Bệnh ung thư buồng trứng là gì?
Buồng trứng là một trong những cơ quan sinh sản của phụ nữ, mỗi người có 2 buồng trứng, nó nằm trong khung chậu, kích thước tương đương hạt thị. Chức năng của cơ quan này là sản xuất ra trứng để tham gia vào quá trình thụ tinh và nội tiết tố nữ gồm estrogen và progesterone. Hai nội tiết tố này tác động đến quá trình phát triển cơ thể người phụ nữ và liên quan đến chu kỳ kinh nguyệt cũng như mang thai.
Ung thư buồng trứng là có khối u ác tính trong buồng trứng
Ung thư buồng trứng (UTBT) là tình trạng các khối u ác tính hình thành ở một hoặc cả hai bên buồng trứng do sự phát triển bất thường của các tế bào bên trong không theo sự kiểm soát của và nhu cầu cơ thể.
Các tế bào ung thư xâm lấn và phá hủy các mô, cơ quan xung quanh, làm mất chức năng sản xuất nội tiết tố, tế bào trứng và khả năng mang thai của buồng trứng. Ở giai đoạn nặng, các tế bào ung thư có thể di căn tới các cơ quan khác của cơ thể qua đường máu hoặc đường bạch huyết, tạo thành các khối u mới.
Các thể ung thư gồm:
- Ung thư biểu mô buồng trứng: tế bào ung thư phát triển từ tế bào trên bề mặt buồng trứng, đây là loại thường gặp nhất (chiếm ít nhất 80%). Trong đó 75% các loại ung thư này là nang thanh dịch, khoảng 10% là ung thư biểu mô nhầy xâm lấn. Hiện tại có khoảng gần 27% bệnh nhân ung thư buồng trứng giai đoạn I có mô nhầy, nhưng < 10% ở giai đoạn III hoặc IV.
- Ung thư tế bào mầm: xuất phát từ các tế bào sản xuất ra trứng, chiếm khoảng 20% và thường xảy ra ở phụ nữ < 30.
- Ung thư xuất phát từ các tế bào mô nâng đỡ buồng trứng, loại này ít gặp.
Nguyên nhân gây bệnh ung thư buồng trứng
Cho đến hiện tại thì vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây bệnh. Tuy nhiên các nghiên cứu y khoa đã cho thấy sự liên quan giữa các yếu tố sau làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:
- Yếu tố di truyền: trong gia đình có mẹ, chị, em gái ruột mắc bệnh ung thư buồng trứng, hay mắc ung thư vú, ung thư đại tràng cũng làm tăng nguy cơ mắc ung thư buồng trứng gấp 2 đến 4 lần.
Yếu tố di truyền là một trong những nguyên nhân gây bệnh
- Tiền sử bản thân: những người phụ nữ có tiền sử mắc ung thư vú, ung thư đại tràng sẽ có nguy cơ mắc ung thư buồng trứng cao hơn người thường.
- Tuổi: khả năng phát sinh bệnh tăng cao theo tuổi, hầu hết là xuất hiện ở độ tuổi trên 50 và sẽ tăng cao hơn khi ngoài 60.
- Mang thai và sinh con: những người từng mang thai và sinh con thì nguy cơ mắc bệnh sẽ thấp hơn người chưa từng sinh con. Sinh con càng nhiều thì nguy cơ bị ung thư buồng trứng càng thấp.
- Kinh nguyệt không đều cũng là một trong những yếu tố làm nguy cơ mắc bệnh ung thư ở buồng trứng tăng.
- Sử dụng thuốc kích thích phóng noãn: có thể làm tăng nhẹ nguy cơ bị ung thư buồng trứng, tuy nhiên yếu tố này vẫn còn đang trong quá trình nghiên cứu nên chưa được công bố rộng rãi.
- Điều trị hormon estrogen thay thế: liệu pháp thay thế hormone hậu mãn kinh làm tăng nguy cơ mắc bệnh
- Bột talc: bột talc là khoáng chất có thành phần là magie, silic và oxi, hợp chất này thường có trong mỹ phẩm, nhất là phấn rôm. Tuy nhiên, nếu cơ quan sinh dục nữ tiếp xúc nhiều với bột này có thể làm tăng nguy cơ hình thành khối u như ung thư buồng trứng,...
