Tại sao trẻ sơ sinh hay thức đêm?
Một số trẻ sơ sinh có thói quen ngủ ngày thức đêm ngay từ trong bụng mẹ. Người mẹ hoàn toàn có thể cảm nhận được điều này khi thấy quẫy đạp trong bụng nhiều hơn vào buổi tối. Trong vài ngày đầu sau sinh, các mẹ chắc chắn chưa thể thay đổi thói quen này của bé ngay thay vào đó, hãy bắt đầu công việc này khi bé đã được hai tuần tuổi.
Trẻ sơ sinh thường ngủ 16 giờ mỗi ngày, tuy nhiên giấc ngủ rất ngắn, chỉ khoảng 2-3 giờ cả ngày lẫn đêm. Mỗi giấc ngủ của bé đều trải qua nhiều chu kỳ ngủ, mỗi chu kỳ ngủ chỉ kéo dài khoảng 40 phút.
Mỗi trẻ sơ sinh khác nhau đều có cách ngủ không giống nhau. Bé thường thức dậy khi đói, khi khó chịu hay khi có bất cứ nhu cầu nào… Sau khi bú xong, bé nhanh chóng chìm sâu vào giấc ngủ. Điều này có nghĩa thời gian thức để chơi ở mỗi ngày ở lứa tuổi sơ sinh là rất ngắn.
Trẻ sơ sinh hay thức đêm là tình trạng phổ biến, gây khá nhiều phiền toái cho các bậc phụ huynh
Thông thường trong tháng đầu tiên, em bé sơ sinh thường thức giấc nhiều lần để đòi bú. Khoảng từ 1 tháng tuổi đến 3 tháng bé có thể bắt đầu thức giấc ít hơn đồng thời có thời gian ngủ dài hơn vào ban đêm. Khi bé hơn 3 tháng, bé có thể thường xuyên ngủ giấc dài hơn vào buổi tối, ví dụ khoảng 4-5 giờ.
Tuy nhiên, một số bé ở lứa tuổi từ 1 đến 3 tháng vẫn ngủ ngày và thức đêm do chưa phân biệt được ngày đêm. Ngoài ra, những trẻ sơ sinh có dạ dày nhỏ cũng rất nhanh đói nên không thể ngủ giấc dài và phải thức dậy sau vài giờ để bú... Ngoài ra, các yếu tố khác như thời tiết, môi trường phòng ngủ hoặc đơn giản hơn là tã lót, quần áo bé mặc không thoải mái… cũng là nguyên nhân khiến bé thức giấc…
Thời gian ngủ trung bình của trẻ qua từng giai đoạn
Muốn bé ngủ suốt đêm, việc làm đầu tiên các mẹ nên tìm hiểu về nhu cầu giấc ngủ của bé. Cụ thể:
- Trong 2 tháng đầu sau sinh: Nhu cầu dinh dưỡng của bé vượt qua nhu cầu ngủ. Lúc này trẻ cần bú sữa 2 giờ một lần và cần ngủ từ 10 – 18 giờ mỗi ngày, mỗi giấc từ 3 – 4 giờ. Bên cạnh đó, trẻ cũng không có khả năng phân biệt giữa ngày và đêm, do đó trẻ có thể ngủ và thức bất kỳ lúc nào, thậm chí là vào 2 – 3 giờ sáng.
- Đến khoảng 6 tháng tuổi: Số giờ ngủ trung bình của bé mỗi ngày là 16 - 20 tiếng. Một giấc ngủ của bé có thể kéo dài suốt 6 giờ. Lúc này, bé đã có thể nhận thức được ngày đêm.
- Trẻ 1-3 tuổi: 12 tiếng.
- 3-6 tuổi: 11- 12 tiếng.
- 6 – 12 tuổi: 10-11 tiếng.
- Trên 12 tuổi : 9 tiếng.
Trẻ sơ sinh có nhu cầu ngủ nhiều hơn nhu cầu dinh dưỡng
Nguyên nhân khiến bé ngủ ngày thức đêm
Có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh ngủ ngày thức đêm, được các chuyên gia, bác sĩ đề cập đến. Cụ thể:
Bố mẹ chưa thiết lập thói quen ngủ
Bố mẹ chưa thiết lập thói quen ngủ khiến trẻ sơ sinh ngủ ngày thức đêm xuất phát từ việc cho con bú sữa, ăn uống cùng với các hoạt động khác chẳng hạn như vui chơi, tắm rửa không theo một lịch trình nhất định. Đây là tình trạng mà khá nhiều gia đình hiện nay đang mắc phải.
