Tổng quan về sốt co giật ở trẻ cha mẹ nên nắm rõ

Sốt co giật là gì?

Sốt là phản ứng bình thường của cơ thể khi chống lại các tác nhân xâm nhập như vi khuẩn, virus. Cơ bản sốt là triệu chứng có lợi cho cơ thể. 

Với trẻ trong giai đoạn 0 - 6 tuổi thường bị sốt co giật do bộ não chưa phát triển hoàn chỉnh nên nhạy cảm với sự thay đổi của thân thể. Khi thân thể thay đổi nhiệt độ ngột đột, bộ não của trẻ có thể bị kích thích gây nên tình trạng co giật. Trong giai đoạn từ 2 tháng đến 6 tuổi, trẻ chỉ bị sốt cao kèm co giật 1 hoặc 2 lần thì được coi là sốt co giật lành tính.

Sốt co giật là biểu hiện co giật lành tính và thường gặp ở trẻ em

Biểu hiện sốt co giật ở trẻ

Có 2 loại sốt gây co giật là loại đơn giản và loại phức tạp. Khoảng 1/3 trẻ sốt dẫn đến co giật là loại phức tạp. Tình trạng này kéo dài trong vài phút, nếu hơn 5 phút được xem là bất thường. Trong trường hợp này, bố mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay để xác định nguyên nhân dẫn đến cơn co giật ở trẻ. Những biểu hiện của sốt cao kèm co giật cần lưu ý:

• Nhiệt độ cơ thể từ 38.5 độ và dần trở nên mất ý thức.
• Nhịp thở rối loạn.
• Các cơ bị siết chặt.
• Tay chân bị giật hoặc lắc cả hai bên.
• Trẻ có thể xuất hiện hiện tượng sùi bọt mép hay đồng tử lên lên trên làm mắt trắng dã.

Nhiệt độ thân thể của trẻ cao từ 38.5 là có nguy cơ bị sốt co giật

Thời gian co giật khoảng vài chục giây đến vài phút và thường chỉ xảy ra một cơn trong một đợt bệnh. Ngoài cơn, trẻ hoàn toàn bình thường thì đây là loại sốt co giật lành tính và không cần điều trị đặc hiệu.

Các bác sĩ đưa ra lưu ý về mức độ sốt của trẻ, nếu sốt dưới 38.5 độ C và không làm trẻ mệt và bứt rứt khó chịu và chán ăn thì bố mẹ không cần lo lắng vì phần lớn là sẽ hết sốt và nhanh khỏi. Nhưng nếu trẻ sốt từ 38.5 độ C trở lên thì cần phải cho bé uống thuốc hạ sốt. Nếu sốt cao kéo dài thì phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế.

Nguyên nhân và yếu tố gây co giật ở trẻ

Tuổi thường gặp nhiều nhất là 12 - 18 tháng, tuổi phổ biến là 12 - 30 tháng. Nhiệt độ gây sốt co giật hay gặp là 39 độ C, co giật tùy thuộc vào ngưỡng nhiệt độ của trẻ; yếu tố gia đình; yếu tố do gen như FE1B, FE2B, FE3B gặp 36% bệnh nhân bị co giật do sốt so với 2% ở nhóm chứng; các viêm nhiễm gây sốt bao gồm nhiễm trùng đường hô hấp trên và viêm tai giữa, sốt phát ban; tiêm chủng.

Yếu tố khác: trong thời kì mang thai, mẹ hút trên 10 điếu thuốc lá 1 ngày thì sinh con có nguy cao bị sốt và co giật, thiếu sắt và suy dinh dưỡng bào thai.

Trẻ bị sốt phát ban có nguy cơ bị sốt cao kèm co giật

Phụ huynh cần phải làm gì khi trẻ sốt co giật ?

Khi trẻ xuất hiện các triệu chứng co giật phụ huynh giữ bình tĩnh và giúp trẻ các bước sau: 

