Dậy thì muộn ở trẻ là một tình trạng đáng quan tâm bởi nó có thể xuất phát từ các bệnh lý liên quan đến nhiễm sắc thể giới tính hay sự phát triển không bình thường của nhiều tuyến trong cơ thể. Nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời, hệ lụy của nó cũng không kém gì dậy thì sớm.
Đầu tiên cần phải nói về dậy thì, đây là giai đoạn chuyển đổi sinh lý từ thiếu niên nhi đồng sang thời kỳ thành niên mà trẻ nào cũng phải trải qua. Khi trẻ bước vào giai đoạn dậy thì đồng nghĩa với việc các cơ quan sinh dục, đặc tính sinh dục thứ phát phát triển, với bé trai khoảng 9-14 tuổi, với bé gái khoảng 8-13 tuổi.
Các dấu hiệu đánh dấu trẻ dậy thì gồm:
Dậy thì là dấu mốc đánh dấu sự trưởng thành mà bất cứ ai đều trải qua
Theo đó, dậy thì muộn là tình trạng tuổi dậy thì của trẻ không bắt đầu vào khoảng thời điểm như thông thường. Chẳng hạn, bé trai 15-16 tuổi hoặc bé gái 13-14 vẫn chưa có dấu hiệu thay đổi cơ thể (dậy thì) được xem là dậy thì chậm. Tình trạng này hiện nay rất phổ biến khiến phụ huynh cảm thấy lo lắng về sự ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ thể và sức khỏe sinh sản sau này.
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng dậy thì muộn ở trẻ, trong đó, ở bé trai và bé gái các nguyên nhân này có thể khác nhau
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ gặp tình trạng dậy thì muộn
Dậy thì chậm là khi trẻ có các biểu hiện của giai đoạn dậy thì xảy ra muộn hơn so với bình thường, một số dấu hiệu mà cha mẹ cần chú ý như:
Giai đoạn dậy thì sẽ bắt đầu khi trục nội tiết sinh sản hoạt động, lúc này tuyến yên sẽ sản xuất hormone LH và FSH, chúng có tác dụng khiến nang noãn ở buồng trứng phát triển và rụng. Sau rụng trứng, nội tiết tố giảm khiến lớp niêm mạc tử cung bong ra và tạo ra kinh nguyệt.
Trước khi có kinh nguyệt lần đầu, bé gái sẽ có các thay đổi ở cơ thể như phát triển vú, mọc lông nách và lông mu, đây được gọi là tiền dậy thì. Và khi xuất hiện kinh nguyệt lần đầu tiên sẽ được coi là chính thức dậy thì. Quá trình dậy thì ở bé gái thường diễn ra trong khoảng 9- 13 tuổi và hoàn tất giai đoạn này sau 4 năm.
Bé gái được coi là dậy thì chậm khi sau 14 tuổi mà không xuất hiện dấu hiệu tiền dậy thì nào hoặc sau 16 tuổi chưa có kinh nguyệt lần đầu.
Quá trình dậy thì của bé trai sẽ bắt đầu khi tuyến yên sản xuất nhiều 2 hormone LH và FSH. Lúc này, hormone giúp kích thích tinh hoàn phát triển và sản sinh ra hormone nam giới (testosterone).
Khi bắt đầu dậy thì, trẻ sẽ có sự tăng trưởng vượt trội về chiều cao trong năm đầu tiên. Đồng thời cơ bắp, vai, thay đổi về giọng nói, mọc râu ria mép, lông vùng kín, cơ quan sinh dục phát triển,... Dậy thì ở bé trai sẽ được đánh dấu bởi xuất tinh lần đầu tiên. Thông thường, bé trai sẽ dậy thì trong khoảng 11-14 tuổi.
Nếu trẻ sau 15 tuổi nhưng không có sự thay đổi nào trên cơ thể, đồng thời tinh hoàn và dương vật không phát triển thì được xác định là dậy thì muộn.
