Bệnh tim mạch vào thời tiết mùa lạnh: Nguyên nhân và cách phòng ngừa

Nguyễn Phương Thảo

27-11-2024

goole news
16

Vào mùa lạnh, thời tiết thay đổi đột ngột có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, trong đó các bệnh tim mạch được xem là mối đe dọa hàng đầu. Sự gia tăng của các cơn đau tim, đột quỵ và các biến chứng tim mạch khác thường xuyên xảy ra khi nhiệt độ giảm sâu. Vậy đâu là nguyên nhân khiến bệnh tim mạch trở nên nguy hiểm hơn trong mùa lạnh? Làm thế nào để phòng ngừa bệnh hiệu quả? Mời bạn đọc cùng theo dõi nội dung bài viết dưới đây.

Khái quát về bệnh tim mạch

Bệnh tim mạch là nhóm các bệnh lý liên quan đến cấu trúc và chức năng của tim cũng như hệ thống mạch máu, tác động tiêu cực đến khả năng hoạt động của cơ tim. Các bệnh này có thể làm suy giảm sức khỏe tim mạch, ảnh hưởng đến quá trình bơm máu, tuần hoàn máu và cung cấp oxy trong cơ thể.. 

Bệnh tim mạch là bệnh lý liên quan tới cấu trúc và hoạt động của tim

Bệnh tim mạch là bệnh lý liên quan tới cấu trúc và hoạt động của tim

Các bệnh lý tim mạch phổ biến bao gồm: bệnh mạch máu, các bệnh liên quan đến van tim, rối loạn nhịp tim, bệnh cơ tim, bệnh tim bẩm sinh và nhiễm khuẩn tim. Việc nhận biết và điều trị kịp thời các vấn đề này là yếu tố quan trọng để bảo vệ sức khỏe tim mạch, giảm thiểu nguy cơ biến chứng nguy hiểm.. 

Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm có khoảng 17,9 triệu người tử vong vì bệnh tim, 85% trường hợp bệnh trong số đó xuất phát từ nhồi máu cơ tim và đột quỵ. Tại Việt Nam, hàng năm có gần 200.000 người chết vì bệnh tim, cao hơn so với tỷ lệ tử vong do ung thư. Đáng chú ý hơn, các loại bệnh như động mạch não, mạch vành và động mạch ngoại biên đang trở nên phổ biến ở những người trẻ tuổi, ảnh hưởng không nhỏ đến năng suất lao động trong xã hội. Bên cạnh đó, các trường hợp bệnh tim bẩm sinh thường không được chẩn đoán và điều trị kịp thời trong những năm đầu đời, dẫn đến tình trạng trẻ em và người trẻ tuổi mắc bệnh tim mạch này càng tăng. 

Nguyên nhân phát bệnh tim mạch vào thời tiết mùa lạnh 

Vào mùa lạnh, nguy cơ mắc bệnh tim mạch tăng lên đáng kể do sự thay đổi sinh lý mà cơ thể trải qua khi gặp nhiệt độ thấp. Các phản ứng sinh lý và hành vi mùa đông có thể tác động mạnh mẽ đến hệ tim mạch, đặc biệt ở những người đã có sẵn bệnh nền hoặc yếu tố nguy cơ về tim mạch.