Dùng bột talc làm phụ nữ có nguy cơ cao bị UTBT
Dấu hiệu nhận biết ung thư buồng trứng
Cũng như đa phần các bệnh ung thư khác thì ung thư tại buồng trứng không có các triệu chứng hay dấu hiệu sớm, phải đến khi bệnh vào giai đoạn muộn nó mới biểu hiện rõ ràng.
Tuy nhiên người bệnh cũng có thể nhận thấy các dấu hiệu của ung thư buồng trứng sớm như:
- Đau vùng bụng và chậu: những cơn đau nhói xuất hiện và kéo dài dai dẳng ở vùng bụng, cơn đau này khác với cơn đau của chứng khó tiêu. Hơn nữa, nếu đang trong chu kỳ kinh nguyệt thì đó có thể là dấu hiệu đầu tiên cảnh báo ung thư buồng trứng. Khi các tế bào ung thư phát triển, nó có thể tác động đến các cơ quan, bộ phận khác xung quanh như bụng và xương chậu.
- Đau dưới thắt lưng: có nhiều nguyên nhân gây đau lưng nhưng nếu không phải do bất kỳ căn bệnh nào liên quan đến thể chất hay xương khớp thì tốt nhất chị em nên đi khám vì rất có thể đây là dấu hiệu của ung thư buồng trứng.
- Khó tiêu, đầy hơi: thường xuyên đầy hơi dù chưa ăn gì. Khó tiêu, đầy hơi không có nghĩa là ung thư buồng trứng nhưng nếu tình trạng này kéo dài thì cần đi khám ngay vì có thể đó là do các khối u đang phát triển, gây chèn ép bụng.
- Nhanh no và chán: hầu hết người bị ung thư buồng trứng đều cảm thấy chán ăn, ăn không ngon miệng, ăn ít cũng thấy no nhanh.
Những biểu hiện điển hình của bệnh
- Táo bón: táo bón thường là biểu hiện của bệnh lý đường tiêu hóa nhưng nó cũng xuất hiện ở những người ung thư ở buồng trứng. Nguyên nhân là do khối u đang phát triển to dần, tạo áp lực lên ruột và dạ dày.
- Sút cân đột ngột: dù không thay đổi chế độ ăn uống hay tập thể dục.
- Cơ thể mệt mỏi: thường xuyên thấy mệt mỏi dù không làm việc quá sức. Mệt mỏi thường xuyên và thiếu năng lượng là một trong những dấu hiệu sớm của ung thư, trong đó có ung thư buồng trứng.
- Đi tiểu thường xuyên: đi tiểu nhiều lần trong ngày, nhiều hơn ba hoặc bốn lần trong một giờ, không kiềm chế được cơn buồn tiểu có thể là dấu hiệu khối u ở buồng trứng đang lớn dần làm tăng áp lực đè ép lên bàng quang.
- Chảy máu âm đạo bất thường: chảy máu âm đạo bất thường kèm theo đau đớn hoặc chu kỳ kinh nguyệt có sự bất thường thì chị em nên gặp bác sĩ, thông báo những triệu chứng mình gặp phải để được chẩn đoán chuẩn xác nhất.
- Đau rát khi quan hệ tình dục: người bị ung thư buồng trứng giai đoạn phát triển thường đau rát trong khi quan hệ vợ chồng, cơn đau thường ở khung chậu.
Ung thư buồng trứng có nguy hiểm không?
Ung thư buồng trứng là căn bệnh nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao trong nhóm ung thư phụ khoa do triệu chứng bệnh không rõ ràng, người bệnh thường chỉ phát hiện khi đã vào giai đoạn muộn.
