Nguy cơ quai bị ở nữ: Làm thế nào để bảo vệ sức khỏe?

Quai bị ở nữ là gì?

Bệnh quai bị ở nữ bắt nguồn từ virus paramyxovirus gây ra, là một phần của họ paramyxovirus, một nguyên nhân phổ biến gây nhiễm trùng. Việc mắc bệnh quai bị giúp cơ thể hình thành kháng thể, từ đó tăng cường khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng khác. 

Bác sĩ thăm khám cho bệnh nhân nữ mắc quai bị 

Nguyên nhân bị quai bị ở nữ 

Quai bị là do nhiễm vi-rút quai bị. Bệnh có thể lây truyền qua dịch tiết đường hô hấp (ví dụ như nước bọt) từ người đã mắc bệnh. Khi mắc bệnh quai bị, vi-rút di chuyển từ đường hô hấp đến tuyến nước bọt và sinh sôi, khiến các tuyến này sưng lên.

Các ví dụ về cách lây lan bệnh quai bị bao gồm:

• Hắt hơi hoặc ho.
• Sử dụng chung đồ với người nhiễm bệnh như dao kéo và đĩa.
• Chia sẻ thức ăn và đồ uống với người bị nhiễm bệnh.
• Hôn.
• Người bị nhiễm bệnh chạm vào mũi hoặc miệng của mình rồi đưa lên bề mặt mà người khác có thể chạm vào.

Nhận biết dấu hiệu bị quai bị ở nữ 

Các triệu chứng của bệnh quai bị ở nữ thường xuất hiện 2-3 tuần sau khi bị nhiễm. Tuy nhiên, gần 20% những người bị nhiễm virus gần như không có bất kỳ triệu chứng nào.

Dấu hiệu nhận biết mắc bệnh quai bị ở nữ

Ban đầu, các triệu chứng giống như cúm sẽ xuất hiện, chẳng hạn như:

• Đau nhức cơ thể
• Đau đầu
• Mất cảm giác thèm ăn hoặc buồn nôn
• Mệt mỏi nói chung
• Sốt (nhẹ)

Trong vài ngày tiếp theo, các triệu chứng điển hình của bệnh quai bị sẽ phát triển. Điển hình là tuyến nước bọt mang tai sưng và đau, khiến má của người bệnh phồng lên. Tình trạng sưng thường không xảy ra cùng một lúc mà xảy ra theo từng đợt.

Quá trình phát triển bệnh quai bị ở nữ 

Quá trình phát triển bệnh quai bị ở nữ diễn ra tương tự như ở nam giới, nhưng có một số đặc điểm khác biệt về nguy cơ và biến chứng. Dưới đây là các giai đoạn chính của quá trình phát triển bệnh quai bị ở nữ:

• Thời kỳ ủ bệnh: Khoảng từ 16 đến 18 ngày sau khi tiếp xúc với virus, có thể kéo dài từ 12 đến 25 ngày. Trong thời gian này, người bệnh chưa xuất hiện triệu chứng rõ ràng. Virus paramyxovirus xâm nhập qua đường hô hấp, thường qua các giọt bắn từ người bị nhiễm, sau đó phát triển trong cơ thể.
• Khởi phát bệnh: Giai đoạn này kéo dài từ 1 đến 2 ngày. Các triệu chứng ban đầu có thể là sốt nhẹ, mệt mỏi, đau đầu, chán ăn,...Đây là giai đoạn bệnh nhân bắt đầu có khả năng lây nhiễm virus cho người khác, nhưng triệu chứng chưa rõ ràng.
• Giai đoạn toàn phát: Bắt đầu từ 1-2 ngày sau khi các triệu chứng khởi phát, kéo dài từ 3 đến 7 ngày. Các triệu chứng phát bệnh bắt đầu rõ ràng hơn. Tuyến nước bọt mang tai ở một hoặc cả hai bên mặt sưng to, gây căng tức và đau, đặc biệt là khi nhai hoặc nuốt. Hiện tượng sốt cao, đau vùng cổ và hàm bắt đầu rõ rệt hơn.
• Giai đoạn hồi phục: Kéo dài từ 7 đến 10 ngày. Triệu chứng bắt đầu giảm dần, tuyến nước bọt từ từ trở lại kích thước bình thường. Tuy nhiên, các biến chứng khác như viêm buồng trứng hoặc viêm tụy, có thể kéo dài và đòi hỏi điều trị chuyên sâu.

