Mãn kinh sớm: Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Mãn kinh sớm là gì?

Mãn kinh là giai đoạn một giai đoạn chuyển tiếp từ thời kỳ sinh sản sang thời kỳ ngừng sinh sản. Ở thời kỳ này, phụ nữ sẽ trải qua nhiều biến đổi lớn như: Buồng trứng suy giảm, hormone nội tiết giảm, không còn kỳ kinh nguyệt,... Mãn kinh được chẩn đoán khi phụ nữ trong 12 tháng liên tiếp không xuất hiện kinh nguyệt. Thông thường, thời kỳ mãn kinh của phụ nữ sẽ bắt đầu từ độ tuổi 45- 55 tuổi. 

Mãn kinh sớm là tình trạng phụ nữ có những dấu hiệu của mãn kinh ở độ tuổi từ 40- 45. Theo một số thống kê cho thấy, có khoảng 12% phụ nữ không còn kinh nguyệt trước năm 45 tuổi. 

Một số đối tượng dễ bị mãn kinh sớm như: Người mắc rối loạn miễn dịch, điều trị ung thư bằng cách chiếu tia xạ trị, phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng, tử cung, phụ nữ suy buồng trứng sớm,...

Phụ nữ mãn kinh trong độ tuổi từ 40-45 là tình trạng mãn kinh sớm

Nguyên nhân gây ra tình trạng mãn kinh sớm ở phụ nữ

Có nhiều nguyên nhân khiến chị em phụ nữ bị mãn kinh sớm, tuy nhiên có những trường hợp không thể xác định nguyên nhân cụ thể. Dưới đây là một số nguyên nhân gây ra tình trạng mãn kinh sớm. 

Do yếu tố di truyền 

Yếu tố di truyền cũng là một nguyên nhân khiến phụ nữ có khả năng mãn kinh sớm. Theo nghiên cứu chỉ ra rằng, gia đình có người mắc bệnh (mẹ, dì hoặc chị em ruột) thì nguy cơ gặp phải tình trạng mãn kinh sớm sẽ cao hơn người bình thường. 

Ngoài ra, việc biết khoảng thời gian người thân bắt đầu mãn kinh có thể giúp bạn xác định được quá trình này diễn ra vào khoảng thời gian nào. Khá nhiều trường hợp người bệnh sẽ trải qua tình trạng mãn kinh sớm tương tự với người thân. 

Do lối sống không lành mạnh

Một vài nguyên nhân có thể bắt nguồn từ lối sống không lành mạnh dẫn đến việc bắt đầu quá trình mãn kinh từ sớm. Trong đó, khói thuốc lá là một trong những yếu tố gây ra tình trạng này do lượng estrogen suy giảm. 

Theo một nghiên cứu chỉ ra rằng, những người hút lá trong thời gian dài và thường xuyên có nguy cơ mãn kinh sớm. Đối tượng này có thể có dấu hiệu mãn kinh trước 1-2 năm so với người không hút thuốc. 

Ngoài ra, chỉ số khối thể (BMI) cũng là yếu tố ảnh hưởng đến việc mãn kinh sớm. Estrogen được dự trữ nhiều trong mô mỡ. Nếu có cơ thể gầy gò thường có lượng estrogen dự trữ ít và cạn kiệt sớm. 

Bên cạnh đó, có một số nghiên cứu chỉ ra người ít luyện tập thể dục, ít tiếp xúc với ánh nắng,... có thể gây ra mãn kinh sớm. 

Hút thuốc lá là một trong những yếu tố gây ra mãn kinh sớm ở phụ nữ

Hóa trị hoặc xạ trị trong điều trị ung thư

Phương pháp điều trị ở vùng chậu có thể làm tổn thương hoặc phá hủy buồng trứng. Điều này làm buồng trứng ngừng hoạt động trong một khoảng thời gian hoặc vĩnh viễn. Phụ nữ có thể gặp khó khăn trong việc mang thai, thậm chí là vô sinh. 

Mặc dù vậy, không phải tất cả các trường hợp điều trị hóa trị hoặc xạ trị đều mãn kinh sớm. Phụ nữ trẻ tuổi sẽ ít nguy cơ gặp tình trạng này.

