Xuất huyết não ở trẻ sơ sinh: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Xuất huyết não ở trẻ sơ sinh là gì?

Xuất huyết não ở trẻ sơ sinh là tình trạng mạch máu não bị vỡ, rò rỉ gây thoát ra khỏi lòng mạch chảy vào nhu mô não, thường gặp nhiều ở trẻ dưới 32 tuần tuổi. Đối với trẻ sơ sinh, xuất huyết não thường ở lớp màng xương sọ, khoảng 80% các trường hợp. 

Xuất huyết não ở trẻ không phải là tình trạng hiếm gặp, có nhiều thể khác nhau. Nếu trẻ bị xuất huyết não mà không được phát hiện và điều trị kịp thời có thể gây tử vong cao hoặc để lại di chứng nặng nề. 

Xuất huyết não là tình trạng mạch máu não bị vỡ, rò rỉ

Nguyên nhân xuất huyết não ở trẻ sơ sinh

Có nhiều nguyên nhân khác nhau khiến trẻ sơ sinh bị xuất huyết não. Bao gồm:

• Trẻ sinh non: Có tới 15- 20% trẻ sinh non dưới 32 tuần hoặc có cân nặng dưới 1500g bị xuất huyết vùng mầm hoặc não thất. 
• Nguyên nhân từ mẹ: Nếu mẹ sử dụng thuốc chống đông hoặc viêm màng ối có thể làm tăng nguy cơ xuất huyết não ở trẻ. 
• Trẻ sơ sinh thiếu vitamin K: Thiếu vitamin K gây rối loạn đông máu, cơ thể dễ bị chảy máu. Trẻ thiếu vitamin K có thể là do mẹ ăn uống không đầy đủ khi mang thai, trẻ không tổng hợp đủ vitamin K cần thiết, hoặc do tác dụng phụ của thuốc mà mẹ sử dụng trong thời gian mang thai (isoniazid, rifampicin, barbiturat hoặc nhiễm dioxin trong thai kỳ)
• Các yếu tố khác: Trẻ bị ngạt, chấn thương, giảm oxy máu, tăng hoặc giảm CO2 trong máu, co giật, viêm ruột hoại tử,... 

Các dấu hiệu xuất huyết não ở trẻ sơ sinh

Xuất huyết não ở trẻ sơ sinh thường xảy ra đột ngột, tiến triển nhanh chóng. Những dấu hiệu khi trẻ bị xuất huyết não thường gặp bao gồm:

• Toàn thân suy sụp trong vài phút đến vài ngày tùy thuộc vào mức độ xuất huyết màng não. 
• Những biểu hiện lâm sàng không đặc hiệu: Bú kém, bỏ bú, cơ thể xanh tái, khóc thét, tiêu chảy, ọc sữa nhiều,... 
• Xuất hiện hội chứng thiếu máu cấp: Da xanh, tiểu ít, niêm mạc nhợt. 
• Xuất huyết hội chứng tăng áp lực nội sọ: Tim mạch (rối loạn nhịp tim, hạ huyết áp); Hô hấp (rối loạn nhịp thở, cơn ngừng thở, xanh tím); Thần kinh (bỏ bú, bú kém khóc thét, rối loạn trương lực cơ, co giật, thóp phồng, sốt cao, phản xạ ánh sáng giảm,...)

Đối với những trường hợp nặng, trẻ có thể rơi vào hôn mê đột ngột, co cứng liên tục, gồng cơ, bàn tay nắm chặt, cẳng tay duỗi, gồng và duỗi toàn thân. Đồng tử kém hoặc không phản xạ với ánh sáng. 

Các dấu hiệu của trẻ khi bị xuất huyết não

Các biến chứng của xuất huyết não ở trẻ

Xuất huyết não ở trẻ sơ sinh có nguy cơ tỷ vong khá cao, khoảng 25-45%. Hơn nữa, trẻ có thể bị tổn thương thần kinh nặng nề, để lại nhiều di chứng về sau. Một số các di chứng sau xuất huyết não nghiêm trọng và khó phục hồi như: 

• Liệt vận động
• Động kinh
• Phát triển tinh thần chậm
• Trẻ bị tàn tật suốt đời
• Ứ nước não thất

Nguy hiểm hơn cả là có cả các trường hợp trẻ sơ sinh xuất huyết não không có biểu hiện sớm và rõ ràng và chỉ phát hiện khi đã có biến chứng nặng, không thể hồi phục.