Huyết áp ở người bệnh tăng cao hơn so với mùa hè vào thời tiết lạnh

Huyết áp ở người bệnh tăng cao hơn so với mùa hè vào thời tiết lạnh 

  • Hiện tượng co mạch máu và tăng huyết áp: Khi gặp không khí lạnh, cơ thể phản ứng để giữ nhiệt bằng cách co các mạch máu ngoại vi, làm giảm lưu lượng máu ở tay, chân và các phần da hở để bảo vệ các cơ quan nội tạng. Hiện tượng này được gọi là co mạch máu. Tuy nhiên, khi mạch máu co lại, tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể, khiến huyết áp tăng cao, làm tăng áp lực lên thành động mạch. Điều này có thể đặc biệt nguy hiểm đối với những người có huyết áp cao hoặc có nguy cơ về bệnh mạch vành.
  • Nguy cơ đông máu cao hơn: Khi cơ thể tiếp xúc với nhiệt độ thấp, các hormone như norepinephrine và adrenaline được tiết ra nhiều hơn, nhằm tăng tốc độ trao đổi chất để giữ nhiệt. Tuy nhiên, sự gia tăng hormone này cũng kích thích quá trình đông máu, làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông. Nếu cục máu đông hình thành trong các mạch máu tim hoặc não, nó có thể gây ra các cơn nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Đặc biệt, một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng nguy cơ nhồi máu cơ tim cao hơn 30% vào mùa đông so với mùa hè.
  • Sự căng thẳng và thói quen sinh hoạt mùa đông: Mùa đông thường đi kèm với các kỳ nghỉ lễ và bữa tiệc, dẫn đến chế độ ăn uống nhiều chất béo và đường, cũng như ít vận động. Chế độ ăn giàu mỡ, đặc biệt khi kết hợp với rượu và ít hoạt động, có thể làm tăng cholesterol xấu (LDL), góp phần làm tắc nghẽn động mạch và dẫn đến nguy cơ cao hơn về các biến cố tim mạch. Bên cạnh đó, căng thẳng mùa lễ cũng là yếu tố ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch, khi người dân phải đối mặt với các áp lực gia đình và tài chính.
  • Rối loạn nhịp sinh học: Vào mùa đông, thời gian ban ngày ngắn lại, làm thay đổi nhịp sinh học của cơ thể. Sự thay đổi này có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh tự chủ, làm tăng nhịp tim và huyết áp. Điều này cũng ảnh hưởng đến giấc ngủ và mức độ cortisol, hormone liên quan đến căng thẳng, từ đó tác động xấu đến hệ tim mạch..

Tăng cường vận động trong môi trường lạnh: Một yếu tố nữa là việc vận động trong điều kiện thời tiết lạnh có thể tạo áp lực rất lớn lên hệ tim mạch. Các hoạt động như xúc tuyết là một ví dụ điển hình, khi cơ thể phải gắng sức trong khi máu đã bị giới hạn ở các vùng ngoại vi. Điều này có thể tạo ra "bài kiểm tra căng thẳng" tự nhiên cho tim và làm tăng nguy cơ về biến cố tim mạch.

Xem thêm:

Dấu hiệu nhận biết và cách sơ cứu tạm thời bệnh nhân bị tim mạch khi lên cơn đau tim 

Dấu hiệu nhận biết 

Đau ngực là một trong những dấu hiệu cho thấy người bệnh lên cơn đau tim

Đau ngực là một trong những dấu hiệu cho thấy người bệnh lên cơn đau tim

  • Cảm giác tức ngực, đau rát hoặc ép ở vùng ngực. Tình trạng có thể kéo dài trong vài phút sau đó giảm dần theo thời gian. 
  • Đau ở một hoặc hai bên cánh tay, đặc biệt là cánh tay trái. 
  • Đau ở phần lưng, vai, cổ, hàm hoặc phần trên của dạ dày sau đó lan dần ra các phần khác của cơ thể. Tuy nhiên, người bệnh đôi khi có thể nhầm lẫn giữa tình trạng đau phần trên của dạ dày với các triệu chứng bị khó tiêu. 
  • Khó thở, hụt hơi kèm theo cảm giác bị đau ngực. 
  • Đổ mồ hôi lạnh, kể cả khi không vận động mạnh. 
  • Cảm giác buồn nôn và nôn mửa kèm các triệu chứng đi kèm khác.

