Tế bào NK hay tế bào tiêu diệt tự nhiên là tuyến phòng thủ đầu tiên của cơ thể con người, có hoạt tính gây hại cao nhất đối với tế bào ung thư. Ứng dụng tế bào NK vào liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư là một trong những tiến bộ gần đây của y học hiện đại, tập trung tăng cường năng lực tự nhiên của cơ thể để chống lại bệnh tật.
Tế bào NK hay tế bào diệt tự nhiên là tế bào quan trọng trong việc nhận biết và tiêu diệt tế bào nhiễm virus, tế bào ung thư. Một số nghiên cứu cũng cho biết, tế bào miễn dịch NK có khả năng lưu giữ như tế bào nhớ và phản ứng với các bệnh nhiễm trùng cùng một mầm bệnh gây ra.
(Tế bào NK là một bạch huyết bào trong hệ miễn dịch tự nhiên)
Loại tế bào này được tìm thấy trong máu, chiếm khoảng 5 - 15% tổng số tế bào lympho, bộ phận khác của cơ thể như lách, phổi và gan cũng chứa NK. Chúng có thể gây chết tế bào đích, bằng cách giải phóng các hạt gây độc tế bào có granzyme và perforin.
Sự phát triển tế bào NK xảy ra chủ yếu trong phạm vi môi trường tủy, từ tế bào gốc tạo máu chung phân tách thành các tế bào gốc dòng tủy và tế bào gốc dòng lympho. Tế bào gốc dòng lympho thông thường tiến triển thành tế nào NK tiền thân, sau đó thành NK chưa trưởng thành và cuối cùng là tế bào NK trưởng thành.
(Cơ chế hoạt động của tế bào diệt tự nhiên trong hệ miễn dịch bẩm sinh)
Các tế bào NK tiền thân không thể biệt hóa thành tế bào T, B, dòng tủy hoặc hồng cầu nhưng được kích thích để hình thành các tế bào NK trưởng thành. NK trưởng thành sẽ di chuyển đến gan, tử cung, tuyến ức và cơ quan lympho ngoại vi, tại đây tạo ra các tập hơn con tế bào NK riêng biệt về chức năng.
NK là loại tế bào được sản sinh và tuần tra liên tục trong cơ thể, nhằm tìm ra tế bào lạ. Tuy nhiên, tế bào diệt tự nhiên NK có xu hướng giảm, sau khi đã đạt đỉnh ở tuổi 20, sự lão hóa chính là yếu tố ảnh hưởng đầu tiên đến hoạt động của tế bào này.
(Qua tuổi 20, hoạt động của tế bào NK có xu hướng giảm)
Ngoài ra, các yếu tố làm ảnh hưởng đến hoạt động của tế bào miễn dịch NK còn gồm căng thẳng, thiếu ngủ, chế độ ăn uống thiếu khoa học hoặc thuốc men. Sự sụt giảm về số lượng và chức năng bị kìm hãm của NK tạo điều kiện cho các tế bào ung thư tăng lên, hoặc khởi phát bệnh nhiễm trùng.
Ung thư là tên gọi chung của một nhóm các bệnh liên quan đến tình trạng tế bào tăng sinh mất kiểm soát, có khả năng xâm lấn những mô khác bằng cách phát triển trực tiếp vào mô lân cận hoặc di căn đến các bộ phận khác. Các nhà khoa học phát hiện có hơn 200 bệnh ung thư, tên bệnh đặt theo bộ phận khởi phát khối u và tính chất bệnh.
Trong cơ thể người, NK hay tế bào tiêu diệt tự nhiên là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại tế bào ung thư. Hệ thống miễn dịch của con người cũng luôn tìm cách ngăn ngừa ung thư bằng loại tế bào này.
(Vai trò của tế bào sát thủ tự nhiên NK trong hỗ trợ điều trị ung thư)
Thực tế đã chứng minh, hệ thống miễn dịch của con người có thể và đã tiêu diệt các tế bào tiền ung ung, tế bào ung thư và virus mà không gây hại cho các tế bào khỏe mạnh. Với phát hiện này, các nhà khoa học trên thế giới đã triển khai liệu pháp miễn dịch trong hỗ trợ điều trị bệnh ung thư.
Những tiến bộ gần đây trong liệu pháp gen, y học tái tạo và xạ trị không độc hại đã giúp lĩnh vực y học tiến xa hơn bao hơn hết. Mục tiêu điều trị hiện tại của các nhà khoa học là chủ yếu tập trung vào tăng cường năng lực tự nhiên của cơ thể, nhằm chống lại bệnh tật hay ung thư.
Trong nhiều thập kỷ qua, các nhà khoa học đã nghiên cứu liệu pháp miễn dịch dựa trên tế bào diệt tự nhiên để chống lại bệnh ung thư, do có khả năng loại bỏ tế bào khối u bẩm sinh. Các thử nghiệm lâm sàng ban đầu đã cho thấy tính an toàn khi truyền NK vào người, bao gồm tự thân và đồng loại.
Quy trình thực hiện liệu pháp miễn dịch tế bào NK trong hỗ trợ điều trị ung thư như sau:
(Quy trình thực hiện liệu pháp miễn dịch tế bào NK)
Việc lấy máu và thực hiện liệu pháp miễn dịch tế bào NK được lặp lại từng đợt, theo chỉ định của bác sĩ và mức độ đáp ứng của người bệnh. Bằng cách thực hiện định kỳ chu kỳ này, khả năng miễn dịch trong cơ thể được hình thành, từ đó tăng cường sức khỏe và tạo ra khả năng miễn dịch chống chọi với bệnh tật.
Những lợi ích của liệu pháp miễn dịch tế bào NK trong y học hiện đại có thể kể đến:
(Một số ưu điểm khi thực hiện liệu pháp miễn dịch NK trong điều trị bệnh lý)
Tuy nhiên, liệu pháp dựa vào tế bào diệt tự nhiên NK vẫn có thách thức cần vượt qua như khả năng tăng sinh ex vivo ở cấp độ lâm sàng, thời gian tồn tại sau khi truyền, khả năng xâm nhập khối u rắn hay tính kháng của khối u tránh hoạt động tế bào NK.
Kết lại, các nghiên cứu tiền lâm sàng và lâm sàng về liệu pháp miễn dịch tế bào NK mang đến triển vọng mới trong hỗ trợ điều trị ung thư. Dẫu vậy, phương pháp vẫn cần vượt qua một số thử thách để được công nhận và ứng dụng rộng rãi hơn.
Tế bào NK hoặc tế bào sát thủ tự nhiên là tế bào có hoạt tính gây hại cao nhất đối với tế bào ung thư, là phát hiện tiến...
