùng không?

Y học đã chứng minh về mối quan hệ giữa sự phá vỡ hàng rào máu - tinh hoàn với việc sản xuất kháng thể, nhưng loại kháng thể này không chỉ hình thành ở nam giới. Ở phụ nữ, tuy hiếm gặp, nhưng vẫn có thể sản sinh kháng thể chống tinh trùng sau khi giao hợp.

Lưu ý: Tinh trùng trong đường sinh dục sau khi quan hệ không phải nguyên nhân làm sản xuất kháng thể chống tinh trùng. Thông thường do chấn thương niêm mạc âm đạo trong quá trình giao hợp, hoặc sự lắng đọng tinh trùng trong đường tiêu hóa khi quan hệ bằng miệng, hoặc viêm đường sinh dục, nhiễm trùng phụ khoa.

Xét nghiệm kháng thể kháng tinh trùng

Để xác định chính xác kháng thể chống tinh trùng có trong huyết tương, tùy đánh giá lâm sàng, bác sĩ sẽ chỉ định 1 hoặc cả 3 phương pháp sau:

• Xét nghiệm MAR - Mixed antiglobulin reaction: Hoạt động dựa trên nguyên lý về sự ngưng kết tinh trùng với hồng cầu cừu khi IgA, IgG xuất hiện.
• Xét nghiệm IBT (Immunobead Test): Xác định dựa vào cơ chế phức hợp polyacryl aids, gắn kháng thể người với loại kháng thể này.
• Xét nghiệm Franklin và Dukes: Thực hiện kỹ thuật này khi muốn xác định tỷ lệ, hiệu giá ngưng kết của kháng thể chống tinh trùng trong huyết thanh.

(Các phương pháp xét nghiệm giúp phát hiện kháng thể)

Ngoài ba xét nghiệm nêu trên, để chẩn đoán chính xác nguyên nhân, tình trạng hoạt động và chức năng sinh sản, nam giới có thể chỉ định thêm các xét nghiệm tinh dịch đồ, xét nghiệm yếu tố nội tiết tố nam. Phụ nữ, người vợ cũng nên làm xét nghiệm, hạn chế bỏ sót khiến điều trị sai hướng.

Khi nào cần làm xét nghiệm?

Khi thăm khám tại cơ sở y tế, nam giới hoặc cả nữ giới sẽ được chỉ định các xét nghiệm kháng thể chống tinh trùng khi:

• Tinh trùng bị kết dính trong tinh dịch, hoặc tử cung phụ nữ.
• Tinh trùng chuyển động kém hoặc bất động.
• Số lượng tinh trùng thấp hơn bình thường.
• Vô sinh nguyên phát ở đàn ông.
• Phẫu thuật nối ống dẫn tinh.

(Những trường hợp cần làm xét nghiệm để kiểm tra)

Ngoài ra, khi kết quả sinh sản của hai vợ chồng đều bình thường, không sử dụng biện pháp phòng tránh thai nhưng rất lâu rồi chưa có con. Cặp đôi có thể chủ động tiến hành xét nghiệm, nhằm thu được kết quả chẩn đoán chính xác nhất.

Phương pháp điều trị

Hiện nay, chưa có phương pháp điều trị triệt để đối với kháng thể kháng tinh trùng ở nam giới và nữ giới. Với nam giới, bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc ức chế miễn dịch, giảm phản ứng miễn dịch của cơ thể. Còn nữ giới, hướng bơm tinh trùng vào buồng tử cung, tránh tinh trùng tiếp xúc với kháng thể thường được khuyến nghị.

Cụ thể hơn các phương pháp xử lý tình trạng này như sau:

Sự hình thành của kháng thể này khiến nhiều gia đình gặp không ít khó khăn, vất vả khi sinh con. Thấu hiểu vấn đề đó, Trung tâm IVF - Bệnh viện Đa khoa Phương Đông được thành lập, xây dựng theo tiêu chuẩn cao cấp và hiện đại, mang theo sứ mệnh đem “tiếng cười trẻ thơ” đến với các cặp đôi hiếm muộn, chắp nối hạnh phúc gia đình.

(Khách hàng nghe tư vấn bởi bác sĩ trung tâm IVF - Bệnh viện Phương Đông)

Trung tâm Hiếm muộn và Nam học công nghệ cao Phương Đông cung cấp chất lượng dịch vụ đẳng cấp, khác biệt với những ưu điểm nổi bật như:

• Đội ngũ chuyên gia hàng đầu, bác sĩ giàu kinh nghiệm điều trị các ca bệnh khó. Luôn không ngừng nâng cao kiến thức, tham gia các khóa đào tạo trong và ngoài nước, đem tiến bộ y học hiện đại vào thăm khám và điều trị.
• Trang thiết bị hiện đại và kỹ thuật tiên tiến như phòng LAB đạt tiêu chuẩn phòng sạch ISO 6, máy đo độ mùi, máy kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm, O2, CO2,...
• Không gian riêng tư, thoải mái trong thời gian chờ khám, điều trị. Khách hàng được trải nghiệm khu phòng nội trú chuẩn 5 sao, cao cấp với đầy đủ trang thiết bị giải trí, thư giãn.
• Quy trình khép kín, toàn diện, thủ tục đơn giản, rút ngắn thời gian chờ đợi trong ngày, tiết kiệm thời gian cho toàn bộ khách hàng.
• Hỗ trợ trả góp lãi suất 0% khi khách hàng đăng ký, sử dụng dịch vụ IVF tại Bệnh viện Đa khoa Phương Đông.

Tựu chung lại, kháng thể kháng tinh trùng là kết quả của phản ứng miễn dịch ở nam và nữ giới, xảy ra do tổn thương hoặc mắc bệnh viêm nhiễm vùng sinh dục. Hiện tượng này tuy hiếm gặp nhưng vẫn có thể xảy ra, làm suy giảm khả năng di chuyển hay thụ tinh với trứng, tăng nguy cơ vô sinh miễn dịch.