Theo thống kê của Bệnh viện Tai mũi họng TP HCM, 30 - 35% các bệnh nhân đến khám tại bệnh viện được chẩn đoán mắc bệnh mũi xoang và ngày càng tăng. Bệnh gây ra triệu chứng chảy mũi mủ, nhức và đau mặt, ngạt mũi, khó ngửi. hơi thở có mùi và đặc biệt có các trường hợp viêm xoang sưng mặt, kèm theo cảm giác đau nhói nghiêm trọng.
Sưng mặt do viêm xoang là gì?
Sưng mặt do viêm xoang là tình trạng phần mặt bị sưng phù kèm theo cảm giác đau nhức. Đây là một trong các biểu hiện xảy ra khi các xoang bị viêm nặng, làm tổn thương mô mềm và cứng xung quanh mặt.
Triệu chứng phổ biến nhất là sự phù nề cục bộ ở vùng mặt, đặc biệt là quanh vùng mũi, má và trán. Người bệnh cũng có thể cảm thấy đau nhức, căng tức và đặc biệt khó chịu khi chạm vào vùng da bị sưng.
Người bệnh có thể dễ dàng nhận biết các biểu hiện của sưng mặt do viêm xoang
Nguyên nhân gây sưng mặt do viêm xoang có thể do:
- Tổn thương niêm mạc trong xoang gây rò rỉch dịch
- Nhiễm khuẩn lan rộng sang mô mềm
- Tích tụ hạt mủ trong xoang dẫn đến tình trạng đau nhức, sưng táy
Tình trạng này không chỉ gây ảnh hướng đến thẩm mỹ mà còn có thể dẫn đến những biến chứng viêm xoang nguy hiểm như viêm mô tế bào, viêm tĩnh mạch hoặc nhiễm trùng lan rộng.
Nguyên nhân gây sưng mặt do viêm xoang
Sưng mặt do viêm xoang bắt nguồn từ sự tích tụ dịch mủ trong các xoang bị viêm, gây áp lực lên mô xung quanh. Viêm xoang thường xảy ra khi lỗ thông xoang bị tắc nghẽn do vi khuẩn (Streptococcus pneumoniae), virus, hoặc nấm kích thích niêm mạc. Theo nghiên cứu năm 2025, khoảng 20% trường hợp viêm xoang cấp tính tiến triển thành sưng mặt nếu không điều trị sớm.
Nguyên nhân phổ biến thứ hai là dị ứng kéo dài, làm tăng sản xuất chất nhầy và gây tắc nghẽn xoang hàm hoặc xoang trán. Tình trạng này khiến áp lực trong xoang lan tỏa, dẫn đến phù nề vùng mặt. Ngoài ra, nhiễm trùng răng miệng, đặc biệt ở răng hàm trên, có thể lan đến xoang hàm, gây viêm và sưng mặt ở số ít bệnh nhân.
Phế cầu khuẩn Streptococcus pneumoniae - nguyên nhân chính gây ra viêm xoang
Một số nguy cơ khác cũng ảnh hưởng bao gồm bất thường về cấu trúc giải phẫu như vách ngăn mũi lệch, làm cản trở lưu thông khí và dịch,...
Triệu chứng nhận biết sưng mặt do viêm xoang
Người bệnh có thể nhận thấy các dấu hiệu sau:
- Sưng vùng má, trán hoặc quanh mắt, rõ rệt hơn khi cúi đầu.
- Da vùng mặt có thể đỏ hoặc nóng.
- Nước mũi đặc, có màu vàng hoặc xanh.
- Đau đầu, nghẹt mũi, và giảm khứu giác.
Một khảo sát năm 2025 cho thấy 70% bệnh nhân mô tả cơn đau lan từ xoang đến vùng mặt bị sưng. Trong trường hợp nghiêm trọng, sưng mí mắt hoặc khó mở mắt có thể là dấu hiệu viêm xoang biến chứng mắt đã ảnh hưởng đến ổ mắt, cần được điều trị càng sớm càng tốt.
Sưng mặt do viêm xoang nguy hiểm như thế nào?
Tình trạng này có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời:
- Viêm mô tế bào, áp xe hoặc nhiễm trùng lan rộng, xảy ra ở 3-5% trường hợp nặng (theo báo cáo y khoa năm 2025).