Đã phẫu thuật cắt bỏ buồng trứng hoặc tử cung

Việc phẫu thuật cắt bỏ hai bên buồng trứng có thể xuất hiện những dấu hiệu mãn kinh ngay lập tức. Ngay sau khi phẫu thuật, chu kỳ kinh nguyệt sẽ không còn và nồng độ hormone cũng giảm nhanh chóng. Lúc này, các triệu chứng của mãn kinh sẽ xuất hiện rõ ràng. 

Đối với một số phụ nữ cắt bỏ tử cung nhưng không tác động lên buồng trứng thì sẽ không bước vào thời kỳ mãn kinh ngay lập tức. Bởi vì, lúc này buồng trứng vẫn tiếp tục tạo hormone sinh dục. Tuy nhiên, phụ nữ sẽ không còn kinh nguyệt và không có khả năng mang thai. Có nghiên cứu chỉ ra rằng, phụ nữ sau khi phẫu thuật cắt bỏ tử cung có thể bị mãn kinh nhanh hơn so với phụ nữ bình thường từ 1- 2 năm. 

Mắc các bệnh lý tự miễn

Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng mãn kinh sớm, có khoảng 30- 60% trường hợp. Trong đó, một số bệnh thường gặp nhất là bệnh tuyến giáp, quai bị, cường giáp,...và một số trường hợp hiếm gặp khác. Lý do dẫn đến mãn kinh sớm là do hệ thống miễn dịch không thể chống lại sự tấn công của các tác nhân gây bệnh vào buồng trứng, từ đó khiến buồng trứng không thể tạo ra hormone.  

Phụ nữ mắc bệnh tuyến giáp có thể làm thúc đẩy quá trình mãn kinh diễn ra nhanh hơn

HIV/AIDS

Phụ nữ nhiễm HIV nếu không kiểm soát tốt có thể bị mãn kinh sớm. Ngoài ra, phụ nữ nhiễm HIV sẽ xuất hiện những triệu chứng nặng nề và nghiêm trọng hơn so với phụ nữ bình thường, đặc biệt là tình trạng bốc hỏa. 

Gặp vấn đề về rối loạn di truyền

Đối với trường hợp sinh ra thiếu nhiễm sắc thể hoặc rối loạn nhiễm sắc thể như galactosemia, hội chứng Digeorge, mất đoạn nhiễm sắc thể,... có thể bắt đầu thời kỳ mãn kinh trước vài năm so với người bình thường. 

Hội chứng Turner với sự mất một phần hoặc hoàn toàn của nhiễm sắc thể X, trisomy 18 và 14. Lúc này buồng trứng không bình thường từ khi sinh và chu kỳ kinh nguyệt cũng có những bất thường. Tình trạng này cũng có khả năng cao dẫn đến mãn kinh sớm ở phụ nữ. 

Những dấu hiệu thường gặp

Thời kỳ mãn kinh có thể bắt đầu khi kỳ kinh nguyệt có dấu hiệu bất thường, có thể dài hơn ngắn hơn so với bình thường, thậm chí là không còn kỳ kinh. Các dấu hiệu của mãn kinh sớm giống các dấu hiệu của thời kỳ mãn kinh tự nhiên. Bao gồm: 