Ban ngày ngủ quá nhiều
Ở mỗi độ tuổi khác nhau, trẻ sẽ cần số thời gian ngủ trưa khác nhau. Trường hợp bé ngủ ngủ quá nhiều vào ban ngày, hoặc ngủ sát giờ ngủ đêm thì tất yếu sẽ dẫn đến tình trạng khó ngủ vào ban đêm. Tình trạng này kéo dài lâu ngày, bé sẽ hình thành thói quen ngủ ngày, thức đêm.
Hưng phấn thần kinh
Nếu trước khi đi ngủ vào ban đêm, trẻ sơ sinh được tham gia hoạt động vui chơi quá mạnh và thú vị thì thần kinh bé có thể bị hưng phấn kéo dài. Điều này là nguyên nhân khiến bé khó có thể rơi vào giấc ngủ được. Ngoài ra, trẻ khó ngủ vào buổi tối cũng có thể do phòng ngủ có nhiều ánh sáng, nhiệt độ phòng chưa thích hợp.
Mọc răng hoặc các vấn đề thể chất khác
Trong giai đoạn trẻ sơ sinh mọc răng, các em bé chắc chắn sẽ cảm thấy khó chịu và đau nhức ở răng miệng. Đó chính là nguyên nhân chính khiến trẻ khó ngủ và hay quấy khóc, nhất là vào ban đêm.
Ngoài ra, tình trạng nôn trớ nhiều, cảm cúm, bệnh tai mũi họng hay lý đường tiêu hóa như hay bất kỳ vấn đề sức khỏe nào khác cũng đều có thể làm gián đoạn giấc ngủ của trẻ. Nếu trẻ ngủ ngày thức đêm do nguyên nhân này, mẹ nên đưa bé đi thăm khám bác sĩ ngay để tìm hướng khắc phục hiệu quả.
Bị đói
Có thể do có dạ dày nhỏ, nhanh bị đói nên trẻ sơ sinh thường xuyên thức dậy vào ban đêm để đòi mẹ bú. Tình trạng này nếu kéo dài sẽ khiến bé có thói quen ngủ ngày thức đêm. Tuy nhiên, cha mẹ cần xác định chính xác bé thức dậy là do đói hay do ún bố mẹ, thích được mẹ chiều chuộng.
Tã bỉm bẩn
Nếu trẻ tè dầm hoặc đi ị trước khi ngủ nhưng chưa được ba mẹ thay tã, bé sẽ rất khó đi vào giấc ngủ, nhất là ban đêm. Nếu như trẻ ngủ ngày thức đêm do nguyên nhân này thì bạn sẽ dễ dàng phát hiện và khắc phục.
Nguyên nhân khiến bé ngủ ngày thức đêm có thể do tã bỉm bẩn
Do nhiệt độ (quá nóng hoặc quá lạnh)
Nhiệt độ trong phòng ảnh hưởng không nhỏ đến giấc ngủ của trẻ, nhất là trẻ sơ sinh. Nóng quá hoặc lạnh quá đều khiến bé khó ngủ hoặc ngủ không ngon giấc.
Nếu bé yêu hay thức đêm, bạn hãy thử kiểm tra xem điều hòa có đang mở quá thấp hoặc quá cao hay không. Bên cạnh đó quần áo mặc cho bé cũng cần kiểm tra lại xem đã đủ ấm hoặc không khiến bé nóng nực quá hay không. Trên thực tế, có rất nhiều mẹ sợ con lạnh mà cho trẻ mặc quá nóng từ đó khiến bé khó ngủ.
Lợi ích của việc tập cho trẻ ngủ đúng giờ
Đối với trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh, việc tập đi ngủ sớm trong khoảng từ 20h – 21h là vô cùng quan trọng. Nghiên cứu cho thấy, những ngủ từ sớm thường sẽ có giấc ngủ dài hơn và ngon hơn những bé ngủ muộn. Bên cạnh đó, nếu bé ngủ liền mạch từ 4-5 tiếng, khi thức giấc, bé sẽ có tinh thần sảng khoái và phát triển toàn diện tốt hơn.
