Động kinh vắng ý thức: Cách nhận biết và điều trị hiệu quả

Động kinh vắng ý thức là gì?

Động kinh vắng ý thức (Absence Seizures) là một dạng rối loạn thần kinh thường gặp ở trẻ em, đặc biệt trong độ tuổi từ 4 đến 14. Bệnh đặc trưng bởi những cơn mất ý thức ngắn, khiến người bệnh tạm thời ngừng mọi hoạt động mà không hề nhận ra. Những cơn này thường kéo dài chỉ từ 10-20 giây nhưng có thể xảy ra nhiều lần trong ngày, ảnh hưởng đáng kể đến học tập và sinh hoạt của trẻ.

Động kinh vắng ý thức là trạng thái mất ý thức đột ngột trong thời gian ngắn thường gặp ở trẻ em

Theo Hiệp hội Động kinh Hoa Kỳ (Epilepsy Foundation), động kinh vắng ý thức chiếm khoảng 10 - 15% tổng số ca động kinh ở trẻ em. Dù không gây co giật mạnh như các dạng động kinh khác, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến rối loạn nhận thức và ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển của trẻ.

Dấu hiệu nhận biết bệnh động kinh vắng ý thức

Một trong những thách thức lớn nhất của bệnh động kinh vắng ý thức là nó rất dễ bị nhầm lẫn với sự lơ đễnh hoặc mất tập trung. Các triệu chứng thường xuất hiện bao gồm:

• Đột nhiên dừng lại khi đang nói hoặc đang làm việc.
• Nhìn chằm chằm vào khoảng không, mất phản ứng với môi trường xung quanh.
• Chớp mắt nhanh, mấp máy môi, chà xát ngón tay hoặc có những chuyển động nhỏ ở tay.
• Sau cơn, trẻ tiếp tục hoạt động như bình thường và không nhớ gì về sự việc vừa xảy ra.

Một số trẻ có thể gặp từ 50 - 100 cơn vắng ý thức mỗi ngày, gây ảnh hưởng lớn đến quá trình học tập và giao tiếp. Nếu nhận thấy con bạn có những dấu hiệu này, hãy đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra và chẩn đoán kịp thời.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ mắc bệnh động kinh vắng ý thức

Bệnh động kinh vắng ý thức có thể do yếu tố di truyền, dẫn đến sự phóng điện bất thường từ các tế bào neuron trong não 

Động kinh vắng ý thức là một dạng động kinh đặc trưng bởi các cơn mất ý thức ngắn, thường kéo dài vài giây và xuất hiện đột ngột. Nguyên nhân chính của tình trạng này được cho là do yếu tố di truyền, khi các xung điện bất thường từ tế bào thần kinh trong não gây ra co giật. Ở những người mắc bệnh, hoạt động điện của não bị thay đổi, dẫn đến các tín hiệu điện lặp đi lặp lại trong khoảng 3 giây. 

Các yếu tố nguy cơ bao gồm độ tuổi từ 4 đến 14, giới tính nữ và tiền sử gia đình có người mắc bệnh động kinh. Ngoài ra, ánh đèn nhấp nháy hoặc tình trạng tăng thông khí cũng có thể khởi phát cơn động kinh vắng ý thức. Vì thế việc nhận biết và quản lý các yếu tố nguy cơ này đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán và điều trị hiệu quả bệnh động kinh vắng ý thức.

Chẩn đoán bệnh động kinh vắng ý thức 

Chẩn đoán động kinh cơn vắng ý thức không chỉ dựa vào các triệu chứng mà còn cần các xét nghiệm y khoa để đánh giá chính xác tình trạng của bệnh nhân. Các phương pháp phổ biến gồm:

• Điện não đồ (EEG): Đây là xét nghiệm quan trọng giúp ghi lại hoạt động điện của não. Khi trẻ có động kinh vắng ý thức, điện não đồ sẽ cho thấy các sóng điện đặc trưng với tần số 3 Hz.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI)/chụp cắt lớp vi tính (CT): Được sử dụng để loại trừ các nguyên nhân khác như tổn thương não, u não hoặc dị tật bẩm sinh.
• Đánh giá lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra tiền sử bệnh, tần suất cơn động kinh và các yếu tố nguy cơ di truyền.