• Rối loạn kinh nguyệt: Đây là dấu hiệu đầu tiên của mãn kinh. Chu kỳ kinh nguyệt lúc này có những dấu hiệu bất thường như không đều, quá ngắn hoặc quá dài, lượng máu kinh quá nhiều hoặc quá ít,... Sau đó, chu kỳ kinh nguyệt giảm dần và biến mất hoàn toàn. 
• Giảm ham muốn tình dục: Mãn kinh khiến suy giảm nội tiết tố, từ đó làm giảm ham muốn tình dục và khó đạt khoái cảm khi quan hệ. 
• Khô hạn: Hiện tượng âm đạo không tiết đủ dịch nhờn gây ra cảm giác khó chịu, đau rát khi quan hệ tình dục. Đây cũng là yếu tố làm giảm ham muốn tình dục ở nhiều chị em mãn kinh. 
• Bốc hỏa, ban đêm đổ nhiều mồ hôi: Có tới 90% phụ nữ gặp tình trạng này khi mãn kinh. Các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi thường diễn ra vào ban đêm. Chúng gây cảm giác nóng đột ngột, trong thời gian ngắn, thường ở vùng mặt, ngực và cổ.  
• Khó ngủ, mất ngủ: Các cơn bốc hỏa và đổ mồ hôi ban đêm khiến chị em bị đánh thức, ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Từ đó khiến chị em gặp tình trạng khó ngủ, ngủ giấc không sâu và mất ngủ. 
• Tâm trạng thay đổi bất thường: Rối loạn nội tiết và thiếu ngủ thường xuyên làm tâm trạng thay đổi, chị em dễ nóng giận, mắc cảm, trầm cảm,... 
• Xương khớp đau nhức, loãng xương: Nồng độ estrogen suy giảm làm mất một lượng lớn canxi gây loãng xương, nhức mỏi. 
• Tăng cân: Nồng độ estrogen giảm khiến khối lượng cơ giảm nhưng lượng mỡ tăng. Ngoài ra, mãn kinh khiến tốc độ trao đổi chất giảm cùng lối sống không lành mạnh khiến chị em dễ dàng tăng cân. 
• Đánh trống ngực: Tình trạng tim đập nhanh và mạnh hơn so với bình thường, nhịp tim rối loạn hoặc cảm giác tim rung trong lồng ngực. 

Bốc hỏa, đổ mồ hôi là một trong những triệu chứng mà chị em nào trong thời kỳ mãn kinh cũng gặp phải

Mãn kinh sớm có nguy hiểm không?

Theo bác sĩ khoa Sản - Phụ khoa chia sẻ, mãn kinh sớm có thể mang đến nhiều hậu quả đối với phụ nữ, trong đó có hậu quả ngắn hạn và dài hạn. Hậu quả ngắn hạn có thể kể đến như bốc hỏa, đổ mồ hôi, đau đầu, tăng cân, khó thở,.... 

Về lâu dài, mãn kinh sớm có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng như: 

• Vô sinh nữ
• Loãng xương
• Bệnh mạch vành
• Có nguy cơ đột quỵ

Mãn kinh sớm có thể gây ra hệ lụy nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chị em phụ nữ. Chính vì vậy, khi thấy những triệu chứng của mãn kinh xuất hiện sớm, chị em cần thăm khám để tìm ra nguyên nhân và can thiệp điều trị kịp thời, tránh tối đa những biến chứng nguy hiểm. 

Gói Khám sàng lọc ung thư cổ tử cung - buồng trứng

Hiện nay, ung thư cổ tử cung là một trong 10 loại ung thư có số ca mắc mới và tử vong hàng đầu Việt...

Gói tầm soát ung thư vú cơ bản - BVĐK Phương Đông

Ung thư vú luôn thuộc top bệnh ung thư phổ biến nhất ở nữ. Gói khám tầm soát ung thư vú cơ bản của Bệnh...

Gói khám phụ khoa ưu đãi 30%

Gói khám phụ khoa ưu đãi 30% bao gồm khám, chẩn đoán hình ảnh, xét nghiệm các bệnh phụ khoa về viêm nhiễm và tư...

Phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh

Khi xuất hiện những dấu hiệu của mãn kinh sớm, chị em nên đến các cơ sở y tế để được bác sĩ thăm khám, đưa ra kết luận và có hướng điều trị phù hợp. 

Phương pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán chính xác mãn kinh sớm, bác sĩ sẽ kiểm tra thể chất và lấy máu xét nghiệm để loại trừ tình trạng sức khỏe khác như mang thai, có bệnh lý về tuyến giáp,... Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm để đo nồng độ estradiol, nếu nồng độ ở mức thấp thì đó là tình trạng buồng trứng suy giảm chức năng. Đặc biệt, nồng độ estradiol <30 là báo hiệu của thời kỳ mãn kinh. 

Tuy nhiên, thực hiện xét nghiệm máu đo hormone kích thích nang trứng (FSH) là xét nghiệm xác định mãn kinh quan trọng nhất. FSH hỗ trợ trong việc sản xuất estrogen ở buồng trứng. Nếu buồng trứng sản xuất estrogen chậm, mức độ FSH sẽ tăng cao. Khi nồng độ FSH trên 40mIU/mL thì đó là đang trong thời kỳ mãn kinh. 

