Viêm phổi do phế cầu khuẩn – Nguyên nhân, cách điều trị

Viêm phổi do phế cầu khuẩn là gì?

Viêm phổi do phế cầu khuẩn, còn được gọi là viêm phổi Streptococcus pneumoniae, là một loại nhiễm trùng phổi gây ra bởi vi khuẩn Streptococcus pneumoniae. Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi cộng đồng, nhất là ở trẻ em và người cao tuổi.

Viêm phổi do phế cầu, còn được gọi là viêm phổi Streptococcus pneumoniae

Streptococcus pneumoniae là một loại vi khuẩn ký sinh đơn, thường sống trong hệ hô hấp của con người mà không gây ra triệu chứng. Tuy nhiên, khi hệ thống miễn dịch yếu hoặc cơ thể bị tổn thương, vi khuẩn có thể xâm nhập sâu hơn vào phổi và gây ra viêm phổi.

Các triệu chứng của viêm phổi do phế cầu thường bao gồm: Sốt cao, ho, khó thở, đau ngực, mệt mỏi, buồn nôn hoặc nôn mửa,... Người bệnh có thể bị nhiễm phế cầu thông qua việc tiếp xúc với người mắc bệnh hoặc lây qua giọt bắn khi người bệnh ho hoặc hắt hơi.

Viêm phổi do phế cầu có triệu chứng gì?

Các triệu chứng của viêm phổi do phế cầu (viêm phổi Streptococcus pneumoniae) thường bắt đầu từ nhẹ và dần trở nên nghiêm trọng. Dưới đây là một số triệu chứng phổ biến của bệnh lý này:

• Sốt cao: Bệnh nhân thường sốt cao, vượt quá 38 độ C
• Ho: Ho khan hoặc ho có đờm, đôi khi là đờm màu vàng hoặc xanh.
• Khó thở: Bệnh nhân có thể cảm thấy khó thở hoặc thở nhanh hơn bình thường.
• Đau ngực: Đau ngực là triệu chứng phổ biến của viêm phổi do phế cầu, đặc biệt khi hít thở sâu hoặc ho.
• Mệt mỏi: Bệnh nhân có thể cảm thấy mệt mỏi do cơ thể chống lại tình trạng nhiễm trùng.
• Buồn nôn và nôn mửa: Một số trường hợp bệnh nhân cảm thấy buồn nôn hoặc nôn mửa.

Triệu chứng của viêm phổi do phế cầu có thể tương tự như các bệnh khác. Chính vì vậy để xác định chính xác nguyên nhân phương pháp điều trị phù hợp, bệnh nhân nên tham khảo ý kiến của bác sĩ. Điều này giúp bệnh nhân phát hiện và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nghiêm trọng từ viêm phổi do phế cầu.

Viêm phổi do phế cầu lây truyền qua đường nào?

Viêm phổi do phế cầu lây truyền qua đường hô hấp. Vi khuẩn Streptococcus pneumoniae, nguyên nhân chính gây ra viêm phổi do phế cầu, sống trong hệ hô hấp của con người mà không có triệu chứng rõ rệt. Tuy nhiên, khi có cơ hội xâm nhập vào phổi hoặc hệ thống hô hấp, nó có thể gây ra viêm phổi.

Viêm phổi do phế cầu lây truyền qua đường hô hấp

Cách lây truyền chính của vi khuẩn Streptococcus pneumoniae là thông qua tiếp xúc với giọt bắn từ người bệnh khi họ ho, nói chuyện hoặc hắt hơi. Những giọt bắn này có thể chứa vi khuẩn và lây truyền sang cộng đồng khi họ hít thở không khí chứa vi khuẩn này.

Ngoài ra, vi khuẩn Streptococcus pneumoniae cũng có thể lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với các bề mặt đã bị nhiễm vi khuẩn, như tay, mũi hoặc miệng của người nhiễm bệnh. Việc tiếp xúc với các bề mặt này và sau đó chạm tay vào mũi, miệng hoặc mắt là nguy cơ lây truyền tiềm ẩn.