Trẻ đi ngủ sớm và ngủ sâu giấc là yếu tố khiến cơ thể bé phóng thích ra nhiều hormone tăng trưởng hơn, nhất là vào ban đêm. Ngoài ra, trẻ ngủ sớm còn có lợi cho sức khỏe do các cơ quan trong cơ thể có thời gian nghỉ ngơi nhiều hơn, giúp trí não phát triển hơn. Vì thế, việc trẻ sơ sinh thức đêm ngủ ngày được xem là 1 trong những nguyên nhân cơ bản khiến bé chậm tăng cân, chậm phát triển chiều cao, thậm chí là suy dinh dưỡng.
Cách khắc phục trẻ ngủ ngày thức đêm
Nếu không có sự hỗ trợ tích cực của ba mẹ, bé sơ sinh có thể nhầm lẫn ngày đêm suốt 3 tháng đầu tiên. Thậm chí, ở rất nhiều trẻ, tình trạng này có thể kéo dài tới 6 tháng đầu đời.
Bên cạnh đó, việc thiếu ngủ sau sinh do trẻ ngủ ngày thức đêm cũng ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe cũng như tâm trạng của các sản phụ. Do vậy, trước hết mẹ hãy dạy cho bé những tín hiệu về môi trường vào ban ngày và ban đêm để giúp con nhanh chóng thích nghi.
Cách khắc phục trẻ ngủ ngày thức đêm sẽ khác nhau theo từng độ tuổi của bé
Vậy, bé sơ sinh ngủ ngày thức đêm phải làm sao? Mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau đây theo từng độ tuổi của con:
Đối với trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi
Để khắc phục tình trạng ngủ ngày thức đêm ở trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi, mẹ nên:
- Trẻ dưới 3 tháng thường thức dậy ban đêm để bú mẹ. sau 3 tháng (hoặc sớm hơn) bé đã sở hữu khả năng nạp đủ năng lượng và ngủ xuyên đêm. Do vậy lúc này, mẹ nên để điện thoại báo thức chế độ rung trước 1 giờ sáng để thức dậy cho bé bú trước khi bé tỉnh giấc.
- Để tránh tình trạng trẻ sơ sinh thức đêm ngủ ngày, mẹ có thể từ từ cắt bỏ cữ bú vào ban đêm. Thông thường những bé 6 tháng tuổi bé đã có thể nạp đủ năng lượng vào ban ngày
- Buổi sáng mẹ không nên để bé ngủ nhiều hơn 8 giờ. Hãy đánh thức bé dậy để bế đi chơi, cho uống sữa vào một khung giờ nhất định. Ngoài ra, vào ban ngày, bố mẹ cũng không để bé ngủ một giấc quá 3 giờ, thay vào đó hãy chơi với bé nhiều hơn để bé không ngủ ngày nhiều
- Nếu bé khó ngủ, bố mẹ hãy áp dụng phương pháp massage nhẹ nhàng để bé dễ chìm vào giấc ngủ.
- Chú ý đến các nguyên nhân khiến trẻ quấy khóc, không chịu ngủ vào ban đêm để khắc phục như: đói, đầy bụng, nhiệt độ phòng nóng quá hoặc lạnh quá, ánh sáng khi ngủ
- Nhiệt độ phòng ngủ của bé sơ sinh nên để khoảng 28 độ C là vừa đủ.
Đối với trẻ từ 1 đến 3 tuổi
Đối với những trẻ từ 1 đến 3 tuổi thường xuyên ngủ ngày thức đêm, mẹ nên áp dụng đồng thời các biện pháp sau:
- Tránh cho trẻ ăn hoặc uống thực phẩm có chứa caffeine vào chiều tối như chocolate, soda.
- Cho bé vào giường ngủ khi bé vẫn đang còn thức. Chú ý không nên dỗ bé ngủ xong mới đưa vào giường. Hướng dẫn tập cho bé ngủ đúng giờ bằng cách tạo thời khóa biểu ngủ và nề nếp đi ngủ sao cho phù hợp. Các biện pháp này sẽ giúp bé sẽ ít thức giấc hơn.
- Nên tập cho bé ngủ riêng thay vì ngủ chung giường với mẹ.
