Hở van hai lá còn gọi là hở van tim hai lá, suy van hai lá, trào ngược van hai lá, thiểu năng van hai lá. Đây là tình trạng máu chảy ngược vào buồng tim do van hai lá của tim không đóng chặt, tim làm việc trong điều kiện áp lực lớn và lâu dần dẫn tới suy tim. Bệnh có biểu hiện như thế nào? Phương pháp chẩn đoán và điều trị ra sao? Cùng tìm hiểu nhé!
Cấu tạo của tim con người gồm 4 ngăn gồm nhĩ phải, nhĩ trái, thất phải và thất trái. Nhĩ phải và thất phải thông nhau bởi van 3 lá, nhĩ trái thông với thất trái là van 2 lá. Hai van này có nhiệm vụ đóng mở và cho phép máu đi một chiều từ tâm nhĩ xuống tâm thất ở các bên tương ứng. Tâm nhĩ trái bơm máu tới tâm thất trái, tâm nhĩ phải bơm máu tới tâm thất phải; tâm thất trái sau đó bơm máu cho động mạch nuôi cơ thể, tâm thất phải bơm máu cho động mạch phổi để trao đổi khí ở cơ quan này.
Cấu tạo chung của tim con người gồm 4 ngăn.
Hở van hai lá là gì? Hở van 2 lá là tình trạng 2 lá van giữa nhĩ trái và thất trái không thể đóng kín, khi tim co bóp sẽ khiến máu trào ngược từ tâm thất trái lên tâm nhĩ trái. Do máu trào ngược kết hợp với quá trình máu đổ từ phổi qua tĩnh mạch vào tâm nhĩ trái của tim khiến nhĩ trái và thất trái giãn lớn.
Van 2 lá có cấu trúc gồm vòng van, lá van, dây chằng và cơ trụ. Chức năng của van sẽ bị ảnh hưởng khi bất cứ cấu trúc nào bị tổn thương. Nguyên nhân khiến tim hở van hai lá thường gặp đó là:
Hở van hai lá được chia làm 4 độ gồm:
Bệnh diễn tiến theo 4 giai đoạn gồm:
Siêu âm tim cho thấy van 2 lá bị hở nhẹ, chức năng tim tốt, buồng tim không giãn. Người bệnh hầu như không biểu hiện bệnh và chưa cần thiết phải điều trị. Bệnh nhân đôi khi sẽ thấy tình trạng mệt mỏi, đau ngực, khó thở cần sử dụng thuốc, tuy nhiên đa số sẽ chỉ cần theo dõi lối sống để kiểm soát bệnh.
Mức độ hở van trung bình, chức năng tim vẫn còn tốt, buồng tim giãn nhẹ, bệnh nhân chưa có biểu hiện bệnh, tuy nhiên có khả năng chuyển biến xấu hơn. Nếu hở van 2 lá 2/4 có kèm theo hở van 3 lá hoặc bệnh mạch vành, tăng huyết áp thì sẽ cần can thiệp điều trị sớm.
Siêu âm tim cho thấy van 2 lá hở độ 3/4-4/4. Khi này chức năng tim đã có sự thay đổi, thất trái và nhĩ trái giãn lớn… Người bị bệnh hở van hai lá có thể xuất hiện các biểu hiện như khó thở, đánh trống ngực, mệt mỏi, ho khan, đau thắt ngực. Bác sĩ có khả năng chỉ định thay van tim.
Bệnh đã ở giai đoạn nguy hiểm, có triệu chứng suy tim, thất trái và nhĩ trái giãn lớn, chức năng co bóp thất trái giảm, tăng áp động mạch phổi, giảm khả năng gắng sức, có dấu hiệu khó thở. Biến chứng có thể gặp là suy tim, rối loạn nhịp tim, phù phổi cấp, xuất hiện cơn hen cấp tính có khả năng dẫn tới tử vong nếu không được thay van tim và điều trị tích cực.
Hở van hai lá diễn biến chia thành 4 giai đoạn.
Bệnh hở van hai lá có nguy hiểm không? Các triệu chứng của bệnh sẽ có thể chưa xuất hiện hoặc từ nhẹ đến nặng dựa vào mức độ bệnh. Một số biểu hiện thường gặp đó là:
Hở van 2 lá gây suy tim còn có các triệu chứng như tĩnh mạch cổ nổi, tổn thương phổi, huyết áp thấp, tràn dịch đa màng, gan to…
Các giai đoạn đầu của bệnh thường chưa có triệu chứng nên nhiều bệnh nhân rất chủ quan và không chủ động điều trị. Do đó khi bệnh đã nặng lên, việc chữa trị sẽ trở nên khó khăn hơn và khả năng gặp phải các biến chứng sau đây:
Người bị hở van tim 2 lá ảnh hưởng tới việc sinh nở, đặc biệt là nếu bệnh nặng thì rất dễ gặp biến chứng nặng khi sinh. Bệnh nhân nữ nếu có ý định mang thai sẽ cần thực hiện phẫu thuật để sửa hoặc thay van tim. Nếu đã có thai, phẫu thuật van tim không được khuyến cáo, trừ trường hợp cấp cứu.
Đây là biến chứng khá phổ biến. Với bệnh nhân ở giai đoạn nặng, tâm nhĩ trái đã bị giãn rất nhiều, mất chức năng co bóp, chỉ “rung” chứ không thể “co bóp” bơm máu. Hậu quả là lượng máu xuống thất trái bị giảm, tim đập không đều, hồi hộp, xuất hiện triệu chứng suy tim.