Cách sơ cứu tạm thời

Khi bệnh nhân lên cơn đau tim, sơ cứu đúng cách có thể giúp cải thiện cơ hội sống và giảm thiểu tổn thương cho tim. Dưới đây là các bước sơ cứu tạm thời mà bạn có thể thực hiện:

  • Gọi 115 hoặc số cấp cứu ngay lập tức để yêu cầu trợ giúp y tế càng sớm càng tốt. 
  • Yêu cầu bệnh nhân ngồi xuống và nghỉ ngơi, tránh di chuyển để giảm tải cho tim.
  • Hãy nới lỏng cà vạt, áo khoác, hay bất kỳ thứ gì đang làm bệnh nhân cảm thấy khó chịu.
  • Nếu bệnh nhân ngừng thở hoặc mất ý thức, thực hiện hồi sinh tim phổi (CPR). Ép ngực liên tục với tốc độ 100-120 nhịp/phút. 
  • Quan sát kỹ các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh nhân cho đến khi đội cấp cứu đến, đồng thời đảm bảo rằng bệnh nhân ở trong tư thế thoải mái nhất để hạn chế tổn thương tim thêm.

Cách phòng ngừa bệnh tim mạch vào thời tiết mùa lạnh 

Để phòng tránh bệnh tim mạch vào thời tiết mùa lạnh, người bệnh cần lưu ý một số yếu tố sau đây: 

Đối với người cao tuổi, không nên tập thể dục vào sáng sớm 

Đối với người cao tuổi bị bệnh tim mạch, việc tập thể dục vào sáng sớm không được khuyến nghị vì thời điểm này có thể gây ra nhiều căng thẳng cho tim. Khi sáng sớm, nhiệt độ thường thấp, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách co mạch để giữ ấm, dẫn đến tăng huyết áp và khiến tim phải làm việc nhiều hơn để bơm máu qua các mạch máu bị co lại, dễ xuất hiện các cơn đau tim hoặc đột quỵ.

Thêm vào đó, vào sáng sớm, cơ thể có xu hướng dễ đông máu hơn do mức độ hoạt động của hệ thần kinh giao cảm tăng lên. Việc máu đông đặc hơn cũng có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc hình thành các cục máu đông, đặc biệt nguy hiểm đối với những người có tiền sử bệnh tim mạch.

Để bảo vệ sức khỏe tim mạch, người cao tuổi nên tập thể dục vào các khoảng thời gian ấm hơn trong ngày như giữa sáng hoặc chiều muộn, khi nhiệt độ đã ổn định và cơ thể đã có thời gian thích nghi dần.

Chế độ dinh dưỡng đủ chất, uống đủ nước

Chế độ dinh dưỡng là một phần quan trọng giúp kiểm soát và cải thiện sức khỏe tim mạch, nhưng cần kết hợp với lối sống lành mạnh và tránh stress. Chi tiết: 

  • Tăng cường trái cây và rau xanh giàu vitamin, khoáng chất và chất xơ. Giúp cung cấp nhiều chất chống oxy hóa, bảo vệ thành mạch.
  • Bổ sung chất béo không bão hòa đơn và đa từ dầu ô liu, dầu hạt cải, quả bơ, các loại hạt và cá béo (như cá hồi, cá thu). Hạn chế thịt đỏ và thịt chế biến sẵn như xúc xích và thịt nguội, vì chúng có nhiều chất béo bão hòa. 
  • Chất xơ và ngũ cốc nguyên hạt như yến mạch, gạo lứt, lúa mạch có hàm lượng chất xơ cao, giúp điều chỉnh đường huyết và giảm cholesterol.
  • Kiểm soát lượng muối, tránh thực phẩm đóng hộp, đồ chế biến sẵn và thay thế bằng các loại gia vị tự nhiên khác.
  • Uống đủ nước mỗi ngày (1.5-2 lít) giúp máu lưu thông tốt hơn và giảm nguy cơ đông máu
  • Giảm tiêu thụ đường và đồ ngọt, thay thế bằng trái cây tươi.

Nghỉ ngơi điều độ, ngủ đủ giấc 

Nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc giúp người bệnh tim mạch nhanh chóng hồi phục

Nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc giúp người bệnh tim mạch nhanh chóng hồi phục

Người trưởng thành nói chung, bao gồm người mắc bệnh tim mạch, nên ngủ từ 7 đến 8 giờ mỗi đêm. Ngủ quá ít (dưới 6 giờ) hoặc quá nhiều (trên 9 giờ) đều có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tim mạch, làm tăng nguy cơ huyết áp cao và bệnh mạch vành. 