Xem thêm:

• Xuất huyết não ở người già: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
  

Phương pháp chẩn đoán và điều trị xuất huyết não ở trẻ 

Việc chẩn đoán và điều trị xuất huyết não ở trẻ giúp hạn chế nguy cơ bệnh tiến triển nặng gây ra những biến chứng nghiêm trọng. 

Phương pháp chẩn đoán

Các phương pháp chẩn đoán xuất huyết não ở trẻ sơ sinh thường được áp dụng bao gồm:

• Tiền căn sản khoa: Trẻ sinh non, nhẹ cân, sinh ngạt, sang chấn sản khoa, mẹ sử dụng thuốc trong thai kỳ, không tiêm vitamin K lúc sinh,... 
• Hội chứng thiếu máu cấp: Da xanh, niêm mạc nhạt,... 
• Hội chứng não - màng não: Co giật, thóp căng phồng, li bì, hôn mê,... 
• Hemoglobin máu <70g/l, máu đông kéo dài > 7 phút, tỷ lệ prothrombin giảm. 
• Chọc dịch não tủy ra dịch đỏ không đông, dịch hồng, dịch vàng. 
• Siêu âm não qua thóp
• Chụp cắt lớp vi tính để xác định vị trí chảy máu não. 

Siêu âm qua thóp não là phương pháp chẩn đoán thường được áp dụng

Phương pháp điều trị 

Xuất huyết não, màng não ở trẻ nhỏ là bệnh nặng cần điều trị tại cơ sở y tế có chuyên môn, không thể tự chữa tại nhà. Chính vì vậy, khi xuất hiện triệu chứng nghi ngờ chỉ bị xuất huyết não, cần nhanh chóng đưa đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

Đối với các trường hợp xuất huyết não nặng có thể bị hôn mê, không bú được cần phải theo dõi đặc biệt, bổ sung dinh dưỡng và hỗ trợ thở. Trẻ bị xuất huyết não hiện gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ tử vong và để lại di chứng cao, chính vì vậy dự phòng bệnh là ưu tiên hàng đầu. 

Dự phòng xuất huyết não ở trẻ

Xuất huyết não ở trẻ sơ sinh có thể chủ động phòng ngừa bằng cách thai phụ chăm sóc, bổ sung dinh dưỡng trong quá trình mang thai. Nên bổ sung nhiều loại thực phẩm chứa vitamin K như thịt bò, thịt lợn nạc, trứng gà, rau xanh, trứng gà, sữa,... Nếu mẹ có dấu hiệu thiếu vitamin K có thể tiêm bắc 5mg vào 2 tuần cuối trước khi sinh. 

Sau khi sinh, trẻ vẫn nhận vitamin K từ mẹ thông qua sữa mẹ nên vẫn cần đảm bảo lượng dinh dưỡng phù hợp trong thời gian này. Các chuyên gia khuyến cáo có thể bổ sung vitamin K cho tất cả các trẻ sơ sinh theo 1 trong 2 cách sau: 

• Tiêm bổ sung vitamin K: 1 mũi vitamin K1 (1mg) hoặc vitamin K3 (2mg)
• Uống bổ sung vitamin K: Trẻ sơ sinh có thể uống 3 lần, sau khi sinh, lúc 7 ngày tuổi và 1 tháng tuổi, liều bổ sung là 2mg. 

Bổ sung vitamin K giúp ngăn ngừa nguy cơ xuất huyết não ở trẻ

Xuất huyết não ở trẻ sơ sinh là một tình trạng nguy hiểm có tỷ lệ tử vong và để lại di chứng cao. Chính vì vậy, cha mẹ cần chuẩn bị phương án dự phòng bệnh để hạn chế nguy cơ mắc bệnh của trẻ. 

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về xuất huyết não ở trẻ sơ sinh. Nếu Quý khách còn bất kỳ thắc mắc nào có thể liên hệ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn nhanh chóng.