Theo thống kê nguyên gây viêm phổi do phế cầu khuẩn chiếm khoảng 30-50% các trường hợp viêm phổi là căn nguyên cao nhất hiện nay. Tỷ lệ mắc phế cầu khuẩn tập trung nhiều ở đối tượng trẻ em và người lớn tuổi. Cụ thể là ở nhóm lứa tuổi dưới 5 tuổi, trên 54-64 tuổi và đặc biệt là người trên 85 tuổi.

Biến chứng có thể gặp của viêm phổi do phế cầu

Viêm phổi do phế cầu có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng và nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến:

• Tràn dịch màng phổi
• Tràn dịch màng ngoài tim
• Viêm màng não
• Viêm khớp nhiễm khuẩn
• Viêm nội nhãn
• Viêm phúc mạc

Viêm phổi do phế cầu khuẩn có tốc độ lây lan nhanh, cùng tiến triển phức tạp nên cần chú ý theo dõi, điều trị kịp thời để tránh những diễn biến không đáng có.

Phương pháp chẩn đoán viêm phổi do phế cầu

Chẩn đoán viêm phổi do phế cầu cần dùng đến một số phương pháp chẩn đoán phổ biến sau:

• Lấy mẫu đờm: Mẫu đờm từ đường hô hấp của bệnh nhân được quan sát và xét nghiệm vi khuẩn để xác định vi khuẩn Streptococcus pneumoniae.
• X-quang phổi: X-quang xem xét hình ảnh của phổi, xác định mức độ tổn thương và viêm của phổi. 
• CT Scan phổi: Đối với những trường hợp phức tạp có thể thực hiện CT scan phổi để xác định rõ hơn các vùng tổn thương.
• Cấy máu: Mẫu máu của bệnh nhân sẽ được kiểm tra vi khuẩn có tồn tại trong huyết thanh của bệnh nhân. 

Phương pháp chẩn đoán cụ thể sẽ được bác sĩ quyết định dựa trên tình trạng của bệnh nhân và kết quả kiểm tra lâm sàng. 

Cách điều trị viêm phổi do phế cầu

Điều trị viêm phổi do phế cầu chủ yếu dựa vào việc sử dụng kháng sinh để tiêu diệt vi khuẩn Streptococcus pneumoniae gây ra nhiễm trùng. Tùy thuộc vào thể trạng, mức độ bệnh mà bác sĩ sẽ chọn loại kháng sinh và liều lượng phù hợp với bệnh nhân. Bên cạnh đó, người bệnh cần tiến hành điều trị hỗ trợ, kiểm soát triệu chứng nhằm giảm thiểu biến chứng và đẩy nhanh quá trình phục hồi. Dưới đây là một số phương pháp điều trị viêm phổi do phế cầu:

Kháng sinh

Kháng sinh là biện pháp điều trị chủ đạo để loại bỏ vi khuẩn Streptococcus pneumoniae. Các loại kháng sinh được sử dụng phổ biến như: amoxicillin, ampicillin hoặc doxycycline. Tùy thuộc vào trường hợp cụ thể và mức độ nhạy cảm kháng sinh của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ điều chỉnh loại kháng sinh và liều lượng phù hợp.

Hỗ trợ hô hấp

Bệnh nhân cần được đảm bảo cung cấp đủ oxy, hỗ trợ hô hấp nếu cần thiết. Biện pháp này có thể bao gồm sử dụng máy tạo oxy hoặc máy thở.

Điều trị nhằm giảm triệu chứng

Điều trị nhằm giảm triệu chứng như sốt, ho, đau ngực, khó thở thông qua các phương pháp như dùng thuốc giảm đau, kháng histamin, hoặc các thuốc chống ho.

Điều trị các biến chứng

Nếu có biến chứng như viêm màng phổi (pleurisy) hoặc viêm màng tim (endocarditis), bác sĩ sẽ điều trị tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

Giảm nguy cơ lây truyền

Bệnh nhân nên hạn chế tiếp xúc với người khác để giảm nguy cơ lây truyền nhiễm khuẩn cho người khác.

