Phình mạch máu não ở trẻ em là một tình trạng hiếm gặp nhưng vô cùng nguy hiểm, có thể dẫn đến đột quỵ hoặc xuất huyết não nếu không được phát hiện kịp thời. Dù bệnh thường gắn liền với người lớn, nhưng theo thống kê của Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ (ASA), khoảng 5% trường hợp phình mạch não xảy ra ở trẻ nhỏ, gây ra nguy cơ tử vong hoặc biến chứng nặng. Chẩn đoán sớm chính là yếu tố quyết định, giúp tăng tỷ lệ điều trị thành công và giảm thiểu nguy cơ vỡ mạch.
Phình mạch máu não ở trẻ em là tình trạng đoạn mạch máu trong não xuất hiện những điểm phồng như quả bóng có chứa máu. Tình trạng này thường xảy ra khi thành mạch bị yếu, lúc bị phình lên có thể gây áp lực lên các mô não hoặc dây thần kinh xung quanh. Bệnh phình mạch máu não là tác nhân gây nên các vấn đề sức khỏe nặng nề như tổn thương não, đột quỵ xuất huyết não, nguy hiểm hơn là đe dọa tới tính mạng con người.
Hình ảnh chụp CT từ một bé trai 6 tuổi được đưa đến phòng cấp cứu sau khi ngã từ xích đu
*Ghi chú:
So với người lớn, bệnh phình mạch máu não ở trẻ em rất hiếm gặp và có nhiều điểm khác biệt. Thông thường, tình trạng bệnh ở trẻ em không có triệu chứng cho đến khi chúng vỡ, gây chảy máu vào không gian xung quanh não, đây được gọi là xuất huyết dưới nhện . Tình trạng này có thể lan rộng và gây tắc nghẽn dịch bình thường trong não hoặc gây áp lực lên não.
Trẻ em CÓ THỂ sống sót sau phình mạch máu não. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp không may mắn khi có phần trăm tử vong rất cao.
Vì phình mạch máu não ở trẻ em khá hiếm gặp, nên thông tin về khả năng sống sót của trẻ khá ít, phần lớn đều đến từ những nghiên cứu nhỏ. Cụ thể, (theo healthline.com), một nghiên cứu năm 2021 bao gồm 47 trẻ em, trong đó tỷ lệ tử vong là 10,6%, nghĩa là chỉ dưới 90% trẻ em sống sót. Những trẻ tử vong đều bị vỡ phình mạch máu gây ra một loại chảy máu não gọi là xuất huyết dưới nhện (A subarachnoid hemorrhage - SAH).
Một nghiên cứu khác vào năm 2019 bao gồm 51 trẻ em, trong đó có 37 trẻ bị phình động mạch vỡ. Tỷ lệ tử vong là 19,6%, nghĩa là khoảng 80% trẻ em sống sót. Một lần nữa, tất cả trẻ em tử vong đều bị liên quan tới SAH.
Thật không may, phần lớn các phình mạch máu não không gây ra triệu chứng cho đến khi chúng vỡ. Tùy thuộc vào nơi chảy máu xảy ra, sự kiện này được gọi là xuất huyết dưới nhện hoặc xuất huyết nội sọ. Chảy máu trong não là một nguyên nhân gây đột quỵ.
Xuất huyết ở bất kỳ vị trí nào trong não đều là trường hợp cấp cứu y tế nghiêm trọng. Các triệu chứng có thể bao gồm:
Trong một số trường hợp, chỗ vỡ sẽ tự đóng lại và máu sẽ tự ngừng chảy. Tuy nhiên cũng có những trường hợp, máu sẽ không tự ngừng chảy. Không có biện pháp can thiệp phẫu thuật hoặc y tế nào có hiệu quả đủ nhanh như vậy có thể dễ dẫn đến tử vong.
Thường khi thăm khám và chẩn đoán thông thường sẽ khó phát hiện ra bệnh, chỉ khi chụp MRI mạch máu não mới có thể phát hiện ra được hiện tượng túi phình mạch máu não. Các triệu chứng của bệnh phình mạch máu não (hoặc bất kỳ khối u nào khác trong não) có thể bao gồm:
Ở trẻ em, rất hiếm khi phát hiện tình cờ phình mạch máu não không triệu chứng.
Phình động mạch ở trẻ em rất hiếm gặp. Ở người lớn, phình động mạch thường phát triển ở những bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ ảnh hưởng đến mạch máu của họ trong nhiều năm, chẳng hạn như hút thuốc, huyết áp cao, uống quá nhiều rượu trong thời gian dài và lão hóa. Những yếu tố này thường không xảy ra ở bệnh nhi.
Trẻ bị mắc bệnh phình mạch máu não cần phải tiếp tục theo dõi y tế trong suốt cuộc đời
Các nhà nghiên cứu đang nỗ lực tìm hiểu thêm về nguyên nhân gây phình động mạch ở trẻ em. Ước tính tốt nhất hiện nay là khoảng 5–10% phình mạch máu ở trẻ em có liên quan đến chấn thương đầu. Khoảng 15% phình mạch máu não ở trẻ em là kết quả của nhiễm trùng - điều này đặc biệt phổ biến ở trẻ em có hệ thống miễn dịch bị ức chế. Và có tới 33% phình động mạch ở trẻ em có liên quan đến các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn bao gồm bệnh u xơ thần kinh loại I, rối loạn mô liên kết (hội chứng Marfan hoặc hội chứng Ehlers-Danlos mạch máu), bệnh thận đa nang, thiếu máu hồng cầu hình liềm và dị dạng mạch máu. Tuy nhiên cũng sẽ có nhiều trường hợp phát sinh vì những lý do vẫn chưa được hiểu rõ.