- Viêm màng não hoặc tổn thương dây thần kinh mặt (dẫn đến mờ mắt, đau nhức dữ dội, tê bì, yếu cơ) trong những tình huống nghiêm trọng hơn.
Người bệnh nên đặc biệt lưu ý nếu sưng mặt kèm theo sốt cao hoặc thay đổi thị lực, đây là dấu hiệu cần được cấp cứu.
Bệnh có thể gây ra biến chứng nguy hiểm như viêm màng não
Cách xử lý khi bị sưng mặt do viêm xoang
Khi bị sưng mặt do viêm xoang, người bệnh nên rửa mũi bằng nước muối sinh lý để giảm tắc nghẽn và áp lực xoang. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo một số các biện pháp chăm sóc sức khoẻ dưới đây:
- Uống nhiều nước giúp loãng dịch nhầy, hỗ trợ thoát dịch tốt hơn.
- Hạn chế cúi đầu hoặc nằm ngửa để tránh tăng áp lực lên vùng mặt.
- Dùng thuốc giảm đau như paracetamol hoặc ibuprofen theo hướng dẫn bác sĩ để giảm đau nhức tạm thời.
- Chườm lạnh giúp co mạch, giảm sưng đỏ. Dùng khăn sạch bọc đá chườm 10-15 phút mỗi lần, nghỉ 30 phút trước khi lặp lại.
Nếu sưng mặt nặng hơn, cần đến bác sĩ để được kiểm tra và điều trị chuyên sâu. Các biện pháp tại nhà như chườm lạnh hoặc dùng thuốc giảm đau chỉ là tạm thời, không thay thế được chẩn đoán y khoa.
Phương pháp điều trị sưng mặt do viêm xoang
Tuỳ vào diễn biến bệnh lý và tình trạng sức khoẻ của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ chỉ định bệnh nhân điều trị bằng các phương pháp điều trị như:
- Dùng kháng sinh: Các trường hợp nhiễm khuẩn thường được chỉ định amoxicillin trong 7-14 ngày. Thông thường viêm xoang cấp đáp ứng tốt với liệu trình này.
- Thuốc xịt mũi corticosteroid (như budesonide) giúp giảm viêm niêm mạc, thông thoáng xoang hiệu quả.
- Phẫu thuật nội soi xoang (FESS) được chỉ định nếu sưng mặt kéo dài hoặc có biến chứng. Phương pháp này đạt hiệu quả trong 90% trường hợp nặng (theo báo cáo năm 2025).
Người bệnh nên tuân thủ đầy đủ liệu trình điều trị và kết hợp các biện pháp hỗ trợ như xông hơi nước ấm để tăng hiệu quả thoát dịch.
Phẫu thuật nội soi xoang cho các trường hợp điều trị sưng mặt nhiều và có biến chứng sau viêm xoang
Cách phòng ngừa sưng mặt do viêm xoang
Để hạn chế rủi ro do các vấn đề sức khoẻ của viêm xoang gây ra, bạn nên chủ động thực hiện các biện pháp dưới đây:
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý mỗi ngày giúp loại bỏ bụi bẩn và chất nhầy dư thừa.
- Đeo khẩu trang khi ra ngoài để hạn chế tiếp xúc với khói bụi, phấn hoa hoặc ô nhiễm.
- Duy trì độ ẩm trong nhà từ 40-50% bằng máy tạo độ ẩm để giảm kích ứng niêm mạc xoang.
- Uống đủ nước (2-2,5 lít/ngày) để làm loãng dịch nhầy, ngăn chặn tắc nghẽn xoang.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề liên quan đến viêm xoang.
Có thể nói, sưng mặt viêm xoang là một trong các triệu chứng điển hình của bệnh viêm xoang, ngoài ra nó còn đi kèm vưới các triệu chứng khác như đau đầu, rát họng, ho nhiều, sốt,... Để tránh ảnh hưởng đến sinh hoạt, bạn nên đến Bệnh viện uy tín để được điều trị đúng cách và duy trì lối sống lành mạnh, chế độ dinh dưỡng hợp lý, thói quen vệ sinh sạch sẽ vì bệnh viêm xoang có thể quay lại bất cứ lúc nào.
