Cách kiểm tra chất lượng tinh trùng là gì? Thực hiện ra sao?

Kiểm tra chất lượng tinh trùng để làm gì?

Các cách kiểm tra chất lượng tinh trùng nhìn chung được thực hiện để đánh giá khả năng sinh sản của nam giới. Thông qua quá trình xét nghiệm, chẩn đoán chuyên sâu về thể tích, màu sắc, số lượng, hình dáng, khả năng di chuyển, bác sĩ sẽ đánh giá về khả năng thụ thai tự nhiên của người đàn ông, nguyên nhân vô sinh nam (nếu có) và làm tiền để để xác định các phương án điều trị vô sinh.

Đánh giá chất lượng tinh trùng qua hình thức xét nghiệm tinh dịch đồ cho các đối tượng:

• Vợ chồng quan hệ tình dục đều đặn, không sử dụng biện pháp tránh thai trong 1 nhưng không có con
• Nam giới có tiền sử mắc các bệnh viêm nhiễm đường sinh dục như chấn thương tinh hoàn, rối loạn chức năng cương,...
• Nam giới có bất thường về tinh dịch như giảm lượng tinh dịch,.. tinh dịch có màu bất thường, xuất tinh đau đớn,...

Có hai cách kiểm tra chất lượng tinh trùng, bao gồm: Thực hiện tại nhà và Thực hiện ở Bệnh viện.

(Hình 1 - Các bác sĩ sẽ tiến hành đánh giá chất lượng tinh trùng tươi)

Kiểm tra chất lượng tinh trùng tại Bệnh viện bằng tinh dịch đồ

Tinh dịch đồ là xét nghiệm để kiểm tra chất lượng tinh trùng qua tinh dịch tươi vừa được xuất tinh. Quá trình này sẽ được diễn ra trong vòng 1,5 giờ và thực hiện tại khoa Nam học của các Bệnh viện.

Quy trình

Quy trình xét nghiệm tinh dịch đồ để kiểm tra chất lượng tinh trùng được thực hiện theo các bước dưới đây:

• Bệnh nhân được hướng dẫn để lấy mẫu tinh dịch
• Bảo quản tinh dịch trong tủ ấm khoảng 30 phút và chuyển đến trung tâm xét nghiệm để phân tích
• Phân loại, đánh giá tinh trùng dựa trên các tiêu chuẩn về màu sắc, độ phân giải, số lượng, mật độ tinh trùng và chất lượng tinh trùng
• Bác sĩ sẽ đánh giá khả năng sinh sản của nam giới và tư vấn phương án điều trị phù hợp. Một số trường hợp sẽ tiến hành xét nghiệm lại sau vài tuần nếu nghi ngờ có vấn đề về tinh dịch. 

(Hình 2 - Tinh dịch sau khi được lấy sẽ được chuyển đến phòng thí nghiệm để đánh giá) 

Lưu ý trước khi thực hiện

• Kiêng xuất tinh từ 2 - 7 ngày
• Hạn chế dùng bia, rượu, thuốc lá và các chất kích thích trong 3 ngày truocs khi xét nghiệm 
• Giữ tâm trạng thoải mái, bĩnh tĩnh trước khi xét nghiệm
• Tắm rửa, vệ sinh cơ thể sạch sẽ trước khi xét nghiệm 
• Trao đổi với bác sĩ thẳng thắn, chân thành về những triệu chứng, tình trạng sức khỏe và tình trạng quan hệ tình dục hiện tại

Kết quả

Cách kiểm tra chất lượng tinh trùng này cho kết quả bình thường nếu:

• Thể tích tinh dịch nhiều hơn 2ml
• Mật độ tinh trùng lớn hơn 15 triệu/ ml
• Số lượng bạch cầu nhỏ hơn 1 triệu/ ml 
• Tỷ lệ tinh trùng còn sống trong mẫu tinh dịch khoảng hơn 58%
• Các tế bào lạ hay kháng thể kháng trong tinh trùng khoảng 1 triệu/ ml
• Khả năng di động > 40%, di động tiến tới >32% tổng số tinh trùng
• Hình thái tinh trùng bình thường hơn 4% số lượng tinh trùng
• Nồng độ pH khoảng từ 7.2 trở lên

(Hình 3 - Tinh dịch đồ đánh giá số lượng, hình dạng và khả năng di chuyển của tinh trùng)

Cách kiểm tra chất lượng tinh trùng tại nhà

Trong số các cách kiểm tra chất lượng tinh trùng thì cách kiểm tra tại nhà được đa số các anh em tò mò. Bởi phương pháp này không tốn chi phí, nhanh chóng và có thể thực hiện chủ động trước khi nhờ đến sự can thiệp của các bác sĩ. Sau đây là 5 cách đánh giá tinh trùng tại nhà, đơn giản, dễ thực hiện:

Tinh dịch vón cục

Sau khi xuất tinh, bạn có thể kiểm tra chất lượng tinh trùng bằng mắt thường xem có phát hiện các hạt trắng nhỏ không. Các hạt này nhỏ chỉ bằng hạt cơm, khi bóp nát thì vỡ mịn như bột. Nếu có hiện tượng này thì rất có thể tinh dịch của bạn bị vón cục và không đạt chất lượng.