Xét nghiệm FSH là một phương pháp chẩn đoán mãn kinh quan trọng nhất

Phương pháp điều trị 

Phương pháp điều trị mãn kinh sớm được sử dụng tương tự như phương pháp điều trị mãn kinh tự nhiên thông thường. Hầu hết, điều trị mãn kinh chỉ khắc phục triệu chứng của bệnh, không chữa trị hoàn toàn. Cụ thể như: 

• Liệu pháp hormone: Sử dụng liệu pháp estrogen giúp điều trị hiệu quả trong việc giảm các cơn bốc hỏa do mãn kinh gây ra. Dựa vào từng trường hợp khác nhau, bác sĩ sẽ áp dụng liều lượng và thời gian khác nhau. Ngoài ra, estrogen cũng giúp ngăn ngừa tình trạng loãng xương. 
• Estrogen âm đạo: Để giảm tối đa tình trạng khô hạn âm đạo, estrogen có thể sử dụng trực tiếp vào âm đạo bằng cách sử dụng kem âm đạo. Phương pháp này chỉ giải phóng lượng nhỏ estrogen và được hấp thụ trực tiếp bởi các mô âm đạo. 
• Thuốc chống trầm cảm: Một số thuốc chống trầm cảm có thể làm giảm các cơn bốc hỏa do mãn kinh gây ra. Thuốc chống trầm cảm liều lượng thấp kiểm soát cơn bốc hỏa sẽ hữu ích với phụ nữ không thể sử dụng liệu pháp hormone. 
• Gabapentin (Neurontin, Gralise,...): Thuốc được chứng minh làm giảm các cơn bốc hỏa ở phụ nữ trong thời kỳ mãn kinh. 
• Clonidine (Catapres, Kapvay,...): Thuốc thường có dạng viên hoặc miếng dán, chúng có khả năng điều trị huyết áp cao, giảm cơn bốc hỏa. 
• Thuốc ngăn ngừa hoặc điều trị loãng xương: Dựa vào nhu cầu cá nhân, bác sĩ có thể cân nhắc chỉ định sử dụng thuốc ngăn ngừa và điều trị loãng xương. 

Đối với phụ nữ có mong muốn có con, có thể tham khảo ý kiến của bác sĩ để lựa chọn phương pháp hỗ trợ sinh sản phù hợp nhất.

Phòng ngừa tình trạng mãn kinh sớm

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mãn kinh sớm, trong đó sự mất cân bằng nội tiết do lối sống không lành mạnh là phổ biến. Chính vì vậy, để ngăn thời kỳ mãn kinh đến sớm, chị em cần chú ý một số điều sau:

• Không sử dụng thuốc lá: Hút thuốc thường xuyên có thể khiến thời kỳ mãn kinh diễn ra nhanh hơn với người không hút thuốc từ 1-2 năm. 
• Hạn chế sử dụng rượu bia và caffeine: Sử dụng quá nhiều cồn và caffeine có thể tác động đến các yếu tố làm đẩy nhanh quá trình mãn kinh. 
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục mỗi ngày giúp trì hoãn quá trình mãn kinh đến sớm. Có thể lựa chọn những môn nhẹ nhàng như đi bộ, yoga,... Không nên tập quá sức vì sẽ gây mất cân bằng hormone. 
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng cân đối: Bổ sung đầy đủ dưỡng chất, vitamin và chất khoáng cần thiết cho cơ thể giúp chị em có sức khỏe khỏe mạnh. Làm giảm nguy cơ mãn kinh sớm ở chị em phụ nữ.

Lối sống lành mạnh giúp giảm nguy cơ mãn kinh sớm ở phụ nữ

Mãn kinh sớm là nỗi ám ảnh của nhiều chị em phụ nữ ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Chính vì vậy, khi có dấu hiệu của mãn kinh, chị em cần thăm khám và can thiệp các biện pháp điều trị giúp giảm tình trạng bệnh. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng chị em phụ nữ có thêm những thông tin về giai đoạn mãn kinh sớm ở phụ nữ. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy liên hệ Bệnh viện đa khoa Phương Đông qua hotline 1900 1806 hoặc để lại thông tin tại Đặt lịch khám để được tư vấn, hỗ trợ kịp thời.