Việc chẩn đoán sớm có thể giúp kiểm soát bệnh tốt hơn và đưa ra hướng điều trị phù hợp.

Phương pháp được ứng dụng khi điều trị động kinh vắng ý thức

Điều trị động kinh vắng ý thức với phác đồ bao gồm thuốc chống động kinh và nguyên nhân dẫn đến động kinh. Loại thuốc được sử dụng dựa trên loại động kinh, tần suất cơn, tuổi tác và các vấn đề liên quan tới sức khoẻ tổng thể. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các loại thuốc thường được sử dụng bao gồm:

• Ethosuximide (Zarontin): Được coi là lựa chọn hàng đầu với hiệu quả cao trong việc kiểm soát các cơn động kinh vắng ý thức. Tuy nhiên, thuốc có thể gây buồn ngủ, đau dạ dày hoặc chóng mặt.
• Axit valproic (Depakine): Được sử dụng nếu bệnh nhân không đáp ứng tốt với ethosuximide, nhưng cần thận trọng với phụ nữ có kế hoạch mang thai vì nguy cơ gây dị tật thai nhi.
• Lamotrigine (Lamictal): Là một lựa chọn thay thế với ít tác dụng phụ hơn nhưng có thể không hiệu quả bằng hai loại thuốc trên.
• Topiramate: Thuốc được sử dụng cho người lớn hoặc trẻ trên 4 tuổi. Một số tác dụng phụ do thuốc đem lại có thể buồn nôn, tiêu chảy, tăng/giảm cân, khô miệng, khô mắt,...

Việc tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ là rất quan trọng để kiểm soát tốt bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Bệnh nhân tuyệt đối không nên tự ý ngưng thuốc hoặc tăng/giảm liều khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ. 

Tiên lượng và biến chứng của bệnh động kinh vắng ý thức

Hầu hết trẻ mắc động kinh vắng ý thức có tiên lượng tốt nếu được điều trị kịp thời. Trong đó có khoảng 70 - 80% bệnh nhân có thể kiểm soát hoàn toàn các cơn động kinh sau 2 - 3 năm điều trị.

Tuy nhiên, nếu bệnh không được điều trị đúng cách có thể dẫn đến một số nguy cơ như:

• Giảm khả năng tập trung, ảnh hưởng đến học tập và giao tiếp.
• Gia tăng nguy cơ phát triển thành động kinh toàn thể co cứng - co giật.
• Gây ảnh hưởng đến tâm lý và hành vi do sự gián đoạn trong nhận thức.

Do đó, việc phát hiện sớm và tuân thủ điều trị là yếu tố quyết định để hạn chế biến chứng.

Xem thêm: 

• Đừng chủ quan với căn bệnh động kinh
• Hướng dẫn sơ cứu động kinh an toàn và hiệu quả ngay tại chỗ
  

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Việc chẩn đoán và điều trị sớm giúp kiểm soát được tình trạng bệnh ở trẻ

Nếu nhận thấy trẻ có các dấu hiệu như:

• Cơn động kinh diễn ra thường xuyên và kéo dài.
• Đã dùng thuốc nhưng không kiểm soát được bệnh.
• Xuất hiện những dấu hiệu bất thường về nhận thức hoặc hành vi.

Kết luận

Động kinh vắng ý thức là một bệnh lý có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ nếu không được phát hiện và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, với sự tiến bộ của y học, bệnh có thể được kiểm soát hiệu quả nhờ vào việc sử dụng thuốc chống động kinh và theo dõi sát sao từ bác sĩ chuyên khoa. Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, phụ huynh nên đưa trẻ đi khám sớm để đảm bảo sức khỏe và được tư vấn kịp thời.