Cùng với chỉ số FL, chỉ số AC, chỉ số HC trong siêu âm thai thể hiện chu vi vòng đầu trong siêu âm thai được mẹ và bác sĩ theo dõi chi tiết theo từng tuần. Đây là số liệu rất có giá trị trong giai đoạn trước 3 tuổi - giai đoạn trí não của trẻ phát triển mạnh mẽ. Để bé có sự phát triển trí tuệ tốt nhất, sự thay đổi của chỉ số này cần được kiểm tra và đánh giá đều đặn.
Chỉ số HC trong siêu âm thai là Head Circumference - chu vi vòng đầu của thai nhi. Đây là một trong các chỉ số quan trọng khi siêu âm thai, giúp bác sĩ đánh giá kích thước vòng đầu của trẻ có nằm trong ngưỡng bình thường hay không.
(Hình 1- Chu vi vòng đầu (chỉ số HC) trong siêu âm (phần khoang đỏ) ~17,665cm)
Vai trò của chu vi vòng đầu thai nhi thể hiện trong việc theo dõi sự phát triển não bộ của thai nhi, chẩn đoán bất thường về não - hệ thần kinh (nếu có) và phát hiện các nguy cơ trong sản khoa của thai phụ.
Chỉ số HC thai nhi có ý nghĩa quan trọng trong khám thai như sau:
(Hình 2 - Bác sĩ tiến hành đo chỉ số HC trong siêu âm thai định kỳ)
Vì chỉ số này có mối liên hệ mật thiết với thể tích não nên chu vi vòng đầu còn được bác sĩ xem xét để đánh giá trọng lượng và theo dõi sự phát triển của não bộ. Khi chỉ số HC trong siêu âm thai thay đổi rất có thể có liên quan đến hệ thống thần kinh - não bộ của trẻ.
Điều này có giá trị cao trong 2 năm đầu đời - giai đoạn vàng phát triển trí não của trẻ:
(Hình 3 - Chu vi vòng đầu thai nhi khác nhau trong siêu âm của 3 thai phụ)
Ngoài ra, chu vi vòng đầu của thai nhi còn giúp bác sĩ xem xét kích thước thai nhi để tư vấn phương thức sinh thường/ sinh mổ cho mẹ bầu.
Chỉ số HC trong siêu âm thai ở mỗi trẻ là khác nhau và có sự khác biệt trong mỗi thời kỳ. Tuy nhiên, nếu chỉ số HC của thai nhi nằm trong ngưỡng an toàn thì cha mẹ có thể yên tâm rằng em bé đang phát triển bình thường.
(Hình 4 - Bảng tiêu chuẩn chu vi vòng đầu thai nhi theo tuần thai)
Trong trường hợp chu vi vòng đầu của thai nhi nhỏ hơn bình thường, cha mẹ cũng không nên quá lo lắng. Bởi chỉ số HC trong siêu âm thai dưới mức cho phép chưa đủ để kết luận về sự phát triển của não bé là không bình thường. Bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu để xem xét thêm như sau:
(Hình 5 - Chỉ định chọc ối có thể được đưa ra nếu chỉ số HC trong siêu âm thai bất thường)
Khi nào đo chu vi vòng đầu thai nhi?
Chỉ số HC trong siêu âm thai sẽ được bắt đầu đo ở tuần thứ 12 của thai kỳ và đo thường xuyên khi khám thai. Bác sĩ không thực hiện đo sớm hơn bởi trước đó, thai nhi mới phát triển và chưa thành hình. Nếu thực hiện đo chu vi vòng đầu sẽ không chính xác.
Sau tuần 12, chu vi vòng đầu thai nhi (chỉ số HC), đường kính lưỡng đỉnh (chỉ số BPD) và chiều dài xương đùi (chỉ số AC) đã được xác định cụ thể. Chính vì thế số liệu thu được qua siêu âm sẽ ít sai số hơn.
(Hình 6 - Đo chu vi vòng đầu và các chỉ số cho thai nhi vào tuần 28 của thai kỳ)
Sau sinh có phải đo chu vi vòng đầu thai nhi không?
Các chuyên gia khuyến cáo, trẻ nên được đo chu vi vòng đầu từ 0 - 3 tuổi để theo dõi sự phát triển não của bé mỗi tháng. Nếu chỉ số HC không thay đổi trong vòng 2 tháng thì mẹ nên đưa em bé đến các cơ sở y tế ngay để được hỗ trợ y tế kịp thời.
