Tổng quan phương pháp nội soi thanh quản
Nội soi thanh quản là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh, được sử dụng để kiểm tra kỹ lưỡng bên trong họng và thanh quản của bệnh nhân. Quá trình này thực hiện thông qua việc sử dụng một thiết bị y tế chuyên dụng, được đưa sâu vào thanh quản (vị trí giữa yết hầu và khí quản) để thu thập hình ảnh chi tiết.
Thiết bị ghi lại hình ảnh có thể đơn giản như một tấm gương y khoa hoặc là một ống nội soi chuyên dụng, có thể là ống cứng hoặc ống mềm. Đây là một thiết bị dài và nhỏ, được trang bị camera và đèn chiếu sáng ở đầu. Loại thiết bị nội soi được sử dụng sẽ phụ thuộc vào lựa chọn của bác sĩ.
Đây là phương pháp nội soi đơn giản, thực hiện nhanh.
Nội soi thanh quản là một thủ thuật y tế đơn giản, không gây nhiễm trùng, và bệnh nhân có thể xuất viện và trở về nhà trong ngày. Quá trình nội soi thực hiện nhanh chóng, thường chỉ mất từ 5-10 phút/lần hoặc từ 15-20 phút/lần, tùy thuộc vào phương pháp nội soi được áp dụng.
Nội soi thanh quản được chỉ định khi nào?
Bác sĩ sẽ đề xuất phương pháp nội soi khi bạn đã hoặc đang gặp phải các triệu chứng sau đây:
- Mùi hơi thở: Hơi thở có mùi nặng, không giảm đi sau thời gian dài.
- Rối loạn hô hấp: Thở khò khè, hụt hơi, hoặc có cảm giác thở khó như có vật cản ở cổ, thở ồn ào, hoặc thở gấp.
- Ho khan: Ho kéo dài, có thể xuất huyết khi ho (ho ra máu).
- Khó nuốt: Khó chịu khi nuốt nước bọt hoặc thức ăn, cảm giác nghẽn cổ họng hoặc như có vật cản.
- Vấn đề về cổ họng và giọng nói kéo dài hơn 3 tuần: Bao gồm đau rát họng lâu dài, sưng vùng cổ họng, khàn giọng, thay đổi giọng nói (không ra hơi, yếu, hoặc biến chất âm thanh).
Phương pháp này được chỉ định cho người đang gặp vấn đề về cổ họng.
- Sẹo hẹp khí quản: Thở rít và khó thở kéo dài.
- Các vấn đề khác: Như ù tai, đau bên trong tai kéo dài, viêm thanh quản, và các triệu chứng khác.
Ngoài ra, nội soi vùng thanh quản cũng được áp dụng trong các tình huống như:
- Tầm soát bệnh: Hỗ trợ lấy mẫu sinh thiết để kiểm tra cận lâm sàng, tìm kiếm dấu hiệu ung thư cổ họng hoặc khối u ở vùng đầu, và hỗ trợ quan sát trực tiếp các điểm bất thường trên bản chụp CT của thanh quản.
- Chữa trị: Loại bỏ khối u nhỏ trong giai đoạn đầu của ung thư thanh quản, cắt bỏ hạt polyp, và cắt xơ trên dây thanh âm trong trường hợp u xơ dây thanh.
- Loại bỏ dị vật: Gắp những vật nằm trong họng như đồng xu, mẫu xương cá bị hóc khi ăn.
Phân loại các hình thức nội soi thanh quản
Thanh quản là một phần của vùng cổ là một khu vực khá hẹp và khó tiếp cận. Bệnh lý liên quan đến thanh quản rất đa dạng và có mức độ nghiêm trọng khác nhau, đòi hỏi sự linh hoạt trong việc sử dụng nhiều phương pháp nội soi họng thanh quản khác nhau tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Hiện nay, có hai hình thức chính của nội soi thanh quản được sử dụng, đó là nội soi gián tiếp và nội soi trực tiếp.
