Bệnh nang tụy: nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Thu Hiền

22-01-2024

goole news
16

Nhiều người thường chủ quan với các triệu chứng phổ biến như cảm giác buồn nôn, chướng bụng, chán ăn, giảm cân… mà không biết đó là báo hiệu cho một số căn bệnh tiềm ẩn, trong đó có tình trạng bệnh nang tụy. Vậy cụ thể bệnh này là bệnh gì và cách phòng tránh điều trị như thế nào?

Bệnh nang tụy được hiểu là bệnh như thế nào?

Nang tụy là những túi chứa chất lỏng phát triển trên hoặc trong tuyến tụy. Hầu hết các nang tuỵ lành tính, tuy nhiên cũng có một số nang là ung thư hoặc tiền ung thư.

Nang tụy là bệnh gìNang tụy là bệnh gì

Có hai thể nang là nang tụy hay nang tụy thật và nang giả tụy. Nang tụy hình thành do một lớp tế bào đặc biệt bao bọc quanh lớp chất lỏng tiết ra. Dạng nang giả tụy là các nang không chứa các tế bào đó. Nang giả phát triển trong các khoảng trống của tụy và được bao quanh bởi các mô sợi.

Nang tụy thật lại chia làm hai loại là nang thanh dịch và nang nhầy. Nang thanh dịch chứa chất lỏng loãng lành tính, nang nhỏ, ít gây triệu chứng và thường thấy ở phụ nữ trung niên. Nang nhầy chứa chất dịch sánh hơn, có phần nhớt đặc nhẹ. Các nang dịch  này tiềm ẩn nguy cơ cao chứa tế nào ung thư. 

Nguyên nhân gây ra nang tụy là gì?

Nguyên nhân gây nang tụy giả là do bị viêm tụy mãn tính hoặc cấp tính. Hoạt động chính là do các enzyme tiêu hóa đã được hoạt hóa sớm và tiêu hóa luôn các tế bào tụy hóa thành chất lỏng bên trong các nang giả. Chất lỏng sánh bênh trong nang tụy giả là biến thể sau tiêu hóa của các mô tụy đã chết, tế bào viêm, các enzyme. 

Tình trạng viêm tụy phát sinh, viêm tuỵ cấp do bệnh nhân bị sỏi mật, nghiện rượu thời gian dài, chấn thương vùng bụng hoặc do phẫu thuật. Theo thống kê thì khả năng các bệnh nhân bị tiền sử viêm tụy mãn tính, cấp tính xuất hiện nang tụy giả sẽ tăng từ 20- 40%

Viêm tụy cấp có thể dẫn tới triệu chứng nang tụyViêm tụy cấp có thể là một trong những nguyên nhân

Nguyên nhân gây bệnh nang tụy hiện nay chưa được làm rõ. Một số nghiên cứu cho rằng sự xuất hiện của các nang tụy thật là do liên quan đến một số bệnh di truyền hiếm gặp. Có thể kể tên như bệnh rối loạn di truyền gây ảnh hưởng đến não, tuyến thượng thận, tuyến tụy, thận đa nang.

Nhận biết các triệu chứng của nang tụy

Phần lớn bệnh nhân mắc bệnh này thường không để ý tới triệu chứng do triệu chứng ít khi thể hiện rõ rệt. Người bệnh thường vô tình biết mình có nang tụy khi đi siêu âm, kiểm tra sức khỏe, chụp cắt lớp vùng bụng, khám một bệnh lý khác.

Một số triệu chứng nếu có mà bệnh nhân cần lưu ý bao gồm:

  • Cảm giác buồn nôn, nôn ọe, trướng bụng, đầy bụng khó chịu do nang tụy chèn ép vào dạ dày hoặc hoành tá tràng
  • Có thể bị đau bụng dai dẳng, kéo dài, có thể lan ra sau lưng do nang đã chèn ép lên mô xung quanh hay các dây thần kinh. Bệnh nhân thường thấy đau hơn sau khi ăn no
  • Sưng phù vùng bụng trên, sờ thấy khối cứng như có u ở vùng thượng vị.
  • Chán ăn, sụt cân nhanh, ăn không ngon
  • Khi các nang tụy tăng kích thước lớn hơn sẽ gây tắc nghẽn ống mật gây biểu hiện vàng da, vàng mắt, nước tiểu đậm màu.
  • Huyết áp tăng cũng là triệu chứng cần lưu ý
  • Phát hiện nhiễm trùng nang tụy

Các nang giả tụy nếu bị vỡ ra sẽ trở nên nguy hiểm đe dọa tới tính mạng, chúng sẽ phá hủy  mô và mạch máu, hiện tượng xấu sẽ dẫn tới nhiễm trùng máu, gây  xuất huyết vùng lân cận hay viêm phúc mạc. 