Ung thư buồng trứng là căn bệnh nguy hiểm ở nữ giới
Tiên lượng tỷ lệ sống sót 5 năm với điều trị là:
- Giai đoạn I: 85 đến 95%
- Giai đoạn II: 70 đến 78%
- Giai đoạn III: 40 đến 60%
- Giai đoạn IV: 15 đến 20%
Trường hợp khối u có độ mô học cao hơn hoặc phẫu thuật không thể loại bỏ hết tất cả các mô xâm nhiễm được nhìn thấy thì tiên lượng sẽ kém hơn. Chính vì thế mà các chuyên gia khuyên tất cả mọi người nên quan tâm đến sức khỏe của mình và khám sức khỏe định kỳ 6 tháng 1 lần hoặc ít nhất 1 năm 1 lần để sớm phát hiện những biểu hiện bất thường trong cơ thể, từ đó nâng cao cơ hội điều trị.
Các giai đoạn của bệnh ung thư buồng trứng
Ung thư buồng trứng được phát triển qua 4 giai đoạn gồm:
Giai đoạn 1
Ung thư buồng trứng giai đoạn 1 là giai đoạn sớm, khởi phát nên khối u được giới hạn trong buồng trứng hoặc ống dẫn trứng và không lây lan sang các cơ quan khác. Ở giai đoạn này lại chia thành:
- 1A: tế bào ung thư chỉ nằm trong một bên buồng trứng hoặc ống dẫn trứng
- 1B: tế bào ung thư đã ở cả 2 bên buồng trứng hoặc ống dẫn trứng nhưng không xa hơn.
- 1C: tế bào ung thư vẫn ở trong buồng trứng hoặc ống dẫn trứng nhưng đã phá vỡ bề mặt của buồng trứng để ra bên ngoài.
Giai đoạn này dễ điều trị nhất và khả năng thành công cũng cao nhất. Những phụ nữ được chẩn đoán mắc ung thư buồng trứng giai đoạn 1 nếu điều trị thành công thì có đến 90% cơ hội sống trên 5 năm.
Giai đoạn 1,2 của ung thư buồng trứng
Giai đoạn 2
Ung thư buồng trứng giai đoạn 2 là khi tế bào ung thư đã bắt đầu lan rộng ra các cơ quan trong khung chậu.
- 2A: tế bào ung thư có thể lan tới tử cung hoặc ống dẫn trứng
- 2B: ung thư buồng trứng di căn ổ bụng như đại tràng, bàng quang hoặc trực tràng.
Ở giai đoạn này, nếu được điều trị thì tỷ lệ sống 5 năm là 70%. Phương pháp điều trị thường kết hợp cả phẫu thuật và hóa trị.
Giai đoạn 3
Ung thư buồng trứng giai đoạn 3 là khi khối u đã bắt đầu lan rộng ra khỏi vùng chậu và xâm lấn vào phúc mạc trong ổ bụng.
- Giai đoạn 3A: gồm 3A1 (ung thư vẫn còn ở một hoặc cả hai buồng trứng và được tìm thấy trong các hạch bạch huyết) và 3A2 (ung thư có thể nằm trong hoặc không nằm trong các hạch bạch huyết, nhưng các tế bào vi mô đã lan đến khoang bụng).
- Giai đoạn 3B: khối u ở một hoặc cả hai buồng trứng hoặc ống dẫn trứng và bên ngoài xương chậu, đường kính khối u không lớn hơn 2 cm.
- Giai đoạn 3C: tế bào ung thư đã lan rộng từ xương chậu đến bụng và lớn hơn 2 cm, thậm chí có thể lan đến gan và lách.
Phương pháp điều trị ở giai đoạn này tương tự giai đoạn 2 là phẫu thuật loại bỏ tế bào ung thư kết hợp hóa trị nhưng tỷ lệ sống 5 năm giảm còn 39%.
Biểu hiện của ung thư buồng trứng ở giai đoạn 3 và 4
Giai đoạn 4
Chính là ung thư buồng trứng giai đoạn cuối, ung thư đã vượt xa buồng trứng và ống dẫn trứng để di căn đến các bộ phận trong cơ thể.
- Giai đoạn 4A: các tế bào ung thư được tìm thấy trong chất lỏng quanh phổi.
