Chụp X quang và chụp CT là hai kỹ thuật phổ biến được sử dụng để chẩn đoán bệnh liên quan đến xương hoặc mô mềm. Chọn phương pháp chẩn đoán hình ảnh nào phù hợp luôn là băn khoăn của nhiều người khi gặp vấn đề sức khỏe. Bài viết sau sẽ so sánh chụp X quang và chụp CT, giúp bạn hiểu rõ hơn và có sự lựa chọn đúng đắn nhất.
Chụp X quang là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh các cấu trúc bên trong cơ thể. Tia X là một dạng bức xạ điện từ có năng lượng cao, có khả năng xuyên qua cơ thể và bị hấp thụ bởi các mô với mức độ khác nhau.
Chụp X quang
Chụp X quang giúp cung cấp hình ảnh 2D, đen trắng, thể hiện các cấu trúc bên trong cơ thể với độ tương phản cao giữa xương và mô mềm. Từ hình ảnh chi tiết các cấu trúc xương, bác sĩ sẽ chẩn đoán gãy xương, loãng xương, hoặc các bệnh lý về khớp. Khả năng hiển thị mô mềm hạn chế khi chụp X quang.
Chụp CT (hay còn gọi là chụp cắt lớp vi tính) là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh sử dụng tia X kết hợp với máy tính để tạo ra hình ảnh cắt lớp ngang chi tiết của các cấu trúc bên trong cơ thể. Chụp CT cung cấp hình ảnh 3D, chi tiết, đa chiều của các cấu trúc bên trong cơ thể.
Chụp CT
Với hình ảnh chi tiết các mô mềm, mạch máu, cơ quan nội tạng, chụp CT giúp chẩn đoán các bệnh lý về mô mềm, ung thư hoặc chấn thương. Khả năng hiển thị xương khi chụp CT tốt hơn so với X quang trong một số trường hợp.
Về độ phân giải, khi so sánh chụp X quang và chụp CT thì chụp CT độ phân giải cao hơn, giúp hiển thị rõ ràng các cấu trúc nhỏ và phân biệt các mô có mật độ tương tự nhau.
Tia X là một dạng bức xạ điện từ có năng lượng cao, mang lại nhiều lợi ích trong y tế như chẩn đoán và điều trị bệnh lý. Tuy nhiên, tia X cũng tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe nếu không được sử dụng hợp lý:
Mức độ ảnh hưởng của tia X phụ thuộc vào nhiều yếu tố như liều lượng, số lần tiếp xúc, vị trí tiếp xúc và tuổi tác. Trẻ em nhạy cảm hơn với tia X so với người lớn.
Chụp X quang có ưu điểm là kỹ thuật đơn giản, dễ thực hiện, chi phí thấp, thời gian thực hiện nhanh chóng và an toàn cho hầu hết mọi người. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là hình ảnh không chi tiết bằng chụp CT, khả năng hiển thị mô mềm hạn chế và bức xạ có thể gây hại cho sức khỏe nếu tiếp xúc quá nhiều.
Chụp CT cung cấp hình ảnh chi tiết các cấu trúc bên trong cơ thể, bao gồm cả mô mềm, mạch máu và xương, giúp chẩn đoán chính xác các bệnh lý phức tạp và có thể sử dụng thuốc cản quang để tăng cường khả năng hiển thị các cấu trúc cụ thể. Nhược điểm của chụp CT là sử dụng mức độ bức xạ cao hơn so với chụp X quang, chi phí cao hơn, thời gian thực hiện lâu hơn và có thể gây ra một số tác dụng phụ.
Chụp CT sử dụng mức độ bức xạ cao hơn so với chụp X quang. Lượng bức xạ cao có thể làm tăng nguy cơ ung thư và các tác hại sức khỏe khác. Mức độ bức xạ trong chụp X quang thường thấp và được coi là an toàn cho hầu hết mọi người, bao gồm cả phụ nữ mang thai và trẻ em.
Chụp CT có mức độ bức xạ cao hơn chụp X quang
Chụp CT có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy và dị ứng với thuốc cản quang (được sử dụng trong một số trường hợp). Trong khi chụp X quang ít khi gây ra tác dụng phụ.
Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của tia X và CT còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như liều lượng, số lần chụp, vị trí chụp và tuổi tác. Việc lựa chọn phương pháp nào sẽ phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe, mục đích chẩn đoán và các yếu tố khác do bác sĩ đánh giá.
Do đó, khi so sánh chụp X quang và chụp CT không thể khẳng định một cách tuyệt đối phương pháp nào "hại hơn". Việc lựa chọn phương pháp nào cần được thực hiện bởi bác sĩ dựa trên các yếu tố liên quan đến bệnh nhân và mục đích chẩn đoán.
Cả chụp X quang và chụp CT cắt lớp đều sử dụng tia X để tạo ra hình ảnh bên trong cơ thể. Tuy nhiên, hai phương pháp này có cách sử dụng tia X khác nhau:
Chụp X quang sử dụng một chùm tia X đơn lẻ để chiếu qua cơ thể, với hình ảnh được ghi lại trên phim hoặc máy tính. Chụp X quang cung cấp hình ảnh 2D của các cấu trúc bên trong cơ thể.
Chụp CT cắt lớp sử dụng một máy quay phát ra tia X xoay quanh cơ thể, máy thu ghi lại nhiều hình ảnh cắt ngang của cơ thể. Hình ảnh được xử lý bởi máy tính để tạo ra hình ảnh 3D chi tiết của các cấu trúc bên trong cơ thể.
Chụp CT và chụp X quang đều sử dụng tia X, một dạng bức xạ ion hóa có thể gây tổn thương DNA và dẫn đến ung thư. Tuy nhiên, nguy cơ ung thư do chụp CT và X quang là rất thấp, lợi ích chẩn đoán của các phương pháp này thường vượt xa nguy cơ.
Khi chụp X quang hoặc chụp CT, việc tuân thủ các lưu ý quan trọng có thể giúp đảm bảo an toàn và hiệu quả cho quá trình chẩn đoán. Dưới đây là một số điểm cần lưu ý:
Trước khi chụp, cần thông báo cho bác sĩ về: tiền sử dị ứng thuốc, đặc biệt là thuốc cản quang; các bệnh lý nền bạn đang mắc; đang mang thai hoặc nghi ngờ mang thai; tháo bỏ trang sức và đồ kim loại; nhịn ăn/uống (theo chỉ định của bác sĩ)...
Trong khi chụp, nằm yên để hình ảnh chụp được rõ nét; hít thở đều theo hướng dẫn của kỹ thuật viên; thông báo cho kỹ thuật viên nếu cảm thấy khó chịu hoặc bất thường.
Sau khi chụp, nên uống nhiều nước giúp đào thải thuốc cản quang ra khỏi cơ thể (nếu có sử dụng); theo dõi các triệu chứng sau chụp.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Xạ trị chiếu ngoài là một phương pháp sử dụng tia phóng xạ từ bên ngoài cơ thể để điều trị ung thư và một số bệnh lý khác.