Nội soi thanh quản gián tiếp
Đây là hình thức đơn giản nhất, quy trình chỉ kéo dài từ 5-10 phút mỗi lần nội soi. Trước khi thực hiện thủ thuật, bác sĩ sẽ tiến hành xịt thuốc làm tê vòm họng của bạn. Phương pháp nội soi này không yêu cầu phải sử dụng gây mê và không đòi hỏi bệnh nhân phải nhập viện. Người bệnh có thể xuất viện trong ngày sau khi thủ thuật hoàn tất.
Nội soi họng thanh quản gián tiếp thường được áp dụng trong các trường hợp bệnh lý đơn giản, có thể được chẩn đoán nhanh chóng bằng mắt thường. Đây là khi bác sĩ không cần quan sát hay thực hiện can thiệp sâu vào thanh quản (không yêu cầu cắt bỏ khối u hay lấy mẫu sinh thiết).
Hình ảnh minh họa nội soi gián tiếp.
Bác sĩ sử dụng một chiếc gương cầm tay có cán dài (tương tự như loại gương được sử dụng bởi bác sĩ nha khoa) để đưa vào vòm miệng của bạn. Đồng thời, bác sĩ chiếu một nguồn sáng từ bên ngoài vào gương để quan sát hình ảnh phản chiếu từ dây thanh quản lên bề mặt gương. Hình ảnh thu được từ quá trình nội soi thanh quản này giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán về bệnh lý thanh quản một cách nhanh chóng và chính xác nhất.
Nội soi thanh quản trực tiếp
Tương tự như loại gián tiếp, hình thức nội soi trực tiếp cũng chỉ mất từ 5-10 phút để thực hiện. Phương pháp nội soi trực tiếp này có thể áp dụng cho cả ba mục đích chẩn đoán, theo dõi và điều trị bệnh. Đặc biệt, nó được sử dụng khi bác sĩ cần quan sát sâu vào thanh quản, khu vực lân cận dây thanh, lấy mẫu mô sinh thiết, hoặc thực hiện các thao tác như cắt bỏ khối u, poly, hạt xơ, xử lý dị vật, và trong những tình huống đặc biệt cần can thiệp vật lý.
Ngoài ra, phương pháp này cũng được sử dụng khi bệnh nhân đang trải qua suy hô hấp cấp và cần đặt nội khí quản, đặc biệt trong các trường hợp đặt nội khí quản khó để hỗ trợ hô hấp.
Hình ảnh minh họa nội soi thanh quản trực tiếp.
Soi thanh quản ống cứng
Trong trường hợp nội soi thanh quản ống cứng, bệnh nhân thường sẽ được nhập viện và tiến hành thủ thuật dưới tình trạng gây mê toàn thân. Quá trình này kéo dài từ 30-45 phút, đảm bảo thoải mái và không đau đớn cho bệnh nhân.
Bác sĩ sẽ sử dụng một ống nội soi bằng kim loại (không uốn cong) để hạ thấp lưỡi của bệnh nhân và mở rộng thanh quản. Điều này giúp đưa ống nội soi sâu nhất có thể vào bên trong thanh quản. Với ống nội soi cứng, bác sĩ có thể sử dụng các dụng cụ y tế khác thông qua kênh thủ thuật, thực hiện các thao tác chữa trị, phẫu thuật, hoặc lấy mẫu mô sinh thiết nếu cần thiết.
Soi thanh quản ống mềm
Bệnh nhân sẽ được tiêm hoặc xịt thuốc tê vào vùng mũi hoặc miệng. Có thể sử dụng thuốc thông mũi để làm sạch và mở đường cho ống nội soi. Với phương pháp nội soi thanh quản ống mềm, bác sĩ sẽ đưa ống nội soi mềm (có gắn camera và đèn chiếu sáng ở đầu) vào mũi hoặc miệng, sau đó hướng ống nội soi xuống họng để quan sát vùng thanh quản cần kiểm tra.