Phần lớn nữ giới mắc quai bị không để lại hậu quả lâu dài. Tuy nhiên, nếu có biến chứng viêm buồng trứng, khả năng ảnh hưởng đến chức năng sinh sản là rất hiếm.

Khả năng mất thính lực hoặc các biến chứng thần kinh, nếu có, thường là nghiêm trọng và cần được theo dõi. Đồng thời, sau khi khỏi bệnh, người bệnh sẽ có miễn dịch suốt đời, ít khả năng tái nhiễm.

Biến chứng nguy hiểm quai bị ở nữ 

Đối với các nam, biến chứng quai bị sẽ là viêm tinh hoàn. Còn với nữ, biến chứng là viêm buồng trứng. Tình trạng này xảy ra với tỷ lệ 1/20 phụ nữ trưởng thành, hiện tượng sưng viêm sẽ giảm dần khi hệ thống miễn dịch chống lại virus và hiếm khi dẫn đến vô sinh. 

Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể mắc những biến chứng khác như viêm màng não do virus lây lan qua máu và lây nhiễm vào hệ thần kinh trung ương. Tuy nhiên, biến chứng này hiếm gặp nhất. 

Viêm tuỵ là cơn đau sẽ xuất hiện ở vùng bụng trên, trường hợp này khá nhẹ. 

Nếu bạn là bệnh nhân nữ mắc quai bị trong thời kỳ mang thai trong khoảng 12- 16 tuần đầu, sẽ có nguy cơ bị sảy thai, thai lưu hoặc sinh con có dị tật. 

Xem thêm:

• Bệnh quai bị: Nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng và cách phòng ngừa
  
• Cách chăm sóc trẻ bị quai bị đúng cách và phòng ngừa hiệu quả
  

Xét nghiệm chẩn đoán quai bị ở nữ

Thực hiện xét nghiệm chẩn đoán quai bị ở nữ 

Thông thường, bệnh quai bị có thể được chẩn đoán chỉ dựa trên các triệu chứng, đặc biệt là khi kiểm tra tình trạng sưng mặt. Tuy nhiên, các bác sĩ thăm khám cũng có thể:

• Kiểm tra vị trí amidan bởi khi bị mắc quai bị amidan có xu hướng bị đẩy sang một bên. 
• Đo thân nhiệt cho bệnh nhân 
• Xét nghiệm nước tiểu, mẫu máu hoặc nước bọt của bệnh nhân nữ bị quai bị. 
• Lấy mẫu dịch não tủy (CSF) từ cột sống để xét nghiệm - thường sẽ rơi vào những trường hợp vô cùng nghiêm trọng. 

Cách điều trị quai bị ở nữ tại nhà 

Để giúp làm giảm các triệu chứng của bệnh thì sẽ có các cách điều trị quai bị ở nữ như sau:  

• Uống nhiều nước lọc, tránh nước ép trái cây vì chúng kích thích sản xuất nước bọt, có thể gây đau. 
• Chườm lạnh lên vùng bị sưng để giảm đau.
• Ăn thức ăn nhão hoặc lỏng giúp giảm áp lực lên cơ hàm. .
• Nghỉ ngơi và ngủ đủ giấc để hệ thống miễn dịch có thời gian hồi phục
• Súc miệng bằng nước muối ấm giúp loại bỏ các mảng bám, mùi hôi và thức ăn thừa còn trong khoang miệng.

Lựa chọn thực phẩm lành mạnh bồi bổ cho bệnh nhân mắc quai bị ở nữ 

Vì bệnh quai bị ở nữ là do virus gây ra nên không thể dùng thuốc kháng sinh để điều trị và hiện tại, không có loại thuốc kháng vi-rút nào dành riêng cho những bệnh nhân mắc bệnh quai bị

Các phương pháp điều trị hiện tại đối với bệnh quai bị chỉ mang tính hỗ trợ, nhằm giảm nhẹ các triệu chứng lâm sàng. Cơ thể sẽ tự tạo ra miễn dịch để loại bỏ virus gây bệnh. Thông thường, quá trình hồi phục hoàn toàn diễn ra trong vòng 2 tuần.

