Loãng xương ở người cao tuổi - Bệnh thường gặp nhưng tiềm ẩn rủi ro tàn tật!

Loãng xương ở người cao tuổi là bệnh gì?

Loãng xương ở người cao tuổi là bệnh lý thường gặp do quá trình lão hoá tự nhiên của cơ thể. Cụ thể, loãng xương là tình tình trạng xương bị xốp, thưa và giảm khối lượng xương. Đây là một rối loạn hệ thống của xương, đặc trưng bởi mật độ khoáng xương thấp làm tăng nguy cơ gãy xương, lún cột sống và là nguyên nhân trực tiếp gây ra các cơn đau, thoái hoá, và ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt và cuộc sống của người bệnh. 

Minh hoạ xương bình thường và loãng xương

Nguyên nhân gây ra bệnh loãng xương ở người cao tuổi

Một số nguyên nhân chính dẫn đến tăng nguy cơ loãng xương ở người cao tuổi bao gồm:

• Ảnh hưởng từ quá trình lão hoá khiến các cơ quan giảm hấp thu canxi và các chất dinh dưỡng để xương khỏe mạnh, làm suy yếu cấu trúc xương. Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ, thiếu hợp lý cũng làm tăng nguy cơ loãng xương 
• Ít vận động nên quá trình tái tạo xương bị giảm, ít tiếp xúc với ánh sáng mặt trời nên quá tình hấp thu vitamin D bị hạn chế, do đó cơ thể giảm hấp thu và tăng bài tiết canxi
• Ảnh hưởng từ các bệnh lý mãn tính như bệnh thận nặng, bệnh cường giáp, tiểu đường, suy giảm chức năng của các tuyến sinh dục,... khiến người cao tuổi phải dùng thuốc thường xuyên, làm suy yếu khả năng hấp thu canxi của cơ thể
• Các bệnh lý mãn xương khớp mãn tính như thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp,...

Triệu chứng của loãng xương ở người cao tuổi

Loãng xương ở người cao tuổi thường không có biểu hiện rõ ràng trong giai đoạn đầu, do đó nó còn có tên gọi khác là "căn bệnh thầm lặng". Tuy nhiên, khi bệnh tiến triển, người bệnh có thể bắt gặp các dấu hiệu nhận biết sau:

• Đau nhức xương, gãy xương
• Đau kèm theo co cứng các cơ dọc cột sống ở khu vực thắt lưng và lan sang hai bên mạn sườn. Cơn đau có xu hướng tăng lên khi người bệnh vận động, mang vác nặng và giảm dần khi họ nghỉ ngơi
• Gù vẹo cột sống và giảm chiều cao so với lúc người bệnh còn trẻ do đốt sống bị lún, xẹp
• Triệu chứng toàn thân; ớn lạnh, chuột rút, đổ nhiều mồ hôi,....

Người già có thể bị gãy xương không rõ lý do

Chẩn đoán loãng xương ở người lớn tuổi như thế nào?

Để chẩn đoán bệnh lý, người bệnh có thể được chỉ định thực hiện đo loãng xương hoặc chụp X Quang.

Đo loãng xương

Đo mật độ xương (Bone Mineral Density - BMD) là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất. Kỹ thuật này sẽ sử dụng tia X hoặc hấp thụ tia X năng lượng kép để xác định hàm lượng canxi và các khoáng chất có trong xương.

Phương pháp này thường được chỉ định cho những người trên 50 tuổi và gặp các vấn đề sức khoẻ như sau:

• Giảm nhiều nhất 3 cm chiều cao (so với chiều cao độ tuổi 20 - 30)
• Cân nặng dưới 40 kg hoặc sụt cân nhanh chóng không rõ nguyên nhân
• Thiếu nội tiết tố estrogen ở nữ (sau mãn kinh, cắt buồng trứng) hoặc thiếu hụt androgen ở nam
• Tiền sử gia đình hoặc bản thân từng bị gãy xương sau một chấn thương nhẹ
• Đã hoặc đang dùng corticoid liên tục trong 3 tháng
• Dùng chất kích thích thường xuyên

Chụp X Quang

Thông qua phim chụp X Quang, các bác sĩ sẽ đánh giá mức độ loãng xương, lượng xương mất đi và tỷ lệ xương đang bị bào mòn. Phim sẽ phản ánh hình chụp khu vực loãng xương tối hơn những vị trí khác. Đồng thời, X Quang còn giúp đánh giá tình trạng xương bị lún tại đốt sống.