Soi thanh quản bằng ống mềm mang lại hình ảnh nội soi rõ nét, có thể quan sát vùng sau dây thanh và khí quản. Quy trình nhanh chóng, chỉ mất từ 10-15 phút mà không cần sử dụng gây mê.
Quy trình nội soi thanh quản
Chuẩn bị
Việc chuẩn bị cho quy trình nội soi thanh quản đòi hỏi sự chú ý đặc biệt và tuân thủ các bước cụ thể. Người bệnh trước khi thực hiện phương pháp cần chú ý những điểm như sau:
- Khai báo: Trước khi thực hiện nội soi, hãy đảm bảo bạn cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về tiền sử bệnh, thói quen sinh hoạt, tần suất sử dụng giọng nói (đặc biệt là nếu liên quan đến ngành nghề), và tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng, bao gồm cả vitamin, thảo mộc, và chất bổ sung. Cũng nên báo cáo về bất kỳ loại thuốc nào mà bạn có thể dị ứng.
- Tuân thủ chỉ định: Hãy tuân thủ mọi chỉ định của bác sĩ, bao gồm việc thực hiện khám sức khỏe cơ bản, chụp X-Quang ngực, hoặc chụp CT cắt lớp trước khi nội soi. Nếu bác sĩ yêu cầu, bạn cũng cần tuân thủ việc không ăn uống trong 4 giờ trước nội soi và có thể cần ngưng sử dụng một số loại thuốc cụ thể.
- Sẵn sàng tương tác: Chuẩn bị tinh thần để tương tác với bác sĩ, đặt mọi thắc mắc và không hiểu trước khi bắt đầu quy trình.
- Người hỗ trợ: Nếu quy trình nội soi có liên quan đến việc sử dụng gây mê và bạn cần ở lại bệnh viện để hồi sức, hãy sắp xếp người thân hoặc người bạn tin tưởng để hỗ trợ bạn và đưa về sau khi quy trình kết thúc.
Thực hiện
Quy trình nội soi thanh quản bao gồm sáu bước chính:
Bước 1: Tư thế nội soi
Tư thế thực hiện nội soi sẽ phụ thuộc vào loại nội soi được bác sĩ chọn lựa:
- Nếu sử dụng nội soi gián tiếp hoặc ống cứng: Bạn sẽ ngồi thẳng lưng trên ghế, đối mặt trực tiếp với bác sĩ.
- Nếu sử dụng nội soi ống mềm: Bạn sẽ nằm ngửa trên giường, trong khi bác sĩ thao tác bên cạnh để thực hiện quy trình.
Bước 2: Gây tê tại chỗ hoặc gây mê
Sự lựa chọn giữa gây tê tại chỗ hoặc gây mê sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể:
- Đối với nội soi gián tiếp, ống cứng chẩn đoán hoặc trực tiếp bằng ống mềm: Thuốc tê sẽ được xịt hoặc tiêm trực tiếp vào mũi, miệng và họng để tạo ra tình trạng gây tê cục bộ.
- Đối với nội soi trực tiếp bằng ống cứng: Cần thực hiện gây mê và bệnh nhân sẽ ở trong tình trạng ngủ suốt quá trình nội soi.
Bước 3: Đưa ống nội soi vào thanh quản
Bác sĩ sẽ tiến hành đưa ống nội soi vào thanh quản của bạn. Nếu bạn tỉnh táo, có thể cảm thấy buồn nôn hoặc buồn ho khi ống nội soi đi vào cổ họng. Tuy nhiên, cảm giác này sẽ nhanh chóng giảm khi thuốc tê phát huy tác dụng.
Bác sĩ theo dõi tình trạng thanh quản qua ống nội soi.