- Chèn chăn, gối hai bên khi bé ngủ sẽ giúp bé giảm cảm giác thiếu bố mẹ. Từ đó giúp bé ngủ sâu giấc hơn.
- Từ 1 đến 3 tuổi, bé có thể thức giấc trên 2 lần trong đêm và tự ngủ lại là bình thường. Đôi khi nhiều khi phụ huynh can thiệp quá sớm lúc này đã vô tình làm bé khó vào giấc ngủ thêm. Do vậy, bạn chỉ nên điều chỉnh, dỗ dành khi trẻ khó vào giấc ngủ lại.
- Nếu bé sợ bóng tối do ban ngày bị người lớn dọa hay xem những hình ảnh kinh dị, thì cha mẹ cần xoa dịu bé đồng thời dùng đèn ngủ và điều chỉnh lại sinh hoạt ban ngày của bé.
- Cho trẻ tắm nước ấm trước khi đi ngủ là cách giúp bé thư giãn và dễ đi vào giấc ngủ hơn.
- Đọc truyện cho trẻ nghe trước khi ngủ cũng là biện pháp hay giúp bé thay đổi thói quen ngủ ngày thức đêm. Ba mẹ hãy cố gắng giữ giọng đều đều và nhỏ nhẹ trong suốt quá trình đọc.
Đọc truyện trước khi đi ngủ cho bé giúp bé ngủ ngon hơn
Mẹo giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon từ các chuyên gia
Các chuyên gia, bác sĩ cũng đã tìm hiểu và đưa ra một số mẹo giúp trẻ sơ sinh từ bỏ thói quen ngủ ngày thức đêm như sau:
Sắp xếp thời gian hợp lý cho giấc ngủ của trẻ sơ sinh
Kết quả một nghiên cứu thực tế có sự tham gia của 405 bà mẹ có con ở giai đoạn từ 7 – 36 tháng tuổi cho thấy, những trẻ sơ sinh ngủ theo thói quen có thể chìm vào giấc ngủ nhanh hơn, ngủ ngon hơn, sâu hơn vào ban đêm. Do đó, cách giúp trẻ sơ sinh ngủ ngon hơn đó chính là rèn thói quen ngủ buổi tối cho bé ngay từ nhỏ. Cụ thể:
- Cho bé đi ngủ và đánh thức bé dậy vào cùng một khung giờ mỗi ngày
- Duy trì các thói quen ngủ mỗi tối cho bé như thay đồ ngủ, uống sữa, hát ru, đọc truyện,...
- Ghi nhớ những hoạt động mà bé yêu thích trước khi đi ngủ và cùng bé thực hiện. Với cách làm này, bé yêu chắc chắn sẽ mong đợi đến giờ đi ngủ để có thể làm điều mình thích.
- Chuẩn bị phòng ngủ sạch sẽ, thoải mái và nhiệt độ thích hợp để bé dễ đi vào giấc ngủ.
- Giữ không gian phòng ngủ yên tĩnh, tắt đèm để khi bé thức giấc giữa đêm, bé cũng dễ ngủ lại.
Phương pháp quan sát tiến bộ của trẻ khi ngủ (Ferber)
Một phương pháp rèn ngủ cho trẻ sơ sinh giúp bé ngủ suốt đêm nổi tiếng là phương pháp Ferber. Mục tiêu của cách làm này là rèn cho trẻ cách tự ngủ và khả năng ngủ trở lại trong trường hợp bé thức giấc trong đêm.
Phương pháp Ferber bao gồm các hoạt động sau:
- Đặt bé vào nôi hoặc giường khi bé đang buồn ngủ. Sau khi đặt bé xong, bạn có thể rời khỏi phòng ngay.
- Nếu trẻ khóc, ba mẹ hãy nán lại vài phút. Thời gian chờ lúc này tùy thuộc vào việc trẻ nín khóc lúc nào.
- Khi vào lại phòng của bé, ba mẹ hãy vỗ về bé nhưng không bế bé lên đồng thời không ở lại quá 2 – 3 phút, ngay cả khi bé yêu vẫn còn đang khóc. Nếu nhìn thấy bố mẹ, bé sẽ an tâm rằng bố mẹ vẫn bên và có thể tiếp tục ngủ.