Khi chưa trẻ không có sự thay đổi trên cơ thể sau tuổi 15 được coi là dậy thì muộn
Dậy thì chậm nếu không thăm khám và điều trị kịp thời dễ làm ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý của trẻ. Ngoài ra, tùy bé trai, bé gái các biến chứng sẽ khác nhau:
Dậy thì ở bé gái muộn sẽ khiến trẻ cảm thấy lo lắng, tự ti khi thấy mình không giống nhiều bạn xung quanh. Từ đó gây ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ, thâm chí trẻ tự tìm hiểu và lo lắng đến khả năng sinh sản sau này. Lúc này, cha mẹ nên quan tâm, động viên con để trẻ hiểu và không cảm thấy mặc cảm.
Hậu quả của dậy thì ở bé trai muộn dễ nhìn thấy nhất là chiều cao thấp hơn so với bạn cùng trang lứa. Từ đó, khiến trẻ mặc cảm so với các bạn. Một số trường hợp dậy thì chậm ở bé trai còn gây ảnh hưởng tới sự phát triển cơ quan sinh dục, gồm dương vật, tinh hoàn, thậm chí khả năng sinh lý, sinh sản sau này. Cha mẹ nên theo dõi, cho trẻ đi thăm khám ngay để được bác sĩ tư vấn điều trị.
Chế độ dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến giai đoạn dậy thì ở trẻ
Để chẩn đoán dậy thì chậm ở trẻ, đầu tiên, bác sĩ cần đánh giá tổng quan tiền sử gia đình (các bệnh lý di truyền liên quan), quá trình chào đời và phát triển của trẻ xem hành vi ăn uống, bệnh lý trẻ có thể mắc phải.
Tiếp theo là thăm khám lâm sàng gồm khám sức khỏe tổng quát, khám cơ quan sinh dục ngoài, dấu hiệu dậy thì của ngực, hệ thống lông, cơ quan sinh dục ngoài,... của trẻ.
Xét nghiệm cận lâm sàng tìm căn nguyên thực sự, bao gồm:
Tùy vào nguyên nhân dẫn đến dậy thì chậm ở trẻ mà bác sĩ sẽ tư vấn và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.
Điều trị dậy thì muộn đối với bé trai bằng phương pháp bổ sung hormone cần thiết
Dậy thì đánh dấu sự trưởng thành quan trọng đối với trẻ nên dậy thì muộn có thể dẫn đến tâm lý mặc cảm, tự ti so với bạn bè đồng trang lứa. Lúc này, cha mẹ cần quan tâm, chia sẻ với trẻ nhiều hơn, có thể động viên bằng những thế mạnh của trẻ để giúp bé tự tin hơn.
Ngoài ra, nếu thấy trẻ dậy thì chậm, cha mẹ nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ để khám sức khỏe và tâm lý, nên đồng hành với trẻ nếu cần điều trị, tránh làm trẻ cảm thấy hoang mang.
Dậy thì muộn ở trẻ rất khó phòng ngừa nếu thiếu đi sự quan tâm từ bố mẹ. Để phát hiện sớm, điều trị kịp thời, ngăn chặn các hậu quả nặng nề do dậy thì chậm gây ra thì mỗi phụ huynh hãy luôn chú ý đến sự phát triển của con. Nên cho con đi thăm khám sớm nếu cảm thấy bất cứ điều gì không bình thường.
Cha mẹ nên đồng hành cùng còn trong giai đoạn phát triển này
Dậy thì muộn có thể làm ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần của trẻ. Chính vì vậy, cha mẹ cần quan tâm hơn khi không thấy con có dấu hiệu dậy thì trong khi đang trong độ tuổi phát triển. Cần phát hiện và can thiệp điều trị sớm để tránh được những biến chứng của dậy thì chậm.
Hy vọng qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, cha mẹ đã có những thông tin cần thiết về dậy thì muộn. Khi con trong giai đoạn trưởng thành, cha mẹ nên đồng hành cùng con để trẻ có thể phát triển toàn diện nhất.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Răng bé bị mảng bám đen là tình trạng khiến nhiều cha mẹ cảm thấy lo lắng. Các mảng bám đen này đến từ nhiều nguyên nhân, nên có cách...