Bước 4: Tiến hành chẩn đoán và điều trị
Hình ảnh nội soi thanh quản được truyền lên màn hình ngoại vi để bác sĩ quan sát và phân tích, từ đó đưa ra chẩn đoán và xác định phác đồ điều trị.
Bước 5: Kết thúc quy trình nội soi
Ống nội soi sẽ được rút ra nhẹ nhàng để hoàn tất quy trình nội soi thanh quản. Thông thường, nó được thực hiện tại phòng khám ngoại trú, không đòi hỏi nhập viện.
Bước 6: Trả kết quả
Kết quả và hình ảnh nội soi thanh quản thường sẽ được chuyển đến bạn ngay sau khi quy trình kết thúc. Trong trường hợp lấy mẫu sinh thiết, kết quả xét nghiệm sẽ được gửi sau vài ngày.
Lưu ý về tác dụng phụ
Vùng họng, yết hầu, và thanh quản là các khu vực nhạy cảm, được hình thành từ lớp mô, niêm mạc, và các nhóm cơ mềm. Do đó, quá trình nội soi thanh quản có thể gây ra một số tác dụng phụ cụ thể, mà quan trọng để bạn hiểu rõ như sau:
Trong quá trình nội soi
Quá trình nội soi thanh quản diễn ra nhanh chóng, nhẹ nhàng, không đau và không gây ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của bạn. Tuy nhiên, một số tác dụng phụ nhỏ có thể xuất hiện:
- Rát họng: Có thể xảy ra cảm giác rát họng sau quá trình nội soi.
- Nuốt khó: Đôi khi, thuốc tê có thể làm cho việc nuốt trở nên khó khăn trong thời gian ngắn sau nội soi.
- Khả năng xuất huyết: Trong trường hợp có sinh thiết, có thể xuất hiện một lượng nhỏ máu từ vùng hầu họng thanh quản.
Sau khi nội soi
Sau quá trình nội soi, bạn có thể ăn uống trở lại sau khoảng 2 giờ, nhưng nên lưu ý tới tình trạng cụ thể của bạn và hướng dẫn của bác sĩ để đảm bảo an toàn và thoải mái.
Nội soi thanh quản có đau không?
Quá trình nội soi thanh quản không tạo ra cảm giác đau và được mô tả là trải nghiệm nhẹ nhàng do được sử dụng thuốc tê trước khi thực hiện. Nếu có bất kỳ cảm giác nào, đó thường chỉ là trải nghiệm nhẹ nhàng như cảm giác buồn nôn, buồn ho hoặc một cảm giác nhẹ như muốn hắt hơi.
Các biến chứng có thể xảy ra trong quá trình soi thanh quản
Quá trình soi thanh quản hiếm khi gây ra biến chứng, tuy nhiên, vẫn tồn tại một số nguy cơ nhất định. Dưới đây là một số biến chứng có thể xuất hiện:
- Đau hoặc sưng ở vùng miệng, lưỡi, hoặc cổ họng
- Chảy máu từ mũi hoặc miệng
- Khàn tiếng
Người bệnh có thể bị khản tiếng sau nội soi.
- Buồn nôn hoặc nôn
- Rủi ro nhiễm trùng
Nếu sau khi hoàn tất soi thanh quản mà bạn vẫn trải qua đau đớn, sốt, hoặc nôn, có vấn đề về nuốt hoặc thở, hoặc đau ngực, hãy ngay lập tức tham khảo ý kiến bác sĩ để được đánh giá và xử lý kịp thời.
Hy vọng bài viết đã giúp bạn có thêm những kiến thức về nội soi thanh quản. Bệnh viện Đa khoa Phương Đông rất sẵn lòng phục vụ quý khách có nhu cầu thăm khám và thực hiện nội soi thanh quản hay các bệnh lý liên quan tại cơ sở y tế tiêu chuẩn quốc tế của chúng tôi. Quý khách vui lòng liên hệ hotline 19001806 để được tư vấn chi tiết và đặt lịch sớm nhất.