Bác sĩ có thể bắt đầu đo chỉ số HC từ tuần thứ 12. Nhưng trên thực tế, từ tuần thứ 20 của thai kỳ trở đi, trí não của bé mới phát triển mạnh mẽ, đặc biệt là sau sinh. Khi hệ thống thần kinh - trí não tăng trưởng cũng kéo theo chu vi vòng đầu thay đổi:
Đây có thể là hệ quả của các trường hợp sau:
(Hình 7 - Tật đầu nhỏ có thể phát hiện qua chỉ số HC trong siêu âm thai và sau sinh)
Nếu chỉ số HC trong siêu âm thai nhỏ hơn mức cho phép có thể là do não phát triển chậm, có nguy cơ mắc tật đầu nhỏ. Tất nhiên không loại trừ các trường hợp chu vi vòng đầu của thai nhi nhỏ nhưng thai nhi vẫn phát triển bình thường.
Nếu rơi vào số ít, chu vi đầu nhỏ là biểu hiện của não chậm phát triển, hộp sọ không mở rộng theo kích thước thông thường. Khi đó, em bé sinh ra có nguy cơ cao mắc rối loạn nhận thức, rối loạn thần kinh, chậm phát triển và có thể bị co giật.
Xem thêm:
Chỉ số HC của thai nhi lớn hơn ngưỡng an toàn, tức thai nhi di truyền đầu to lành tính hoặc là biểu hiện của dị tật:
Nhiều nghiên cứu cho rằng ngay cả khi chỉ số HC trong siêu âm thai cao, chu vi vòng đầu to là do di truyền, không liên quan đến dị tật. Tuy nhiên, nếu trẻ mắc tật đầu to, ảnh hưởng đến trí tuệ và thể chất sẽ nặng hơn dị tật bẩm sinh. Khoảng 50% trẻ mắc tật đầu to không thể phát triển bình thường.
Mặt khác, nếu thai nhi có chu vi đầu to, cân nặng >4kg thì việc chuyển dạ rất khó khăn có thể gây rách tầng sinh môn, thai nhi bị ngạt khi sinh thường. Vì thế để đảm bảo sức khỏe cho sản phụ thì thai nhi có vòng đầu to thường được chỉ định sinh mổ.
(Hình 8 - Chu vi vòng đầu thai nhi có sự tăng trưởng rõ rệt trong các giai đoạn khác nhau của thai kỳ, có ý nghĩa to lớn trong lập kế hoạch sinh nở)
Có thể nói, chỉ số HC trong siêu âm thai là chỉ số quan trọng trong đánh giá chu vi vòng đầu, sự phát triển và hoàn thiện của hệ thống não bộ trước và sau sinh. Để được hỗ trợ y tế tốt nhất, mẹ nên lựa chọn các bệnh viện lớn để được thăm khám bởi các bác sĩ sản khoa tay nghề tốt.
Bệnh Viện Đa khoa Phương Đông sở hữu hệ thống máy móc siêu âm công nghệ cao. Máy siêu âm màu GE Voluson S6 (Nhập khẩu trực tiếp từ Mỹ), máy siêu âm Affiniti 30,...cho hình ảnh rõ nét, kết quả chính xác.
(Hình 9 - Khám thai tại Bệnh viện Đa Khoa Phương Đông)
Đồng thời, thực hiện siêu âm thai nhi là đội ngũ Khoa Phụ sản giàu kinh nghiệm:TTND - TS - BS. Nguyễn Huy Bạo (Nguyên Giám đốc BV Phụ sản HN), TTUT- BS CKII Nguyễn Thị Bích Ngọc (Nguyên Trưởng khoa Phụ sản - BV Thanh Nhàn),... Các dịch vụ trước và sau sinh cùng đội ngũ hộ sinh, điều dưỡng chuyên nghiệp, nhiệt tình sẵn sàng đồng hành cùng mẹ trước, trong và sau thăm khám.
(Hình 10 - Hình ảnh siêu âm 3D sắc nét dưới máy Affiniti 30 tại BVĐK Phương Đông)
Để đặt lịch khám và biết thêm về chỉ số HC trong siêu âm thai, mẹ bầu có thể liên hệ hotline 19001806 để được đội ngũ của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông hỗ trợ kịp thời!
Bị viêm đường tiết niệu khi mang thai có thể dẫn đến những nguy hiểm với thai nhi như gây đẻ non, nhiễm khuẩn sơ sinh, thậm chí sảy thai.