Một số triệu chứng nguy hại sẽ biểu hiện khi vỡ nang tụy bao gồm như sốt cao dai dẳng, kéo dài, bị đau nhiều ở thượng vị rồi lan ra lưng sau, một số người nôn ra máu, ngất xỉu không rõ nguyên nhân, mạch tim nhanh. Bệnh nhân gặp triệu chứng trên đã thuộc vào tình trạng rất  khẩn cấp, cần đưa tới cơ sở y tế càng sớm càng tốt.

Nang tụy phình to chèn vào dạ dày và tá tràng gây đau bụng, chướng bụngNang tụy phình to chèn vào dạ dày và tá tràng gây đau bụng, chướng bụng

Đối tượng nào có nguy cơ bị nang tụy

Bệnh này được phát hiện đồng đều ở cả cả nam lẫn nữ, số lượng người được phát hiện mang bệnh nang tụy tăng khoảng 300 người/năm. Các đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh này gồm:

  • Người hay uống rượu bia, chất có cồn trong thời gian dài hoặc nghiện
  • Người có bệnh nền sỏi mật
  • Người đang bị bệnh liên quan tới tụy như viêm tụy
  • Người bị chấn thương khu vực bụng hoặc mới trả qua phẫu thuật vùng bụng

Các biến chứng của bệnh nang tụy nếu không phát hiện chữa trị sớm

Khi nang tụy phát triển đến một độ lớn nhất định sẽ có nguy cao cao bị vỡ ra. Các dịch bên trong nang bị thoát ra ngoài đe dọa trực tiếp đến sức khỏe của bệnh nhân, là nguồn cơn dẫn tới các biến chứng nghiêm trọng như:

  • Hệ thống mô và mạch máu lân cận có thể bị phá hủy dẫn tới nhiễm trùng máu cao, bị viêm phúc mạc, xuất huyết tràn lan các bộ phận lân cận 
  • Nang tụy phát triển lớn gây tắc ruột hoặc tắc mật hoặc chèn ép vào cả 2 cơ quan này
  • Nang tụy bị vỡ ra kéo theo nhiều biến chứng không thể lường trước như: nhịp tim đập nhanh, sốt cao kéo dài một cách dai dẳng, đau đớn quặn sâu ở vùng thượng vị, cơn đau lan ra lưng, ngất xỉu đột ngột không rõ nguyên nhân, nôn mửa ra máu,... Các dấu hiệu này chứng tỏ tình trạng bệnh đã nguy cấp, cần cấp cứu ngay lập tức. Vì vậy bệnh nhân phải được đưa tới bệnh viện gần nhất càng sớm càng tốt. 

Cách thức chẩn đoán bệnh nang tụy

Tình trạng nang tụy đang ở mức độ nào có thể được chẩn đoán dựa trên triệu chứng mà người bệnh biểu hiện ra ngoài. Kết hợp quan sát thực tế bên ngoài, bác sĩ cần thêm các thông tin liên quan tới tiền sử bệnh của bệnh nhân và các xét nghiệm hay kiểm tra như:

  • Siêu âm vùng bụng khu nang tụy và các bộ phận quanh tuyến tụy
  • Thực hiện chụp cắt lớp để có thêm thông tin chi tiết về kích thước và hình thái.
  • Bệnh nhân cần chụp CT/ MRT để có hình ảnh chi tiết về kích thước, cấu trúc, tình trạng phát triển của ác nang tuỵ.
  • Thực hiện siêu âm nội soi (EUS): bằng việc đưa ống nội soi có đầu dò với kích thước siêu nhỏ luồn vào miệng, xuống thực quản, dạ dày vào khu vực đúng để soi tá tràng. Mục đích chính là để thu được hình ảnh chi tiết nang tụy, gan, túi mật…Thông qua phương pháp nội soi này, bác sĩ sẽ lấy thêm mẫu vật ở mô hoặc dịch lỏng của nang bằng dụng cụ chuyên dụng để đưa đi xét nghiệm, phân tích tế bào ung thư hoặc tiền ung thư.