• Khi co giật, các cơ quan của trẻ dễ bị tổn thương nên bố mẹ không được tìm cách chống lại cơn co giật hay giữ chặt trẻ.
• Cho trẻ nằm ở nơi rộng rãi và thoáng mát nhưng vẫn trong tầm kiểm soát của phụ huynh.
• Nên mặc thoáng cho trẻ, nới lỏng quần để dễ thở hơn.
• Vì khi co giật trẻ dễ bị nôn nên để trẻ ở tư thế chân duỗi chân co và nghiêng người sang một bên.
• Cổ trẻ phải để thông thoáng và đặt gối dưới đầu trẻ.
• Không nên cho bất cứ cái gì vào miệng hoặc cố gắng nạy răng vì có thể làm tổn thương niêm mạch miệng, gãy răng, sứt lợi.
• Paracetamol liều lượng 10 - 15mg/lần, có thể lặp lại sau 4 đến 6 giờ nếu còn sốt. Đối với trẻ 6 tháng đến 1 tuổi dùng liều lượng 1 viên 80mg; trẻ từ 1 đến 5 tuổi dùng 1 viên 150mg. 
• Phụ huynh nên dùng thuốc hạ sốt qua đường hậu môn.
• Làm mát cơ thể để trẻ hạ sốt.
• Dùng khăn nhúng nước ấm để đặt ở nách, bẹn và sau mang tai.
• Thường xuyên thay đổi khăn sau 2-3 phút để việc giải nhiệt được thực hiện tốt và nhanh hơn và ngừng khi nhiệt độ nách của trẻ về bình thường. Không được dùng nước đá vì sẽ gây co mạch và làm chậm trễ quá trình giải nhiệt.
• Đưa ngay trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để bác sĩ khám và xử trí kịp thời.

• Khi cơn đã qua, trẻ có thể lú lẫn hoặc buồn ngủ và cần che chở.
• Sau cơn co giật, cho trẻ uống oresol, nước ép trái cây để bổ sung vitamin và tăng sức đề kháng cho trẻ.
• Ghi nhận thời gian sốt co giật và kiểu co giật của trẻ để cung cấp thông tin cho bác sĩ.
• Duy trì chế độ dinh dưỡng hằng ngày, cho trẻ bú mẹ và uống nước nhiều hơn, ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu.

Phụ huynh đặt trẻ nằm để dịch mũi họng hay thức ăn không lọt vào đường thở khi trẻ bị sốt co giật

Một số cách phòng tránh co giật khi trẻ bị sốt

Vậy sốt co giật có tái phát không? Câu trả lời là có. Tuy nhiên, nếu biết cách xử lý ngay khi bị sốt thì sẽ phòng tránh được các cơn co giật. Sau đây là một số biện pháp bố mẹ cần biết khi trẻ bị sốt:

• Khi trẻ bị sốt cao thì phụ huynh phải hết sức bình tĩnh để chăm sóc trẻ đúng cách và nên đưa trẻ đến trung tâm y tế để khám, điều trị sớm và phòng tránh cơn co giật có thể xảy ra.
• Thường xuyên theo dõi thân nhiệt của trẻ.
• Lau người bằng nước ấm để hạ sốt khi thân nhiệt của trẻ trên 39 độ C.
• Khi sốt cao dễ mất nước nên cần cho trẻ uống nhiều nước hoặc các chất điện giải bù nước.
• Cởi, nới rộng quần áo trên người trẻ, đồng thời đặt trẻ nằm ở nơi thông thoáng.
• Không được mặc quá nhiều quần áo hay ủ ấm trẻ quá kín làm tăng nguy cơ bị co giật.
• Điều trị duy trì bằng thuốc chống co giật để ngăn ngừa cơn co giật lại tái phát. Một số bác sĩ kê diazepam trực tràng cho phụ huynh sử dụng ở nhà khi có cơn kéo dài.

Thường xuyên dùng khăn ấm lau người cho trẻ để hạ sốt

Những câu hỏi liên quan về sốt co giật ở trẻ em

Trẻ sốt co giật có ảnh hưởng đến não không?

Khi thấy con trẻ bị sốt cao kèm co giật, phụ huynh thường lo lắng nguy cơ ảnh hưởng đến não. Trên thực tế, sốt co giật không gây ảnh hưởng đến não, trừ khi trẻ mắc bệnh lý viêm màng não, viêm não kèm theo.

Sốt co giật có nguy cơ bị động kinh không?

Tỷ lệ sốt cao co giật chuyển sang động kinh rất thấp và không phải cứ sốt cao kèm co giật sẽ có di chứng động kinh. Do đó, phụ huynh không tự ý cho trẻ uống thuốc điều trị bệnh động kinh khi thấy con trẻ co giật và sốt cao.

Nguy cơ bị động kinh sau cơn co giật là rất thấp 

Sốt co giật có thể là những dấu hiệu của các căn bệnh nguy hiểm. Do đó, khi trẻ bị sốt cao kéo dài phụ huynh cần phải đưa trẻ đến bệnh viện uy tín để được các bác sĩ khám và chẩn đoán sớm.