(Hình 4 - Đánh giá chất lương tinh trùng bất thường với tinh dịch vón cục)

Tinh dịch không hóa lỏng

Một trong các tiêu chí đánh giá chất lượng tinh trùng là chúng phải hóa lỏng sau 15 - 30 phút. Bạn có thể nhận biết tinh trùng có khỏe không bằng cách quan sát bằng mắt thường. Nếu tinh dịch của bạn quá đậm đặc, quánh và không hóa lỏng sau một thời gian hoặc không hóa lỏng hết thì rất có thể tinh trùng của bạn đang bị yếu vì đông đạc, khó di chuyển và ảnh hưởng không tốt đến việc thụ thai. 

(Hình 5 -Tinh dịch không hóa lỏng có thể là báo hiệu tình trạng tinh trùng di chuyển bất thường)

Độ đậm đặc của tinh dịch

Dù bạn áp dụng cách kiểm tra chất lượng tinh trùng nào thì tinh dịch ít và loãng đều là dấu hiệu của tinh dịch bất thường. Tinh dịch được coi là khoẻ mạnh, nếu:

• Khi xuất tinh, tinh dịch phải đạt từ 2 - 5ml. trong mỗi ml tinh dịch phải có 60 - 80 triệu tinh trùng
• Tinh dịch không loãng cũng không vón cục mà có độ đặc sệt vừa phải 

Tinh dịch loãng như nước vo gạo, không nhớt và dính thì số lượng và chất lượng tinh dịch đều có thể báo hiệu các vấn đề liên quan. Mật độ tinh trùng trong tinh dịch thấp sẽ dẫn đến chất lượng tinh trùng giảm, ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản ở nam giới.

(Hình 6 -Tinh dịch loãng cũng không phải hiện tượng bình thường)

Màu sắc bất thường của tinh dịch 

Bạn có thể quan sát bằng mắt thường và bắt gặp các trường hợp:

• Tinh dịch màu vàng: Đây là triệu chứng của các bệnh viêm nhiễm như viêm tuyến tiền liệt, viêm mào tinh,... Bình thường, tinh dịch có thể hơi ngả sang màu vàng nếu bạn không xuất tinh trong thời gian dài. Nhưng nếu hiện tượng này thường xuyên xuất hiện thì bạn nên đến gặp bác sĩ. 
• Tinh dịch màu vàng xanh hoặc màu xanh: Màu vàng, xanh của tinh dịch và triệu chứng đau tinh hoàn có thể báo hiệu bệnh lậu hoặc viêm niệu đạo. 
• Tinh dịch màu nâu: Điều này báo hiệu tinh dịch lẫn máu cùng các triệu chứng nhau đau tức dương vật, đau bụng,... là dấu hiệu cậu nhỏ bị tổn thương hay các bệnh liên quan đến đường tiết niệu. 

(Hình 7 - Màu sắc tinh dịch bất thường cũng khiến bác sĩ phải đánh giá kỹ càng hơn)

Mùi tinh dịch

Trên thực tế, tinh dịch khỏe mạnh không có mùi hoặc có mùi tanh như lòng trắng trứng. Nếu tinh dịch có mùi khác thường có thể là dấu hiệu của bệnh lây nhiễm hoặc sự bất thường khác trong chức năng sinh sản. Đặc biệt nếu tinh trùng của bạn có mùi hăng, khó chịu thì bạn nên thay đổi các thói quen sinh hoạt không lành mạnh của bản thân. 

(Hình 8 - Bộ kiểm tra chất lượng tinh trùng tại nhà)

Các chỉ số đánh giá chất lượng tinh trùng

Để hiểu hơn về cách kiểm tra chất lượng tinh trùng và ý nghĩa của xét nghiệm này, bạn cần nắm được các chỉ số đánh giá chất lượng tinh trùng dưới đây:

• Sự ly giải: Tinh trùng sau khi phóng tinh sẽ hóa lỏng ở nhiệt độ 37 độ C với thời gian trong khoảng 15 - 60 phút. 
• Màu sắc: Tinh dịch khỏe mạnh thường có màu trắng hoặc xám đục. Nếu tinh dịch có màu vàng thì có thể do dùng một số loại vitamin, lẫn nước tiểu hoặc nhiễm trùng. Tinh dịch màu hồng hoặc đỏ có thể do lẫn máu. Tinh trùng ít thì tinh dịch có màu trắng trong. Tinh trùng lợn cợn thì thường xuất phát từ viêm nhiễm đường tiết niệu.
• Thể tích: Tinh dịch bình thường sẽ cho thể tích >= 1,5ml, thể tích thấp có thể do tắc ống dẫn tinh, bất sản túi tinh và xuất tinh ngược dòng.
• Độ đặc quánh: Sự kéo dài của giọt tinh dịch được quan sát bằng pipet. Tinh dịch nhỏ rời rạc không quá 2cm. Ngược lại nếu độ đặc quánh cao có thể do các bất thường của các thành phần trong tinh dịch.