Xem thêm:
Ở trẻ em, các triệu chứng tương tự thường do viêm màng não (nhiễm trùng và sưng các lớp xung quanh não và cột sống). Vì vậy, một đứa trẻ bị phình động mạch vỡ sẽ được thực hiện một số xét nghiệm khẩn cấp để xác định vấn đề nghiêm trọng nào đang gây ra các triệu chứng của trẻ. Các xét nghiệm có thể bao gồm:
Phình mạch máu não ở trẻ bị vỡ có thể cần phẫu thuật khẩn cấp để dẫn lưu dịch não tủy (CSF) (CSF là chất lỏng trong suốt và không màu có trong não và tủy sống) từ não của trẻ, để giảm áp lực. Có thể cần phải dẫn lưu, được gọi là thiết bị não thất ngoài (EVD), và dẫn lưu dịch não tủy từ các đường dẫn chất lỏng trong não đến túi đựng bên ngoài.
Khi phình động mạch đã chảy máu, điều cần làm ngăn không cho nó chảy máu trở lại. Có hai phương pháp điều trị chính cho phình động mạch. Một phương pháp điều trị bao gồm phẫu thuật, và phương pháp còn lại bao gồm chặn phình động mạch qua các mạch máu. Hình dạng và vị trí của từng phình động mạch quyết định kỹ thuật nào là lựa chọn tốt nhất để điều trị chúng.
Phẫu thuật được thực hiện bằng việc đặt một kẹp titan ngang qua cổ phình động mạch, để ngăn máu chảy vào phình động mạch. Cắt phình động mạch được thực hiện khi bệnh nhân đã gây mê toàn thân.
Bác sĩ phẫu thuật thần kinh sẽ tạo một lỗ nhỏ trên hộp sọ (gọi là phẫu thuật sọ não). Qua lỗ nhỏ này, não được kéo lại (di chuyển trở lại) và xác định vị trí phình động mạch. Sau đó, kẹp nhỏ được đặt ngang qua phần gốc hoặc cổ phình động mạch để chặn dòng máu chảy vào phình động mạch trong khi vẫn cho phép dòng máu bình thường tiếp tục chảy trong động mạch chính. Các kẹp được làm bằng titan và nằm trên động mạch mãi mãi.
Cắt bỏ phẫu thuật là một thủ thuật đóng phình động mạch để ngăn máu chảy vào đó
Phương pháp này bao gồm việc lấp đầy phình động mạch bằng các cuộn bạch kim nhỏ khiến máu bên trong phình động mạch đông lại. Việc cuộn được thực hiện bằng các dụng cụ nhỏ (ống thông) được dẫn dọc theo các mạch máu từ động mạch ở bẹn. Phình động mạch phức tạp cũng có thể được kiểm soát bằng cách đặt stent. Stent là một ống nhỏ được đưa vào đường đi bị chặn để tạo lại kênh mạch máu bình thường. Stent chặn lỗ mở của phình động mạch.
Cuộn dây khiến máu đông lại ngăn không cho máu chảy vào phình động mạch
Đây là một phương pháp điều trị phình mạch máu não mới. Bác sĩ sẽ tiến hành đặt một ống thông vào mạch máu ở cổ tay hoặc háng của người bệnh rồi luồn tới não. Thông qua ống thông, bác sĩ sẽ đặt một ống lưới (stent) vào phần mạch máu có túi phình với công dụng giúp chuyển hướng dòng máu ra khỏi vị trí bị phình.
Nếu Quý khách có nhu cầu thăm khám và điều trị bệnh phình mạch máu não ở trẻ em có thể liên hệ với Bệnh viện Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được bộ phận hỗ trợ và tư vấn nhanh chóng.
Phòng ngừa phình mạch máu não ở trẻ em là một thách thức lớn và khó khăn. Vì khác với người lớn, tình trạng bệnh có thể do di truyền hoặc các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Bệnh có thể gây chèn ép mô não hoặc dây thần kinh lân cận, dẫn đến các triệu chứng như đau đầu, buồn nôn, hoặc các vấn đề về thị giác. Nếu túi phình vỡ, máu sẽ tràn vào khoảng giữa các mô não với áp lực cao, gây tổn thương nghiêm trọng đến tế bào não và có thể đe dọa tính mạng.
Điều quan trọng, những nghiên cứu về thời gian vàng cho phình mạch máu não ở trẻ thường rất ít, hiện vẫn chưa có một nghiên cứu đầy đủ nào kể kết luận chính xác. Vì vậy, để ngăn ngừa tốc độ phát triển của bệnh, bác sĩ có một số lời khuyên hữu ích sau đây:
Thăm khám định kỳ giúp gia đình nắm bắt được tình trạng sức khỏe của trẻ
Việc tuân thủ các hướng dẫn trên và thường xuyên tham khảo ý kiến chuyên gia y tế sẽ giúp quản lý hiệu quả tình trạng phình mạch máu não ở trẻ em, giảm thiểu nguy cơ biến chứng nghiêm trọng.
Phình mạch máu não ở trẻ em tuy hiếm gặp nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro nghiêm trọng, đòi hỏi sự theo dõi sát sao từ cha mẹ và bác sĩ chuyên khoa. Với sự phát triển của y học hiện đại, các phương pháp như can thiệp nội mạch và phẫu thuật kẹp túi phình đã giúp nâng cao tỷ lệ điều trị thành công, mang lại cuộc sống bình thường cho nhiều trẻ nhỏ. Quan trọng nhất, việc phát hiện sớm thông qua các dấu hiệu bất thường và kiểm tra định kỳ có thể giúp phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Phình mạch máu não ở trẻ em là tình trạng hiếm gặp nhưng vô cùng nguy hiểm, có thể dẫn đến đột quỵ hoặc xuất huyết não nếu không được...