Các phương pháp điều trị nang tụy hiệu quả

Tùy thuộc vào độ lớn của nang tụy, tính chất, vị trí, đặc điểm cũng như triệu chứng biểu hiện của bệnh nhân mà bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị tốt nhất. Một số phương án điều trị tham khảo như sau:

  • Chỉ cần theo dõi nếu nang tụy lành tính, không ảnh hưởng tới sức khỏe, không gây biến chứng nguy hiểm cho người bệnh. Không có nghĩa là người bệnh có thể hoàn toàn yên tâm và chủ quan. Định kỳ người bệnh sẽ phải đi kiểm tra nhằm kiểm soát tình hình. Hàng năm, bệnh nhân sẽ được đánh giá bằng hình ảnh siêu âm nội soi, nếu cần thiết thì cần phải chọc dò để làm tầm soát ung thư tụy.
  • Điều trị bằng phẫu thuật nếu nang tụy đã phát triển tới kích thước lớn hơn 2cm, đồng thời đã gây ra một số triệu chứng bệnh ra ngoài thì có thể sẽ được chỉ định làm phẫu thuật cắt bỏ một phần. Nếu người cao tuổi có nang tụy kích thước lớn hơn 2cm, kết quả xét nghiệm dự đoán là ung thư hoặc tiền ung thư thì bác sĩ sẽ yêu cầu phẫu thuật tuyến tụy.

Có thể chỉ định điều trị nang tụy bằng phương pháp phẫu thuậtCó thể chỉ định điều trị nang tụy bằng phương pháp phẫu thuật

Biện pháp đề phòng bệnh nang tụy

Để giảm thiểu nguy cơ bệnh viêm tụy cũng như hạn chế gặp triệu chứng nang tụy, có một số điều cần lưu ý:

  •  Hạn chế sử dụng rượu bia, đặc biệt là người bệnh đã có tiền sử nghiện rượu hoặc đã từng bị bệnh viêm tụy.
  • Có thể phẫu thuật loại bỏ túi mật, nếu sỏi mật đang gây viêm tụy theo chỉ định của bác sĩ
  • Điều chỉnh chế độ ăn ít chất béo, hạn chế sử dụng cà phê, nội tạng động vật, lòng đỏ trứng… Sẽ tốt hơn nếu mọi người tăng cường bổ sung chất đạm tốt, rau xanh, hoa quả, các loại cá, các thực phẩm giàu Vitamin C và B sẽ giúp giảm việc hình thành sỏi mật.

Một số câu hỏi thường gặp

Điều trị nang tụy có nhất thiết phải phẫu thuật cắt bỏ không?

Điều này phụ thuộc vào kết quả sau khi bệnh nhân thực hiện các xét nghiệm cần thiết. Đặc biệt là cần có bác sĩ chỉ định xem có cần phải phẫu thuật không. Một số trường hợp nang lành tính không có ảnh hưởng tới sức khỏe thì hoàn toàn có thể tự theo dõi tại nhà mà chưa cần can thiệp. Tuy nhiên bệnh nhân sẽ cần phải khám và kiểm tra lại định kỳ.

Đã điều trị cắt bỏ nang tụy rồi thì có bị tái lại hay không?

Người từng bị nang tụy thì vẫn có nguy cơ bị lại bởi nguyên nhân chính gây hiện tượng này là do viêm tụy hoặc sỏi mật, do người bệnh có lối sống thiếu lành mạnh và uống nhiều rượu. Nếu người bệnh vẫn tiếp diễn các thói quen không tốt thì khó mà phòng ngừa được nang tụy.

Kết luận

Hiện tượng nang tụy thường khó phát hiện nếu bệnh chưa phát triệu chứng ra bên ngoài. Thậm chí sau khi phẫu thuật cắt bỏ thì bệnh này vẫn có thể tái phát nếu người bệnh lại bị viêm tụy. Cách tốt nhất để phòng tránh nang tụy là tránh bị viêm tụy, nguyên do từ việc hình thành sỏi mật hoặc  do sử dụng quá nhiều rượu. 

Nếu chị em có các thắc mắc nào khác thì đừng ngần ngại để lại thông tin tại phần Đặt lịch khám hoặc bấm máy gọi tới Hotline 1900 1806 của Bệnh viện Phương Đông để được hỗ trợ.

BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG

Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn

 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

263

Bài viết hữu ích?

Đăng ký tư vấn

Đặt hẹn ngay để nhận tư vấn và xếp lịch khám kịp thời

19001806 Đặt lịch khám