(Hình 9 - Một số chỉ số đánh giá chất lượng tinh trùng)

• Tỷ lệ sống của tinh trùng: Nhân viên y tế sẽ nhuộm tinh trùng bằng phương pháp eosin - nigrosin để xác định tỷ lệ sống. Nếu tinh trùng chết sẽ có màu hồng, tinh trùng sống sẽ có màu trắng
• Độ pH: Tinh dịch có độ pH >= 7,2. Nếu độ pH nằm ngoài khoảng này tức bạn đang gặp bất sản túi tinh hoặc tắc ống phóng tinh
• Tinh trùng di động: Các chuyên gia sẽ đánh giá PR - số tinh trùng di động tiến tới, NP - tinh trùng di động nhưng không tiến tới và tinh trùng không di động
• Số lượng bạch cầu trong tinh dịch: Phản ánh tình trạng viêm, nhiễm cơ quan sinh dục.
• Mật độ tinh trùng: Để đếm mật độ tinh trùng, bạn cần pha loãng tinh dịch với dung dịch pha loãng và đếm bằng buồng đếm Neubauer

Làm thế nào để cải thiện sức khỏe tinh trùng?

Điều đáng mừng là bạn có thể cải thiện sức khỏe tinh trùng bằng cách sau đây:

Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh

Bạn nên bổ sung các chất xơ, vitamin, chất chống oxy hóa từ các loại trái cây tươi, hoa quả,.... Đồng thời, bạn cũng nên hạn chế rượu bia, chất kích thích, thực phẩm có nhiều phụ gia, chất bảo quản,...

Giữ mức cân nặng hợp lý

Chỉ số BMI đã chứng minh số lượng, hình dáng và khả năng di chuyển của tinh trùng có mối quan hệ mật thiết với tình trạng sức khoẻ của cơ thể. Do đó, bạn nên duy trì cân nặng phù hợp. 

Hạn chế căng thẳng

Khả năng quan hệ tình dục có thể bị ảnh hưởng do trạng thái tinh thần, stress,... Bạn nên duy trì trạng thái cân bằng giữa công việc, cuộc sống và áp dụng các biện pháp giảm căng thẳng như tập thể dục thường xuyên, thư giãn vào cuối tuần, bồi dưỡng sở thích,...

(Hình 10 -  Người đàn ông không nên quá căng thẳng)

Quan hệ tình dục lành mạnh

Người đàn ông nên duy trì trạng thái quan hệ tình dục an toàn, lành mạnh để phòng tránh các bệnh lây qua đường tình dục như sử dụng các biện pháp an toàn, quan hệ tình dục chung thuỷ,...

Bên cạnh đó, bạn cũng nên đi khám Nam khoa thường xuyên để được đáng giá sức khỏe sinh sản định kỳ. Nếu bạn đang ở Hà Nội thì gợi ý bạn đến Khoa Nam học Bệnh viện Đa Khoa Phương Đông để được trải nghiệm chăm sóc sức khỏe chất lượng cao với nhiều ưu điểm như:

• Khoa Nam học nằm trong Hệ sinh thái Bệnh viện Phương Đông, dễ dàng phối hợp với Khoa Ngoại, Khoa Nội, Trung tâm Hiếm muộn và hỗ trợ sinh sản để thăm khám toàn diện, tìm ra phương án điều trị tối ưu cho từng khách hàng. 
• Đội ngũ chuyên gia giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm là các bác sĩ có kinh nghiệm làm việc tại các Bệnh viện TW  tuyến đầu, đã điều trị thành công cho hàng nghìn ca và có khả năng triển khai đồng bộ các kỹ thuật, phương pháp hỗ trợ sinh sản tân tiến nhất hiện nay
• Trang thiết bị hiện đại, hệ thống phòng Lab đạt chuẩn phòng sạch ISO 6, máy kiểm soát nhiệt độ, độ ẩm,... được bố trí đảm bảo điều kiện tốt nhất để hỗ trợ sinh sản , loại trừ ảnh hưởng các tác nhân từ điều kiện bên ngoài. 
• Chính sách hỗ trợ lãi suất 0% quá trình làm IVF tại BVĐK Phương Đông
• Đảm bảo trọn vẹn sự riêng tư, an toàn cho quý khách hàng

(Hình 11 - Kỹ thuật viên chọc trứng tại phòng lab IVF Phương Đông)

Như vậy, thông qua các cách kiểm tra chất lượng tinh trùng, bạn có thể kiểm tra tinh dịch đồ ở Bệnh viện hoặc thực hiện kiểm tra tại nhà để chủ động nắm bắt tình hình sức khoả của bản thân. Đồng thời, ngay khi phát hiện các bất thường liên quan tới tinh dịch, tinh trùng, bạn nên đến các cơ sở y tế để được kiểm tra và hỗ trợ y tế kịp thời!