Máu từ nhĩ trái xuống thất trái giảm khiến ứ trệ máu, có thể tạo cục máu đông trong nhĩ trái. Các cục máu đông này di chuyển theo dòng máu gây tắc mạch máu khắp nơi, nguy hiểm nhất là tắc mạch máu não dẫn tới đột quỵ, tắc mạch trong ổ bụng dẫn tới hoại tử ruột, tắc mạch ở chân gây hoại tử chân hoặc liệt chân…
Rung nhĩ là biến chứng khá phổ biến của bệnh hở van hai lá.
Hở van 2 lá kéo dài sẽ dẫn tới tình trạng giãn nhĩ trái và thất trái, khi này thất trái phải bơm máu cật lực, lâu ngày dẫn đến giảm chức năng co bóp bơm máu, không thể bù trừ dẫn đến suy tim. Khi thất trái suy nặng, khả năng bơm máu < 20% thì bệnh tiên lượng rất nặng, nguy cơ tử vong cao, khi cấp cứu phẫu thuật có nguy cơ gặp biến chứng ca. Sau mổ, tim cũng không thể hồi phục chức năng như bình thường.
Những bệnh nhân bị suy tim mạch, đặc biệt là ở những người kết hợp mắc bệnh mạch vành có thể bị đột tử. Ngoài ra người bị sa van 2 lá cũng có thể bị đột tử.
Để chẩn đoán chính xác tình trạng bệnh, ngoài thăm khám triệu chứng, bác sĩ sẽ chỉ định các biện pháp sau đây:
Đây là cách chẩn đoán hiệu quả nhất để xác định bệnh, đo lường mức độ bệnh cũng như tìm ra nguyên nhân trong hầu hết các trường hợp bệnh. Các bác sĩ sẽ dựa vào siêu âm 2D, siêu âm Doppler xung, Doppler màu, Doppler. Thông qua siêu âm sẽ xác định được mức độ là hở van hai lá nhẹ, vừa và nặng. Đồng thời, siêu âm tim còn giúp đánh giá áp lực động mạch phổi qua chức năng thất phải và dòng hở van 3 lá.
Buồng thất trái được chụp trên thông tin giúp đo lường mức độ hở van hai lá theo phân độ của Seller, cụ thể:
Khi tình trạng hở van hai lá cấp hoặc bệnh gây suy tim thì khi chụp X quang phổi sẽ cho thấy hình ảnh tim lớn, ứ/tràn dịch màng phổi, phù phế nang, phù mô kẽ.
Hình ảnh từ điện tâm đồ sẽ giúp bác sĩ xác định ảnh hưởng của bệnh đến cấu trúc tim và các tổn thương hẹp tắc động vành. Đồng thời sẽ phát hiện các rối loạn nhịp tim kèm theo.
Ngoài ra bác sĩ cũng có thể chỉ định thêm một số các xét nghiệm và đo lường khác như chụp MSCT động mạch vành cản quang, trắc nghiệm gắng sức, chụp mạch vành qua thông tim trong trường hợp hở van 2 lá gây nên do bệnh mạch vành.
Điện tâm đồ giúp phát hiện các rối loạn nhịp tim.
Để điều trị hở van hai lá, hiện nay sẽ áp dụng các phương pháp sau:
Người bị hở van 2 lá cấp tính thường có biểu hiện nặng nề, do đó, phương án điều trị nội khoa ở thời điểm này nhằm mục đích ổn định triệu chứng và huyết động để chuẩn bị phẫu thuật.
Điều trị suy tim là phương án cốt lõi giúp kiểm soát tình trạng hở van 2 lá do rối loạn chức năng tâm thất trái nặng. Chỉ định phẫu thuật van 2 lá có phẫu thuật phối hợp bệnh tim khác như mổ bắc cầu nối chủ vành, mổ van động mạch chủ hoặc ở người bệnh đã được điều trị nội khoa nhưng không đáp ứng.
Để phòng ngừa nguy cơ bị chứng hở van hai lá, bạn hãy thực hiện theo các khuyến cáo sau đây:
Xây dựng chế độ ăn lành mạnh, tốt cho hệ tim mạch và sức khoẻ.
Bệnh viện Đa khoa Phương Đông là nơi quy tụ đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm chuyên môn cao, đầu tư trang thiết bị hiện đại giúp tầm soát và điều trị hiệu quả các bệnh lý về tim mạch trong đó có hở van tim. Với sự phối hợp chặt chẽ giữa các chuyên khoa, bệnh viện sẽ giúp chẩn đoán và điều trị bệnh hiệu quả nhất, giúp kiểm soát bệnh lâu dài, ngăn ngừa các biến chứng có thể xảy đến, tránh nguy cơ tái phát giúp bệnh nhân hồi phục nhanh chóng và trở về cuộc sống bình thường.
Hở van hai lá thường chỉ được can thiệp điều trị khi đã tiến triển ở giai đoạn nặng do bệnh ở giai đoạn nhẹ thường không biểu hiện thành triệu chứng. Để tránh bị biến chứng nặng và không thể phục hồi, bệnh nhân hãy thực hiện khám định kỳ sức khỏe tổng quát để phát hiện những bất thường và điều trị kịp thời.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Tăng huyết áp ở người trẻ hiện chiếm 5- 12% tổng số ca bệnh cao huyết áp, nếu không điều trị sớm người bệnh có thể đối mặt với biến...