Tiêm vaccine phòng ngừa quai bị ở nữ 

Lựa chọn tiêm sởi quai bị rubella cho phụ nữ là phương pháp tốt để phòng ngừa bệnh. 

Hiện nay, vắc xin phổ biến và hiệu quả nhất vẫn là vắc xin MMR II với liều tiêm 2 mũi giúp phòng ngừa 3 bệnh sởi – quai bị – rubella. Đối với từng đối tượng, lịch tiêm vaccine cũng sẽ khác nhau. 

Tuy nhiên, sẽ có một số lưu ý dành cho những cá nhân mắc quai bị ở nữ không được khuyến cáo tiêm vaccine MMR II nếu: 

• Bệnh nhân có hệ miễn dịch suy yếu nghiêm trọng.
• Bệnh nhân đã bị dị ứng với neomycin (một loại kháng sinh) hoặc gelatin.
• Bệnh nhân đang mang thai hoặc sắp mang thai (trong 4 tuần tới).
• Tác dụng phụ của vắc-xin MMR

Tiêm vaccine để phòng ngừa bệnh quai bị ở nữ 

Hầu hết những người được tiêm vắc-xin MMR đều không bị tác dụng phụ và bản thân căn bệnh này không thể lây truyền từ vắc-xin. Một tỷ lệ nhỏ có thể bị phát ban hoặc sốt và có thể bị đau nhức ở các khớp.

Ít hơn một trong một triệu người sẽ bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng do vắc-xin MMR. Để biết thêm thông tin chi tiết, bạn đọc có thể xem tại đây

Bên cạnh đó, ngoài việc tiêm vaccine phòng tránh càng sớm càng tốt, trong quá trình điều trị quai bị ở nữ cũng nên tuân thủ một số yếu tố sau đây: 

• Rửa tay bằng nước và xà phòng thường xuyên để giảm thiểu vi khuẩn. 
• Không đi làm/đi học cho đến 5 ngày sau khi các triệu chứng bắt đầu.
• Che mũi và miệng bằng khăn giấy khi hắt hơi hoặc ho. Hạn chế tình trạng lây nhiễm thông qua các giọt bắn trong không khí tới người đối diện.
• Ăn uống đủ chất, cung cấp các chất vitamin để hệ thống miễn dịch nhanh chóng hồi phục. 

Câu hỏi liên quan

Câu 1: Con gái bị quai bị có ảnh hưởng gì không?

Quai bị ở con gái, tương tự như ở nam giới, có thể gây ra các triệu chứng và biến chứng nhất định. Mặc dù quai bị có thể gây ra một số biến chứng ở nữ giới, nhưng không phải trường hợp nào cũng dẫn đến vô sinh. Việc chăm sóc tốt, điều trị kịp thời và phòng ngừa bằng vaccine là rất quan trọng để bảo vệ sức khỏe cho từng cá nhân.

Câu 2: Bị quai bị rồi có bị nữa không?

Theo thông tin y khoa hiện nay, thường thì sau khi bị quai bị một lần, cơ thể sẽ tạo ra kháng thể và bạn sẽ không bị lại lần nữa. Nguy cơ mắc lại bệnh rất thấp và chỉ xảy ra trong một số trường hợp đặc biệt. Để đảm bảo an toàn, bạn nên tiêm vaccine phòng quai bị theo đúng lịch khuyến cáo.

Kết luận 

Quai bị ở nữ giới, dù không phổ biến bằng ở nam giới, vẫn tiềm ẩn những nguy cơ nhất định đối với sức khỏe. Tuy nhiên, với sự tiến bộ trong y học và biện pháp tiêm phòng vắc-xin hiệu quả, chúng ta có thể ngăn chặn nguy cơ mắc quai bị cũng như bảo vệ sức khỏe một cách toàn diện. Bằng cách nâng cao ý thức chăm sóc sức khỏe, bạn hoàn toàn có thể đẩy lùi nguy cơ của căn bệnh này và đảm bảo một cuộc sống khỏe mạnh, an toàn hơn.