- Giai đoạn 4B: các tế bào này thậm chí còn di chuyển xa hơn, đến bên trong lá lách, gan, phổi, não, hoặc các cơ quan khác với khoảng cách xa khối u ban đầu, cũng như các hạch bạch huyết ở háng.
Ở giai đoạn này, việc điều trị khó khăn và hiệu quả không rõ nét bởi khối u đã di căn xa (không kể phúc mạc).
Phương pháp chẩn đoán ung thư buồng trứng
- Dựa vào các triệu chứng đã xuất hiện và thông qua khám lâm sàng.
- Chẩn đoán hình ảnh như siêu âm (đối với nghi ngờ ung thư sớm) hoặc CT hoặc MRI (đối với nghi ngờ ung thư tiến triển giai đoạn muộn).
Chẩn đoán ung thư qua siêu âm
- Xét nghiệm máu.
- Sinh thiết khối u xem là lành tính hay ác tính.
- Phẫu thuật để xác định giai đoạn bệnh.
- Chất chỉ điểm khối u (kháng nguyên ung thư CA-125).
Ung thư buồng trứng điều trị thế nào?
Ung thư buồng trứng có chữa khỏi không? Thực tế, UTBT hoàn toàn có thể được chữa khỏi nếu phát hiện sớm và tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ. Việc ung thư buồng trứng sống được bao lâu là phụ thuộc vào giai đoạn bệnh.
Sau khi xác định giai đoạn bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành đưa ra phác đồ điều trị. Việc điều trị còn tùy thuộc vào nhiều yếu tốn như diễn biến bệnh, sức khỏe bệnh nhân. Bệnh nhân thường được điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau kết hợp trong điều trị ung thư như phẫu thuật cắt bỏ, xạ trị, hóa trị....
Tùy từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định một hoặc kết hợp nhiều phương pháp để tăng hiệu quả điều trị. Trong đó, phẫu thuật và hóa trị là hai phương pháp thường được chỉ định nhất.
Đối với phẫu thuật, tùy trường hợp mà bác sĩ có thể chỉ định loại bỏ cả hai bên buồng trứng, ống dẫn trứng, tử cung hay các hạch bạch huyết xung quanh.
Phương pháp điều trị phổ biến nhất là phẫu thuật kết hợp hóa trị
UTBT nếu được phát hiện và điều trị ở giai đoạn rất sớm có thể chỉ cần loại bỏ 1 bên buồng trứng và ống dẫn trứng của bên đó để bảo toàn khả năng sinh con trong tương lai. Hóa trị thường được tiến hành sau phẫu thuật nhằm tiêu diệt khối u còn sót lại trong cơ thể.
Tuy nhiên, ở những bệnh nhân có tế bào ung thư đã lan tràn rộng, phẫu thuật sẽ không được chỉ định hoặc có thể bị hoãn lại nếu người bệnh có một hoặc nhiều điểm sau đây:
- Có nhiều ổ di căn gan
- Hạch bạch huyết xuất hiện ở mạch cửa gan
- Hạch bạch huyết ngay cạnh động mạch chủ trên thận
- Bệnh màng ngoài tim khuếch tán
- Bị bệnh phổi hoặc màng phổi.
Trường hợp này bác sĩ sẽ chỉ định điều trị bằng hóa trị liệu tân dược để làm nhỏ khối u, sau đó có thể phẫu thuật khi xong hóa trị ban đầu.
Nhìn chung, việc điều trị UTBT phụ thuộc vào rất nhiều giai đoạn bệnh, đây cũng là yếu tố quyết định tiên lượng sống cho bệnh nhân. Bác sĩ khuyên bạn nên khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần, nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm thì tỷ lệ điều trị thành công sẽ càng cao.
Phụ nữ cần làm gì để phòng ngừa nguy cơ bị ung thư buồng trứng
Ung thư buồng trứng có thể gặp ở bất kỳ ai, bất kỳ đối tượng nào. Để ngăn ngừa căn bệnh này, chị em phụ nữ hãy thực hiện những điều dưới đây:
- Thường xuyên tập thể dục: nghiên cứu cho thấy, chỉ cần 30 phút tập thể dục mỗi ngày có thể giúp giảm gần 20% nguy cơ mắc UTBT. Bạn có thể đến phòng tập gym hoặc đơn giản hơn đi là đi bộ, đi dạo, tập yoga,...
