Xét nghiệm dịch ngoáy họng: Quy trình, chỉ định và ý nghĩa

Xét nghiệm dịch ngoáy họng là gì?

Xét nghiệm dịch ngoáy họng là phương pháp vi sinh để tìm ra các bệnh lý đường hô hấp như viêm họng do liên cầu khuẩn, cúm, thậm chí là bạch hầu một phương pháp đơn giản nhưng rất quan trọng trong y khoa. Đặc biệt, kết quả xét nghiệm không chỉ rõ bệnh nhân đang nhiễm vi khuẩn, virus hay nấm gì, kháng loại thuốc kháng sinh nào. Do đó, nó hỗ trợ bác sĩ kê đơn thuốc chính xác giúp nâng cao hiệu quả điều trị. 

Xét nghiệm dịch ngoáy họng

Về cơ bản, bác sĩ sẽ dùng que tăm bông dài để lấy một ít dịch nhầy từ amidan hoặc thành sau họng – nơi vi khuẩn, virus dễ tích tụ nhất. Mẫu bệnh phẩm sẽ được đưa đi xét nghiệm để tìm ra chính xác nguyên nhân gây bệnh.

Khi nào cần làm xét nghiệm dịch ngoáy họng?

Xét nghiệm được chỉ định dành cho các bệnh nhân như sau:

• Có dấu hiệu mắc các bệnh lý mũi họng như đau họng kéo dài, ho liên tục, sốt cao, có mủ trắng ở vùng amidan, sưng hạch cổ, sưng đỏ vùng hầu họng,...
• Bị bác sĩ nghi ngờ mắc các bệnh truyền nhiễm như cúm, bạch hầu, COVID 19,...
• Có các triệu chứng mắc các bệnh viêm đường hô hấp trên và viêm đường hô hấp dưới 
• Đang điều trị bệnh mũi họng bằng kháng sinh nhưng không thuyên giảm, cần xét nghiệm để xác định xem có phải bạn đang bị vi khuẩn kháng thuốc hay không. 

Xét nghiệm dịch ngoáy họng được thực hiện như thế nào?

Xét nghiệm dịch ngoáy họng bao gồm nhiều bước từ chuẩn bị đến phân tích mẫu bệnh phẩm. Quy trình này đảm bảo thu thập và đánh giá mẫu chính xác để xác định chính xác các tác nhân gây bệnh. Các bước bao gồm:

Chuẩn bị

Kỹ thuật viên sẽ giải thích chi tiết quy trình để bệnh nhân phối hợp tốt hơn, hướng dẫn tư thế ngồi trước khi thực hiện. 

Lấy mẫu bệnh phẩm

Kỹ thuật viên sẽ lấy mẫu bệnh phẩm cho bệnh nhân qua đường miệng họng hoặc đường họng mũi, cụ thể như sau:

Qua đường miệng họng

• Bệnh nhân ngồi xuống ghế, đầu hơi ngửa ra sau, được hướng dẫn há miệng to và thở bằng miệng.
• Dùng một que tăm bông dài (đã tiệt trùng) nhẹ nhàng tiếp cận khu vực hầu họng miết và xoay tròn 3 -4 lần tại amidan và thành sau của họng
• Đưa tăm bông vô trùng vào ống, nắp chặt và đưa đến phòng thí nghiệm

Quá trình lấy mẫu diễn ra nhanh chóng, chỉ mất vài giây. Tuy có thể gây cảm giác khó chịu, buồn nôn nhẹ nhưng hoàn toàn không gây đau.

Xét nghiệm dịch ngoáy họng qua đường miệng

Qua đường mũi họng

• Bệnh nhân ngồi cao ngang tầm ngực, đầu ngửa ra sau, chếch khoảng 45 độ
• Kỹ thuật viên 1 tay giữ cằm người bệnh, tay còn lại đẩy tăm bông sâu vào lỗ mũi của người bệnh, xoay nhẹ sau đó từ từ rút tăm bông ra.
• Đưa tăm bông vô trùng vào ống, nắp chặt và đưa đến phòng thí nghiệm

Xét nghiệm dịch ngoáy họng qua đường mũi

Sau khi lấy được mẫu bệnh phẩm, dịch ngoáy họng sẽ được chuyển đến phòng thí nghiệm để thực hiện:

Xét nghiệm soi trực tiếp

Mẫu bệnh phẩm được nhuộm Gram và quan sát dưới kính hiển vi để phát hiện vi khuẩn hoặc nấm. Nếu nghi ngờ bệnh nhân nhiễm bạch hầu, kỹ thuật viên sẽ nhuộm xanh Methylen kiềm. Phương pháp này sẽ cho kết quả nhanh chóng.

Xét nghiệm nuôi cấy, phân lập và định danh

Mẫu bệnh phẩm sẽ được nuôi cấy trên môi trường trứng, môi trường tellurite, tủ ấm nhiệt độ 35 - 37 độ C để vi khuẩn hoặc nấm phát triển. Sau 24-48 giờ, các khuẩn lạc được phân tích để định danh tác nhân gây bệnh và kiểm tra độ nhạy với kháng sinh. Phương pháp này có độ chính xác cao, đặc biệt rất hữu hiệu với các trường hợp bệnh nhân kháng thuốc.

Qua các xét nghiệm chuyên sâu, nguyên nhân gây bệnh và chỉ định sẽ được đưa ra phù hợp.

Phương pháp miễn dịch học thử nghiệm hóa miễn dịch

Bác sĩ sẽ sử dụung phương pháp miễn dịch học như ELISA, tụ latex hoặc sắc ký miễn dịch để tìm ra kháng nguyên của vi khuẩn hoặc virus, như liên cầu khuẩn nhóm A. Kết quả có trong 10-15 phút, phù hợp cho chẩn đoán khẩn cấp, dù độ nhạy thấp hơn nuôi cấy.

Xét nghiệm dịch ngoáy họng bao nhiêu tiền?

Chi phí xét nghiệm dịch ngoáy họng dao động tùy thuộc vào phương pháp và cơ sở y tế. Xét nghiệm nhanh thường tốn 100.000-300.000 VNĐ. Nuôi cấy vi khuẩn có giá khoảng 300.000-600.000 VNĐ, trong khi PCR đắt hơn, từ 700.000-1.500.000 VNĐ. Các bệnh viện công thường rẻ hơn phòng khám tư nhân. 

Lưu ý: Chi phí chỉ mang tính chất tham khảo!

Có thể nói, xét nghiệm dịch ngoáy họng là phương pháp vô cùng hiệu quả trong việc chẩn đoán và điều trị các bệnh lý vùng họng và đường hô hấp. Nhờ khả năng xác định chính xác tác nhân gây bệnh và mức độ kháng thuốc, xét nghiệm giúp bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị đúng đắn, hạn chế biến chứng và phòng ngừa lây lan trong cộng đồng.