Giảm các yếu tố nguy cơ

Đối với những người có yếu tố nguy cơ cao, như: Người già, trẻ em, người có hệ miễn dịch suy giảm, việc tiêm phòng đầy đủ các vắc-xin phòng ngừa, bao gồm: Vắc-xin phòng viêm phổi Streptococcus pneumoniae, đóng vai trò vô cùng quan trọng.

Cách điều trị viêm phổi do phế cầu

Cách phòng tránh viêm phổi do phế cầu

Cách phòng tránh viêm phổi do phế cầu: 

Tiêm phòng vắc-xin

Tiêm phòng là biện pháp quan trọng để bảo vệ khỏi vi khuẩn Streptococcus pneumoniae gây ra viêm phổi. Hiện có hai loại vắc-xin phòng ngừa viêm phổi do phế cầu:

Hình 7: Tiêm phòng vi khuẩn Streptococcus pneumoniae gây ra viêm phổi

• Vaccine Synflorix: Được chỉ định đối với các bé từ 6 tuần tuổi đến 5 tuổi, có tác dụng trên phế cầu thuộc 10 typ huyết thanh thường gặp và gây nhiều bệnh về hô hấp trên trẻ em: 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F và 23F. 
• Vắc-xin PCV13 (Prevnar 13): Được khuyến nghị cho trẻ em dưới 2 tuổi, người lớn trên 65 tuổi và những người có các yếu tố nguy cơ cao.
• Vắc-xin PPSV23 (Pneumovax 23): Được khuyến nghị cho người lớn trên 65 tuổi và những người có yếu tố nguy cơ cao khác như bệnh tim, tiểu đường, xơ vữa động mạch, suy giảm miễn dịch, hút thuốc lá, nghiện rượu, và suy tủy.

Rửa tay thường xuyên

Rửa tay là biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả để ngăn chặn vi khuẩn và virus lây lan. Rửa tay kỹ với xà phòng và nước ấm trong ít nhất 20 giây, đặc biệt sau khi tiếp xúc với người bệnh hoặc đối tượng nghi nhiễm trùng.

Tránh tiếp xúc gần với người bệnh

Tránh tiếp xúc quá gần với những người bị nhiễm trùng hô hấp hoặc bất kỳ bệnh nhiễm trùng nào. Nếu bạn cần tiếp xúc với người bệnh, hãy đeo khẩu trang và giữ khoảng cách xa để giảm nguy cơ lây truyền.

Che miệng và mũi khi ho hoặc hắt hơi

Khi bạn ho hoặc hắt hơi, hãy đặt tay lên miệng và mũi hoặc sử dụng khăn giấy che phủ để ngăn vi khuẩn và giọt bắn lan truyền. Sau đó, rửa tay kỹ càng.

Tránh hút thuốc lá và hít khói thuốc

Hút thuốc lá và hít phải khói thuốc làm yếu hệ miễn dịch của phổi, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hô hấp, bao gồm viêm phổi do phế cầu. Hãy tránh hút thuốc lá cũng như tiếp xúc với khói thuốc.

Tăng cường sức khỏe tổng thể

Để tăng cường hệ miễn dịch, giảm nguy cơ mắc bệnh, bạn cần duy trì một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống cân đối, tập luyện thường xuyên, đủ giấc ngủ và giảm stress.

Điều trị các bệnh nhiễm trùng khác

Tiêm phòng các bệnh nhiễm trùng phổ biến khác như cúm, ho gà, đậu mùa,... giúp giữ gìn và nâng cao sức khỏe hô hấp.

Trên đây là các biện pháp phòng ngừa hiệu quả giúp giảm nguy cơ mắc viêm phổi do phế cầu và các bệnh nhiễm trùng hô hấp khác. Bệnh Viện Đa Khoa Phương Đông vừa chia sẻ thông tin chi tiết về phế cầu khuẩn gây viêm phổi đến các bạn qua nội dung bài viết. Hy vọng bài viết đã mang đến các thông tin y khoa hữu ích đến cộng đồng.