Người bệnh sẽ được chỉ định chụp X Quang để chẩn đoán

Xét nghiệm chẩn đoán khác

Ngoài hai phương pháp chính đo loãng xương và chụp X Quang, bất thường loãng xương người cao tuổi còn có thể được phát hiện qua:

• Đo nồng độ canxi, magie và photpho trong máu
• Nồng độ 25 OH vitamin D3 để kiểm tra nồng độ vitamin D trong cơ thể
• Các xét nghiệm chức năng gan
• Nồng độ intact PTH (nếu nghi ngờ loãng xương do bệnh cường cận giáp)
• Đo testosterone huyết thanh ở nam giới (nếu nghi ngờ loãng xương do suy sinh dục)
• Định lượng canxi và creatinin trong nước tiểu trong vòng 24 giờ

Loãng xương ở người cao tuổi có nguy hiểm không?

Mặc dù đây là bệnh lý thường gặp nhưng chúng ta không thể chủ quan. Loãng xương ở người cao tuổi có thể gây ra các biến chứng khác nhau như:

• Đau nhức ở lưng, đốt sống thắt lưng, chân tay, các khớp,... do cơ thể thiếu hụt canxi quá nhiều làm xương càng ngày càng xốp loãng. Người bệnh cảm thấy đau nhiều nhất vào ban đêm
• Mất ngủ, trầm cảm do những cơn đau dai dẳng làm người cao tuổi càng thêm mệt mỏi, dễ dẫn đến trầm cảm
• Gù vẹo, biến dạng cột sống
• Gãy xương nghiêm trọng khi đang xoay người, vặn người hoặc không có nguyên nhân. Nếu không điều trị kịp thời có thể khiến chúng ta bị mất khả năng vận động và tàn phế
• Tăng nguy cơ tử vong

Điều trị loãng xương người cao tuổi như thế nào?

Điều trị nội khoa là cách điều trị loãng xương người cao tuổi phổ biến nhất. Bạn có thể được chỉ định dùng một số loại thuốc chữa loãng xương như sau:

• Thuốc giảm đau: Thuốc còn có tác dụng ức chế hoạt động của các tế bào phá huỷ xương như paracetamol, calcitonin,...
• Thuốc tăng mật độ xương, chống phá huỷ xương: Tác dụng chính là ức chế hoạt động của tế bào huỷ xương và thúc đẩy quá trình tái tạo xương, các loại thuốc bao gồm hormone và các chất tác động đến hormone, nhóm thuốc Calcitonin và nhóm thuốc bisphosphonate,...
• Thuốc giúp tạo xương: Thuốc bổ sung canxi, vitamin D, thuốc chống đồng hoá

Bạn có thể được dùng thêm thuốc để điều trị 

Các biện pháp phòng tránh loãng xương cho người già

Để hạn chế những ảnh hưởng tiêu cực của bệnh lý loãng xương tới cơ thể, chúng ta cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng tránh ngay từ khi còn trẻ như sau:

• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho bữa ăn hàng ngày, đặc biệt là canxi và protein, đồng thời, bạn nên uống thêm 1000ml sữa tươi mỗi ngày
• Tập luyện đều đặn, vừa sức và tăng cường các hoạt động ngoài trời mỗi ngày
• Tránh xa thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích 
• Duy trì cân nặng ổn định

Chăm sóc bệnh nhân loãng xương như thế nào?

Với những người già mắc bệnh, gia đình và bạn bè cần hỗ trợ người bệnh:

• Tập các bài thể dục nhẹ nhàng phù hợp với thể trạng như đi bộ, tập dưỡng sinh, yoga,... với tần suất vận động từ 30 - 45 phút/ ngày
• Nghỉ ngơi hợp lý, không làm việc nặng để không gây tổn thương cho hệ xương khớp
• Kiêng rượu bia, nước có ga, thuốc lá và các chất kích thích khác
• Bổ sung dinh dưỡng hợp lý, đặc biệt ưu tiên các loại thực phẩm chứa nhiều canxi và vitamin D như sữa, hải sản, tôm, cua, cá và các loại đậu, mộc nhĩ,....
• Kiêng muối trong chế độ ăn hàng ngày để ngăn ngừa diễn biến của bệnh loãng xương

Xem thêm: Bệnh loãng xương nên ăn gì và kiêng ăn gì?

Có thể nói, loãng xương ở người cao tuổi là bệnh lý gây ảnh hưởng nặng nề đến đời sống của người bệnh, thậm chí mất khả năng vận động. Do đó, người già nên đi khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt là khám xương khớp để phát hiện các bệnh lý có thể có.