Trào ngược dạ dày sụt cân cảnh báo bệnh gì? Khi nào cần đi khám?

Khái quát về bệnh trào ngược dạ dày? 

Trào ngược dạ dày thực quản (GERD – Gastroesophageal Reflux Disease) là tình trạng các chất trong dạ dày, đặc biệt là axit, men tiêu hóa hoặc dịch mật, di chuyển ngược lên thực quản. Sự trào ngược này gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như ợ nóng, cảm giác nóng rát sau xương ức, ho khan kéo dài, đau tức ngực hoặc nuốt nghẹn.

Trào ngược dạ dày thực quản xảy ra khi dịch dạ dày, bao gồm axit, trào ngược lên thực quản

Nguyên nhân chủ yếu của GERD liên quan đến rối loạn chức năng cơ thắt thực quản dưới (LES) – vòng cơ có nhiệm vụ ngăn không cho dịch vị trào ngược. Khi cơ này hoạt động yếu hoặc giãn bất thường, dịch dạ dày dễ dàng đi ngược lên thực quản. Bên cạnh đó, chế độ ăn uống không khoa học (dùng nhiều rượu bia, cà phê, đồ chua cay, nhiều dầu mỡ), thói quen sinh hoạt thiếu lành mạnh (ăn quá no, nằm ngay sau khi ăn, béo phì, hút thuốc lá) hoặc các bệnh lý tiêu hóa đi kèm đều làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Mặc dù giai đoạn đầu, trào ngược dạ dày thường chỉ gây khó chịu thoáng qua và ít ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, nhưng nếu để kéo dài mà không được chẩn đoán và điều trị, bệnh có thể tiến triển thành nhiều biến chứng nặng. Các biến chứng thường gặp gồm viêm loét thực quản, hẹp thực quản, Barrett thực quản và nghiêm trọng hơn là tăng nguy cơ ung thư thực quản.

Chính vì vậy, việc nhận biết sớm triệu chứng, thăm khám kịp thời và áp dụng phác đồ điều trị đúng cách có vai trò then chốt trong việc kiểm soát bệnh, cải thiện chất lượng cuộc sống và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm. 

Triệu chứng của trào ngược dạ dày 

Các triệu chứng của người bệnh khi bị trào ngược dạ dày

Bệnh trào ngược dạ dày – thực quản (GERD) có nhiều biểu hiện khác nhau, trong đó một số triệu chứng đặc trưng thường gặp nhất gồm:

• Ợ chua và ợ nóng: Đây là dấu hiệu điển hình, xảy ra khi dịch vị axit từ dạ dày trào ngược lên thực quản. Triệu chứng thường xuất hiện rõ rệt sau bữa ăn no, ăn nhiều đồ cay nóng, dầu mỡ hoặc khi nằm nghỉ ngay sau ăn.
• Ợ hơi liên tục: Thường xuất hiện khi đói hoặc sau khi ăn thức ăn khó tiêu. Nguyên nhân do thức ăn trong dạ dày lên men, tạo khí dư thừa và đẩy ngược lên miệng.
• Buồn nôn và nôn: Dịch vị và thức ăn trào ngược gây cảm giác khó chịu, buồn nôn, thậm chí nôn mửa. Tình trạng này phổ biến ở phụ nữ mang thai bị ốm nghén, người có dạ dày yếu hoặc thường xuyên say tàu xe.
• Chán ăn, khó nuốt, ăn không ngon: Khi axit hoặc dịch mật trào ngược kéo dài, niêm mạc thực quản bị kích thích, gây cảm giác đắng miệng, vướng họng, sưng đau và khó nuốt. Đây cũng là dấu hiệu cảnh báo bệnh tiến triển nặng hơn.
• Triệu chứng ngoài đường tiêu hóa: Người bệnh có thể gặp ho khan kéo dài, khàn giọng, viêm họng, tiết nhiều nước bọt hoặc cảm giác vướng nghẹn. Nguyên nhân là do dịch axit dạ dày đi ngược lên vùng hầu họng, kích thích niêm mạc và đường hô hấp trên.

Việc nhận biết sớm và chính xác các triệu chứng trào ngược dạ dày đóng vai trò quan trọng để người bệnh chủ động thăm khám, tránh biến chứng nguy hiểm như viêm loét thực quản, hẹp thực quản hay thậm chí nguy cơ Barrett thực quản.

Cảnh báo các bệnh lý khi bị trào ngược dạ dày sụt cân 

Tình trạng trào ngược dạ dày kèm theo sụt cân bất thường không chỉ đơn thuần là rối loạn tiêu hóa mà còn có thể là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác. Dưới đây là những bệnh thường gặp:

Viêm loét dạ dày – tá tràng

Một trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm loét dạ dày – tá tràng là sự xâm nhập của vi khuẩn Helicobacter pylori (HP). Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, tình trạng viêm có thể tiến triển thành loét, chảy máu dạ dày và làm giảm khả năng hấp thu dưỡng chất. Lâu dần, người bệnh dễ rơi vào thiếu máu, suy kiệt năng lượng và dẫn đến sụt cân rõ rệt.

Nhiễm trùng đường tiêu hóa – viêm dạ dày ruột cấp

Viêm dạ dày ruột cấp tính thường do virus (Rotavirus, Adenovirus), vi khuẩn (E. coli, Salmonella, HP) hoặc ký sinh trùng gây ra. Các tác nhân này tấn công niêm mạc đường tiêu hóa, gây ra các triệu chứng như: đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn ói, tiêu chảy kéo dài. Khi tình trạng mất nước và điện giải diễn ra liên tục, cơ thể sẽ bị suy nhược, rối loạn hấp thu và dẫn tới giảm cân nhanh chóng.