Đi ngủ và thức dậy cùng một thời điểm mỗi ngày giúp cơ thể duy trì nhịp sinh học ổn định, có lợi cho sức khỏe tim mạch. Hạn chế sử dụng chất kích thích vì có thể gây tăng nhịp tim và làm khó ngủ, dẫn đến giấc ngủ bị gián đoạn hoặc thiếu ngủ.

Duy trì hoạt động thể chất mỗi ngày 

Người mắc bệnh tim mạch nên duy trì hoạt động thể chất đều đặn vì nó có nhiều lợi ích giúp tăng cường lưu thông máu, giảm áp lực lên tim và giúp tim bơm máu hiệu quả hơn. Vận động thường xuyên giúp giữ huyết áp ở mức ổn định, giảm nguy cơ huyết áp cao – một yếu tố nguy hiểm cho bệnh tim mạch. Bên cạnh đó, còn giúp người bệnh giảm mức cholesterol LDL (xấu) và tăng cholesterol HDL (tốt) trong máu, từ đó ngăn chặn các mảng xơ vữa hình thành trong thành mạch máu, giảm nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch.

Ngoài ra, tập thể dục mỗi ngày còn giúp duy trì cân nặng hợp lý và kiểm soát đường huyết, giảm căng thẳng và cải thiện sức khỏe tinh thần, cải thiện chức năng tim và khả năng chịu đựng của cơ thể,...

Mặc đủ ấm để giữ nhiệt độ cơ thể ổn định 

Người mắc bệnh tim mạch nên mặc đủ ấm trong thời tiết lạnh vì cơ thể có xu hướng co mạch máu để giữ nhiệt, khiến huyết áp tăng lên. Đối với người có tiền sử tim mạch, điều này có thể gây thêm áp lực lên tim và dẫn đến các nguy cơ đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ.

Khi thân nhiệt giảm, tim phải làm việc nhiều hơn để duy trì lưu thông máu đến các cơ quan, dễ làm cho người bệnh tim gặp khó khăn trong việc duy trì nhịp tim ổn định. Thêm vào đó, nhiệt độ thấp cũng làm tăng độ đặc của máu, dễ hình thành cục máu đông, tăng nguy cơ đông máu trong động mạch và làm giảm lượng oxy cung cấp cho tim.

Đo huyết áp hàng ngày để kiểm soát sức khỏe 

Người bị bệnh tim mạch nên đo huyết áp hàng ngày để kiểm soát sức khỏe vì huyết áp là một chỉ số quan trọng, phản ánh trực tiếp tình trạng của hệ tim mạch. Kiểm soát huyết áp đều đặn có thể giúp phòng ngừa và phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn về tim mạch, từ đó ngăn ngừa các biến cố nghiêm trọng như đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

Quan trọng, người bệnh cần tuân thủ theo những chỉ định của bác sĩ điều trị. Nếu quý khách cần tư vấn chi tiết hơn về bệnh tim mạch vào thời tiết mùa lạnh có thể liên hệ qua hotline 1900 1806 của Phương Đông hoặc Đặt lịch khám để được hỗ trợ sớm nhất.

    

Kết luận 

Mùa lạnh không chỉ là thời điểm dễ mắc các bệnh cảm cúm thông thường mà còn là mùa nguy hiểm đối với người có nguy cơ cao mắc bệnh tim mạch. Việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp phòng ngừa như giữ ấm, ăn uống lành mạnh và duy trì lối sống tích cực sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe tim mạch một cách hiệu quả. Hãy luôn theo dõi sức khỏe và thực hiện các thói quen tốt để vượt qua mùa lạnh một cách an toàn, đảm bảo trái tim bạn luôn khỏe mạnh qua mọi thay đổi của thời tiết.

BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG

Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn

 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

 
89

Bài viết hữu ích?

Đăng ký nhận tư vấn

Vui lòng để lại thông tin và nhu cầu của Quý khách để được nhận tư vấn

19001806 Đặt lịch khám