- Nếu bé vẫn tiếp tục khóc trước khi ngủ, bạn hãy tăng dần khoảng thời gian bạn chờ đợi trước khi quay lại phòng kiểm tra bé ở lần tiếp theo. Ví dụ: Nếu như bạn đợi 3 phút lần đầu tiên, thì lần thứ 2 hãy đợi 5 phút và 10 phút ở lần tiếp theo.
Phương pháp Ferber không nhấn mạnh rằng bạn để con mình khóc cả đêm, nhưng dần dần cho phép con bạn học cách ngủ
Phương pháp Ferber có thể khó khăn trong vài đêm đầu tiên. Tuy nhiên, ba mẹ có thể thấy sự tiến bộ trong thói quen ngủ của bé sơ sinh vào ngày thứ 3 hoặc 4. Hầu hết bố mẹ đều thấy sự cải thiện rõ rệt sau khi áp dụng phương pháp Ferber trong vòng 1 tuần.
Thay đổi thói quen làm bé ngủ ngày, thức đêm
Để bé ngủ suốt đêm, bạn nên thay đổi một số thói quen không tốt như sau:
- Tránh bật đèn ngủ cho bé vào ban đêm bởi điều này có thể khiến bé mất khả năng phân biệt ngày – đêm
- Khi thấy bé khóc, đừng vội vàng bế bé lên và dỗ dành. Bởi điều này thường khiến bé bị phụ thuộc vào bố mẹ và không thể tự ngủ lại.
- Bé thức giấc có thể do đói nhưng cũng có thể là do tiếng ồn hoặc giật mình. Khi bé thức giấc, ba mẹ đừng vội cho bé bú hoặc uống sữa. Bởi điều này sẽ vô tình hình thành thói quen bú vào ban đêm và khiến bé luôn thức giấc lúc nửa đêm.
- Tránh cho bé ngủ nhiều vào ban ngày cũng như chơi các trò chơi vận động mạnh trước khi đi ngủ. Bởi điều này khiến tinh thần bé bị kích thích và khó ngủ.
Lưu ý cần nhớ để đảm bảo an toàn khi bé ngủ suốt đêm
Bên cạnh việc áp dụng các cách giúp trẻ sơ sinh từ bỏ thói quen ngủ ngày thức đêm, ba mẹ cũng cần quan tâm đến sự an toàn của con khi ngủ. Khi đặt bé xuống giường hoặc nối, dù vào ban ngày hay đêm, các chuyên gia nhi khoa luôn khuyên phụ huynh nên tuân thủ những nguyên tắc sau:
- Luôn đặt bé ngủ ở tư thế nằm ngửa.
- Luôn để bé ngủ ở khu vực có mặt phẳng và chắc chắn. Tuyệt đối không đặt bé nằm ở ghế xe hơi hay xe đẩy.
- Nếu bé ngủ trong ghế ngồi hoặc xe đẩy, ba mẹ hãy bế bé ra giường, nôi.
- Bé nên ngủ chung phòng với bố mẹ nhưng không nên ngủ cùng giường.
- Lấy các vật mềm như gối, thú nhồi bông, thú bằng nhựa… ra khỏi nôi khi bé ngủ.
- Cho bé ngậm núm vú giả những lúc bé sơ sinh ngủ trưa và đi ngủ buổi tối
- Tránh đội nón len hay vải cho bé khi ngủ nhằm mục đích giữ ấm vì việc đội nón có thể làm bé nóng.
- Nếu bạn mệt mỏi, khi cho bé bú trước lúc ngủ đừng nên ngồi trên ghế vì nếu ngủ quên, từ đó gây nguy hiểm cho bé.
Với chia sẻ trong bài viết này của BVĐK Phương Đông, có lẽ ba mẹ đã có thể nắm được bí quyết giúp khắc phục tình trạng ngủ ngày thức đêm. Có thể sẽ phải mất một thời gian khá dài cho đến khi con bạn ngủ suốt đêm, nhưng theo các chuyên gia, hầu hết các bé sơ sinh sẽ mất khoảng 3 tháng để đi vào nề nếp. Vì vậy, trong khi chờ đợi các biện pháp gợi ý trên có hiệu quả, mẹ hãy tranh thủ nghỉ ngơi buổi trưa, hay bất cứ khi nào để lại sức sau ca sinh nở. Bên cạnh đó, chị em đừng ngại ngần tìm sự giúp đỡ từ người thân để có thời gian nghỉ ngơi.