U tuỷ thượng thận có nguy hiểm không? | Nguyên nhân & Triệu chứng

U tuỷ thượng thận là bệnh gì?

Tuyến thượng thận là hai cơ quan nhỏ, hình tam giác nằm ở phía trên mỗi quả thận. Cơ quan này chịu trách nhiệm sản xuất hormone giúp cơ thể điều chỉnh cân bằng các chất điện giải, kiểm soát huyết áp, phản ứng với căng thẳng và điều hòa lượng đường trong máu.

U tuỷ thượng thận là những khối u hiếm gặp phát triển từ các tế bào chromaffin trong tủy thượng thận. Trong điều kiện bình thường, tế bào chromaffin có khả năng sản xuất và tiết ra các hormone catecholamine, bao gồm adrenaline (epinephrine) và noradrenaline (norepinephrine). Khi bị u hóa, các tế bào này có thể tiết ra quá nhiều hormone, dẫn đến tình trạng người bệnh bị tăng huyết áp liên tục hoặc tăng huyết áp kịch phát.

Theo các chuyên gia y tế, u tuỷ thượng thận còn được định nghĩa như các u tế bào ưa crôm với 90% nằm ở tủy thượng thận hoặc ở hạch giao cảm, hệ tiết niệu, não,,.. với khối lượng trung bình 50 - 200g và đường kính 5 - 6 cm. Một số khối u có thể nặng đến vài kilogram sẽ có thể sờ thấy được.

(Hình 1 - Khối u tuỷ thượng thận sau khi cắt bỏ)

Về tính chất, đây là các khối u nội tiết được coi là lành tính nếu nó không xâm chiếm vỏ bao tuyến, không di căn và ngược lại. Không thể loại trừ ban đầu là lành tính rồi sau đó mới phát triển thành ung thư biểu mô tuyến cận giáp hoặc ung thư biểu mô tuyến giáp. Căn cứ vào thực tế lâm sàng thì các khối u tủy tuyến thượng thận lớn có nhiều khả năng tái phát và di căn hơn. 

(Hình 2 - Vị trí của khối u và phân loại các khối u tuỷ thượng thận)

Triệu chứng u tuỷ thượng thận

Tăng huyết áp đột ngột là triệu chứng dễ nhận biết nhất của bệnh nhân trong trường hợp này. Theo thống kê, 45% bệnh nhân có u tế bào ưa crom và nổi bật. Tuy nhiên cũng có tồn tại thiểu số từ 0,2 - 0,6% bệnh nhân tăng huyết áp là do triệu chứng u tuỷ tuyến thượng thận.

Nếu nhận thấy bản thân có các dấu hiệu sức khỏe bất thường sau trong vài phút hoặc vài giờ, bạn nên đến Bệnh viện ngay để được bác sĩ hỗ trợ:

Các bác sĩ chuyên khoa cũng nhận định: Đôi khi triệu chứng u tủy thượng thận có thể được kích thích bởi khối u bị va chạm, thay đổi tư thế, bóp bụng hoặc xoa bóp, thực hiện gây mê hoặc người bệnh bị chấn thương tâm lý. 

Những bệnh nhân cao tuổi còn có thể có biểu hiện cân nặng giảm cân đột ngột, giảm nhiều cân đi kèm với cao huyết áp. Nếu tình trạng cao huyết áp kéo dài còn khiến gia tăng nguy cơ người bệnh bị đột quỵ, nhồi máu cơ tim, suy thận, mù loà…. thậm chí là tử vong.

U tuỷ thượng thận có nguy hiểm không? Có thể gây ra biến chứng gì?

Có. Bệnh nhân được chẩn đoán có u trên tuyến thượng thận phải được điều trị kịp thời và tuân thủ nghiêm ngặt theo phác đồ điều trị. Nguyên nhân là tình trạng tăng huyết áp lên cao, đột ngột và dai dẳng sẽ gây sức ép lên hệ tim mạch, nội tiết và thần kinh, cụ thể như sau:

• Đau tim hoặc đột quỵ: Triệu chứng điển hình của u tuỷ thượng thận là huyết áp cao gây cứng và dày lên các động mạch (xơ vữa động mạch), có thể dẫn đến đau tim, đột quỵ hoặc các biến chứng khác
• Chứng phình động mạch: Huyết áp tăng lên khiến mạch máu của bệnh nhân yếu đi, phình ra hình thành chứng phình động mạch. Nếu động mạch phình to bị vỡ, nó sẽ đe doạ tính mạng cho bệnh nhân
• Suy tim: Tim phải làm việc liên tục để chống lại áp lực của mạch. Đồng thời, thành của buồng bơm tim dày lên khiến cơ dày khó bơm đủ máu để đáp ứng nhu cầu, người bệnh có thể bị suy tim. 

(Hình 3 - Người bệnh có thể lên cơn đau tim hoặc đột quỵ)

Nguyên nhân dẫn đến khối u tuỷ ở tuyến thượng thận

Khối u phát triển ở mọi lứa tuổi, ở bất cứ ai nam nữ già trẻ và thường được phát hiện vào độ tuổi từ 20 - 50 tuổi. Tất nhiên, những đối tượng đang gặp các bất thường về nội tiết tố sẽ có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn bình thường, bao gồm:

• Bệnh nhân bị đa u nội tiết tuýp 2 (MEN2): Đây là rối loạn dẫn đến các khối u ở nhiều bộ phận của hệ thống nội tiết, trong đó có tuyến thượng thận, tuyến giáp, tuyến cận giáp, môi, lưỡi và hệ tiêu hoá
• Bệnh Von Hippel - Lindau có thể gây ra khối u ở nhiều vị trí, bao gồm hệ thần kinh trung ương, hệ nội tiết, tuyến tụy và thận
• Bệnh u xơ thần kinh tuýp 1 gây ra nhiều khối u trên da, các đốm sắc tố trên da và các khối u của dây thần kinh thị giác
• Hội chứng u cận hạch di truyền là những rối loạn di truyền dẫn đến u tuỷ tuyến thượng thận hoặc u tuyến cận hạch. 

