Thông tin cần biết về khối U thần kinh nội tiết - U carcinoid

U thần kinh nội tiết - Carcinoid là gì?

U carcinoid là một loại khối u thần kinh nội tiết (NET - Neuroendocrine Tumor), phát triển từ các tế bào thần kinh nội tiết trong hệ tiêu hóa. Loại u này có thể lành tính hoặc ác tính và có xu hướng phát triển chậm hơn so với các loại ung thư khác

Vị trí thường gặp 

U carcinoid có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong hệ tiêu hóa, nhưng phổ biến nhất ở:

• Ruột non (thường gặp nhất)
• Ruột thừa
• Dạ dày
• Trực tràng
• Đại tràng

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Hiện nay, nguyên nhân chính xác gây u carcinoid chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, một số yếu tố nguy cơ có thể làm tăng khả năng mắc bệnh:

• Tiền sử gia đình mắc bệnh đa u nội tiết type 1 (MEN1)
• Chế độ ăn nhiều thịt chế biến sẵn
• Các bệnh lý về dạ dày mạn tính (viêm dạ dày tự miễn, thiếu máu ác tính)

Triệu chứng nhận biết

Triệu chứng của u carcinoid phụ thuộc vào vị trí và khả năng tiết hormone của khối u:

U không tiết hormone

• Đau bụng mơ hồ
• Buồn nôn, đầy hơi
• Táo bón, tiêu chảy kéo dài
• Tắc ruột nếu u phát triển lớn

Đau bụng mơ hồ là một trong những biểu hiện của u thần kinh nội tiết

U tiết hormone (Hội chứng carcinoid)

• Đỏ bừng mặt 
• Tiêu chảy kéo dài
• Tim đập nhanh
• Khó thở do co thắt phế quản

Phương pháp chẩn đoán

Để phát hiện u carcinoid, bác sĩ có thể chỉ định:

• Xét nghiệm máu: Đo mức chromogranin A (CgA)
• Xét nghiệm nước tiểu: Định lượng 5-HIAA (5-Hydroxyindoleacetic Acid)
• Nội soi tiêu hóa (nội soi dạ dày, đại tràng)
• Chụp CT, MRI, PET-CT
• Sinh thiết khối u để xác định bản chất

Các phương pháp điều trị

Việc điều trị u carcinoid phụ thuộc vào kích thước, vị trí và giai đoạn bệnh:

Phương pháp điều trị u carcinoid phụ thuộc vào đã có di căn hay chưa. Thông thường, nếu khối u chưa di căn, người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật lấy khối u. Tuy nhiên đây là một phương pháp tương đối phức tạp, nhiều rủi ro và gây tốn kém cho người bệnh. 

Còn nếu đã có di căn thì phương pháp điều trị lại khác, bao gồm:

• Làm chậm phát triển của khối u: Sử dụng một số loại thuốc hàng tháng có thể làm chậm tốc độ phát triển khối u và làm giảm các triệu chứng như nóng bừng mặt hay tiêu chảy.
• Can thiệp làm ngừng cấp máu cho khối u di căn vào gan bằng cách làm tắc động mạch gan. 
• Giết các tế bào ung thư bằng nhiệt: Sử dụng sóng radio để tạo ra nhiệt năng truyền qua 1 cái kim áp sát tế bào ung thư ở gan để tiêu diệt các tế bào này. Phương pháp này được chỉ định cho những bệnh nhân có một số ổ di căn nhỏ ở gan. Nó khá an toàn, nguy cơ bị nhiễm khuẩn hay chảy máu thấp.
• Hóa chất: cũng có tác dụng tiêu diệt và làm nhỏ khối u.

U carcinoid được siêu âm nội soi khối u nằm ở lớp niêm mạc trực tràng kích thước 0,5cm và được cắt bỏ hoàn toàn khối u

Biến chứng của U thần kinh nội tiết (U carcinoid)

• Tim mạch: Các hormon carcinoid có thể gây dày lớp nội mạc của các buồng tim, van tim và mạch máu. Điều đặc biệt là buồng tim bên phải hay bị ảnh hưởng hơn so với bên trái. Hậu quả là gây hở các van 2 lá và van 3 lá nhưng lại gây hẹp van động mạch phổi. Nếu không được điều trị kịp thời, các bệnh lý này có thể gây suy tim.
• Tắc ruột: Các u carcinoid lớn ở ruột có thể gây tắc nghẽn ruột, nếu kéo dài có thể gây hoại tử ruột chỗ bị tắc dẫn đến thủng ruột, nhiễm khuẩn và sốc nặng với tỷ lệ tử vong cao.
• Loét dạ dày: Một số u carcinoid ở dạ dày tiết quá nhiều hormon gastrin kích thích dạ dày sản xuất nhiều acid. Hậu quả là dạ dày có nhiều ổ loét, gây xuất huyết, thậm chí thủng...

Phòng ngừa và theo dõi

Hiện chưa có biện pháp phòng ngừa đặc hiệu, nhưng một số thói quen có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế thịt chế biến sẵn
• Tăng cường rau xanh, trái cây, chất xơ
• Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt nếu có yếu tố nguy cơ
• Theo dõi chặt chẽ sau điều trị để phát hiện tái phát sớm

Kết luận

U thần kinh nội tiết đường tiêu hóa là bệnh lý hiếm gặp nhưng cần được phát hiện sớm để có phương án điều trị hiệu quả. Nếu bạn có triệu chứng nghi ngờ hoặc yếu tố nguy cơ, hãy đến cơ sở y tế để được tư vấn và kiểm tra kịp thời.