Ung thư đường tiêu hóa

Sụt cân không rõ nguyên nhân là một trong những dấu hiệu điển hình ở bệnh nhân ung thư. Theo các nghiên cứu, có đến 80% bệnh nhân ung thư đường tiêu hóa gặp tình trạng giảm cân nghiêm trọng. Khi khối u phát triển, chúng không chỉ tiêu hao năng lượng và phá hủy mô lành, mà còn gây rối loạn chuyển hóa, làm người bệnh ăn không ngon, chán ăn, khó nuốt. Ngoài ra, yếu tố cơ học do khối u cản trở việc tiêu thụ thức ăn cũng góp phần khiến cân nặng sụt giảm nhanh chóng. 

Xem thêm:

• Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em có nguy hiểm không?
  
• Trào ngược dạ dày nên uống nước gì và kiêng nước gì?
  

Khi nào cần đi khám bác sĩ? 

Người bệnh bị trào ngược dạ dày sụt cân cần đi khám bác sĩ khi nhận thấy sự giảm cân không mong muốn diễn ra một cách nhanh chóng và liên tục, có thể là dấu hiệu của những vấn đề nghiêm trọng hơn. Nếu kèm theo các triệu chứng như đau bụng dữ dội, khó nuốt, nôn ra máu hoặc phân có màu đen, người bệnh càng nên tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức. Ngoài ra, nếu cảm thấy mệt mỏi, yếu sức, hoặc có sự thay đổi trong thói quen ăn uống và tiêu hóa, việc thăm khám bác sĩ là rất cần thiết để xác định nguyên nhân và nhận được phương pháp điều trị phù hợp.

Cách xử trí khi bị trào ngược dạ dày sụt cân

Khi nhận thấy tình trạng trào ngược dạ dày kèm sụt cân, người bệnh tuyệt đối không nên chủ quan. Đây có thể là dấu hiệu cho thấy hệ tiêu hóa đang bị tổn thương và cần được điều trị kịp thời. Việc đầu tiên và quan trọng nhất là thăm khám bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để được chẩn đoán nguyên nhân chính xác và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp. Song song với quá trình điều trị y tế, người bệnh cũng cần chú ý đến chế độ ăn uống và lối sống hàng ngày nhằm cải thiện triệu chứng và hỗ trợ hồi phục.

Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, thân thiện với dạ dày

Chế độ dinh dưỡng khoa học giúp người bệnh phục hồi bệnh nhanh chóng

• Ưu tiên thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu dinh dưỡng: Các món ăn mềm, dễ nuốt như cháo, súp, khoai lang, khoai tây, trứng, sữa, rau củ xanh đậm,… sẽ giúp giảm áp lực cho dạ dày và bổ sung dưỡng chất cần thiết.
• Hạn chế thực phẩm gây kích ứng: Tránh các món muối chua như dưa muối, cà muối; gia vị cay nóng (ớt, tiêu); đồ uống có cồn, nước ngọt có gas và các loại thực phẩm chế biến sẵn.
• Chế biến thực phẩm đúng cách: Thức ăn nên được nấu chín kỹ, có thể xay nhuyễn hoặc cắt nhỏ để hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
• Duy trì thói quen ăn uống lành mạnh: Ăn chậm, nhai kỹ, không vừa ăn vừa làm việc hoặc xem tivi. Nên chia nhỏ bữa ăn trong ngày, tránh ăn quá no và không ăn tối quá muộn. Tốt nhất là ăn trước giờ ngủ ít nhất 3 tiếng để giảm nguy cơ trào ngược.

Điều chỉnh thói quen sinh hoạt để hỗ trợ điều trị

• Ngủ đủ và đúng giờ: Đi ngủ trước 23h và đảm bảo 7–8 tiếng/ngày giúp dạ dày có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi tổn thương.
• Vận động hợp lý: Rèn luyện thể dục thể thao nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, thiền hoặc đạp xe để tăng cường sức đề kháng, cải thiện tuần hoàn máu và giảm stress.
• Quản lý căng thẳng: Giữ tinh thần lạc quan, hạn chế áp lực công việc, tránh lo âu quá mức vì stress là một trong những yếu tố làm bệnh nặng hơn.
• Massage bụng nhẹ nhàng: Thực hiện trước khi ngủ buổi tối giúp kích thích hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả, giảm cảm giác đầy bụng, khó tiêu.

Trào ngược dạ dày kèm sụt cân không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe nghiêm trọng. Do đó, người bệnh nên thăm khám sớm tại các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán chính xác và điều trị đúng cách, kết hợp với lối sống khoa học để kiểm soát bệnh hiệu quả.

Kết luận

Tình trạng trào ngược dạ dày kèm sụt cân không nên xem nhẹ, bởi ngoài việc gây khó chịu hằng ngày, nó còn có thể tiềm ẩn những bệnh lý nguy hiểm như viêm loét, hẹp thực quản hay ung thư dạ dày. Việc nhận diện sớm dấu hiệu và đi khám kịp thời sẽ giúp người bệnh có hướng điều trị hiệu quả, tránh biến chứng nặng nề. Nếu bạn nhận thấy mình thường xuyên bị trào ngược, kèm theo giảm cân không rõ nguyên nhân hãy chủ động đến cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và tư vấn.