Chẩn đoán cho bệnh nhân có triệu chứng u tủy tuyến thượng thận

Xét nghiệm máu

Nếu kết quả xét nghiệm máu cho thấy các chất epinephrine và norepinephrine tăng cao thì đây rất có thể là dấu hiệu của khối u tuỷ thượng thận. 

Xét nghiệm nước tiểu

Nồng độ của epinephrine và normetanephrine trong nước tiểu cũng có thể trở thành căn cứ của hiện tượng rối loạn hormone do sự ảnh hưởng của u tủy tuyến thượng thận. Mặc dù việc đo norepinephrine và epinephrine kém chính xác hơn xét nghiệm máu.

(Hình 4 - Xét nghiệm nước tiểu là một trong số các phương pháp chẩn đoán u tuỷ tuyến thượng thận)

Chẩn đoán hình ảnh

Chụp CT, chụp MRI và chụp PET cũng có thể được sử dụng để tìm kiếm vị trí, đánh giá kích thước và vị trí của khối u.  

Tất nhiên, các bác sĩ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện các biện pháp chẩn đoán bổ sung phù hợp với tình hình sức khỏe và tiền sử bệnh lý của từng bệnh nhân. Để điều trị hiệu quả, bệnh nhân có thể được đề nghị xét nghiệm di truyền nếu:

• Tiền sử gia đình xuất hiện các triệu chứng u tuỷ thượng thận hoặc u cận hạch di truyền
• Bạn có khối u ở cả hai tuyến thượng thận
• Phát hiện bệnh nhân có >1 khối u trong một tuyến thượng thận
• Người bệnh có dấu hiệu hoặc triệu chứng của nồng độ catecholamine trong máu cao hơn bình thường. 

Cách điều trị cho người có u tuỷ ở tuyến thượng thận

Đây là khối u nội tiết phức tạp nên để điều trị tốt, các bác sĩ liên chuyên khoa sẽ phải hội chẩn để lựa chọn và kết hợp nhiều hình thức điều trị như sau:

• Thuốc kiểm soát triệu chứng như thuốc chẹn alpha, thuốc chẹn alpha để kiểm soát tình trạng huyết áp tăng đột ngột và liên tục
• Phẫu thuật nội soi ổ bụng để loại bỏ khối u tuỷ ở tuyến thượng thận. Tuy nhiên, phải lưu ý rằng các bác sĩ phải kiểm soát tốt huyết áp trong và sau khi phẫu thuật cắt bỏ tuyến thượng thận hai bên hoặc cắt bỏ và chỉ bảo tồn phần vỏ.
• Xạ trị và hoá trị được sử dụng để giảm đau, ngăn chặn sự phát triển của các tế bào khi khối u ở tuỷ thượng thận là ác tính, đã phát triển và di căn.
• Liệu pháp nhắm trúng đích điều trị ung thư nhắm vào các protein kiểm soát tế bào ung thư phát triển, phân chia và lan rộng
• Liệu pháp thuyên tắc được sử dụng để tắc nghẽn động mạch dẫn đến tuyến thượng thận, ngăn chặn dòng máu đến tuyến thượng thận để tiêu diệt các tế bào ung thư đang phát triển ở đó. 

(Hình 5 - Nếu mang trong mình khối u ác tính, người bệnh có thể sẽ được chỉ định hoá trị)

Tiên lượng sống sót cho các bệnh nhân có sự khác biệt rõ ràng. Đối với những người có u tuỷ thượng thận nhỏ chưa lan sang các bộ phận khác của cơ thể có tỷ lệ sống sót sau 5 năm là khoảng 95%. Bệnh nhân bị u tuỷ thượng thận tái phát hoặc lan sang các bộ phận khác có tỷ lệ sống sót sau 5 năm từ 34 - 60%. 

Ngoài ra, nếu bạn đang tìm kiểm địa chỉ tầm soát, thăm khám và điều trị các bệnh về thận, nội tiết thì có thể tham khảo Bệnh viện Đa khoa Phương Đông. Về hiệu quả điều trị bệnh lý, chúng tôi sở hữu đội ngũ các bác sĩ tay nghề cao, vận dụng thuần thục các kỹ thuật điều trị hiện đại, xâm lấn tối thiểu và hạn chế tối đa biến chứng.

Hệ thống phòng phẫu thuật đầy đủ máy móc, dụng cụ tiêu chuẩn cao luôn sẵn sàng để đáp ứng mọi ca mổ dù là vào cấp cứu hay nội soi trong thời gian ngắn nhất.

Ngoài ra, hệ thống phòng nội trú tiện nghi, khuôn viên xanh và chất lượng dịch vụ luôn được duy trì ổn định giúp khách hàng thăm khám yên tâm, thoải mái và nhẹ nhàng.

Nói tóm lại, u tuỷ thượng thận là bệnh lý nguy hiểm nhưng khá ít gặp trên lâm sàng sản khoa. Tuy nhiên, để chủ động bảo vệ sức khoẻ cho người thân và gia đình, bạn và gia đình nên chủ động thăm khám định kỳ để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bệnh (nếu có).