Phòng ngừa ung thư buồng trứng cực đơn giản với 30 tập luyện mỗi ngày
- Ăn uống lành mạnh: cùng với việc tập luyện thì chế độ ăn uống cũng là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới tình trạng sức khỏe. Những thực phẩm chứa hàm lượng Vitamin D và A, trứng, đậu, các hạt, cà rốt, rau xanh, khoang lang giúp giảm nguy cơ mắc bệnh. Bên cạnh đó cũng cần tránh ra những rau củ quả chứa thuốc trừ sâu, thuốc bảo quản, thực phẩm nhiều chất béo, cholesterol,... Hãy chọn những sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được kiểm định chặt chẽ.
- Tránh xa các thực phẩm gây ung thư: nếu bạn có tiền sử gia đình mắc UTBT thì hãy cẩn trọng với những sản phẩm có thể chứa chất gây ung thư như bột Talc, chất khử mùi âm đạo và mỹ phẩm trang điểm,... Hãy đọc kỹ thông tin sản phẩm, chính chỉ định của thuốc trước khi dùng.
- Kéo dài thời gian cho con bú: viện nghiên cứu y khoa QIMR Berghofer (Úc) cho biết, những bà mẹ cho con bú từ 6 tháng trở lên sẽ giảm đáng kể nguy cơ mắc các bệnh ung thư nguy hiểm, trong đó có ung thư buồng trứng. Kéo dài thời gian cho con bú còn giúp làm giảm nguy cơ mãn kinh sớm, mẹ nhanh lấy lại vóc dáng ban đầu.
- Hạn chế việc sử dụng thuốc chứa hormon: tình trạng tự ý sử dụng thuốc điều hòa kinh nguyệt mà không qua thăm khám và chỉ định của bác sĩ hiện nay rất phổ biến. Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ung thư ở buồng trứng.
- Tầm soát ung thư định kỳ: nhiều người thường chủ quan rằng, không có vấn đề gì thì không cần thăm khám. Điều này là hoàn toàn sai lầm bởi ung thư giai đoạn đầu hầu hết không có dấu hiệu rõ rệt, chỉ khi bệnh chuyển qua giai đoạn muộn mới có các biểu hiện rõ ràng. Phát hiện sớm bệnh sẽ tăng hiệu quả điều trị gấp 2- 3 lần so với việc phát hiện muộn. Tầm soát UTBT định kỳ giúp bác sĩ có thể phát hiện bệnh dù chỉ là dấu hiệu nhỏ nhất, chưa biểu hiện ra ngoài. Chính vì thế, các chuyên gia y tế khuyên chị em nên khám sức khỏe định kỳ và tầm soát ung thư 6 tháng 1 lần.
Nhằm giúp mọi người có sức khỏe tốt, sớm phát hiện các bất thường trong cơ thể trước khi nó chuyển biến xấu, Bệnh viện Đa khoa Phương Đông cung cấp dịch vụ khám sức khỏe tổng quát và tầm soát ung thư với mức giá công khai, đảm bảo thăm khám cùng những bác sĩ chuyên khoa với kinh nghiệm hàng chục năm cùng hệ thống thiết bị y khoa tiên tiến, hiện đại mang đến chất lượng thăm khám tốt nhất.
Ung thư buồng trứng không chỉ mang lại nỗi đau về thể chất, tinh thần mà còn làm suy kiệt kinh tế. Có nhiều người đã phải mất đi thiên chức làm mẹ hay thậm chí là mất mạng vì căn bệnh này. Tầm soát ung thư ngay hôm nay để đảm bảo sức khỏe và tinh thần của chính mình. Để được tự vấn chi tiết hơn về gói khám hoặc đặt lịch khám, quý khách hãy liên hệ tới số Hotline 1900 1806 để được hỗ trợ nhanh nhất.
