Tràn dịch dưỡng chấp ở trẻ sơ sinh không phải là hiện tượng phổ biến trên lâm sàng y khoa. Các bé bị tràn dịch thường được đưa đến Bệnh viện trong trạng thái li bì, tím tái, suy hô hấp nặng và phổi kém thông khí ở cả hai bên. Lượng dịch tràn ra khoang màng phổi càng nhiều thì tiên lượng càng xấu vì hoạt động hô hấp bị ảnh hưởng càng nghiêm trọng.
Tràn dịch dưỡng chấp ở trẻ sơ sinh là hiện tượng ống ngực có tổn thương, dịch hệ bạch huyết bị tràn vào khoang màng phổi. Nói cách khác, đây là tình trạng xảy ra ở ống ngực - bộ phận rất nhỏ, chỉ khoảng 2 - 3mm. Nó có trách nhiệm vận chuyển dịch dưỡng chấp như: Cholesterol, Protein, bạch cầu,... từ hệ tiêu hoá xuống hệ tuần hoàn.
(Hình 1 - Trẻ sơ sinh bị tràn dịch dưỡng chấp thường gặp khó khăn trong hô hấp)
Nói cách khác, tràn dịch dưỡng chấp ở trẻ sơ sinh là hiện tượng các chất dịch do bất thường của ống ngực mà tràn vào khoang màng phổi. Bệnh nhân bị tràn dịch có thể bị rối loạn cơ thể, rối loạn dinh dưỡng, rối loạn đông máu và điện giải.
Đây là tình trạng nguy hiểm, cần được cấp cứu ngay lập tức. Bởi bệnh có diễn biến nhanh, khiến trẻ khó thở, thở gấp, nguy cơ nhiễm trùng sau sinh cao và có thể dẫn đến tử vong. Vì khi dịch tràn vào khoang màng phổi, lượng dịch càng nhiều lên sẽ khiến các nhu mô phổi bị chèn ép, phổi không thực hiện được chức năng hô hấp.
Đồng thời, trẻ dễ bị thiếu hụt dinh dưỡng, mất nước và rối loạn miễn dịch nghiêm trọng. Nếu cấp cứu không kịp thời để chọc hút dịch màng phổi, hỗ trợ hô hấp, kháng sinh thì tiên lượng của ca bệnh là rất xấu.
Có rất nhiều nguyên nhân gây tổn thương ống ngực khiến cho dịch dưỡng tràn vào màng phổi của trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, theo các chuyên gia y tế, nguyên nhân có thể chia thành hai nhóm chính:
Nếu bệnh nhi đã từng trải qua các can thiệp y khoa vào lồng ngực như:
(Hình 2 - Sang chấn lúc sinh có thể là nguyên nhân khiến em bé bị tràn dịch dưỡng chấp vào khoang phổi)
Trên thực tế lâm sàng, đa số các chấn thương tràn dịch màng phổi không xuất phát từ chấn thương. Trong đó, các lý do thường gặp là
Cha mẹ cần đưa con đến Bệnh viện uy tín gần nhất nếu bé có triệu chứng:
(Hình 3 - Trẻ sơ sinh bú kém, chán ăn, khó thở là những dấu hiệu của tràn dịch dưỡng chấp)
Để chẩn đoán bệnh lý này, bác sĩ sẽ ra các chỉ định lâm sàng cần thiết. Trong đó điển hình là:
(Hình 4 - Hình chụp X Quang của bệnh nhân tràn dịch dưỡng chấp trước (trái) và sau khi điều trị (phải))
Nếu bệnh nhi được chẩn đoán tràn dịch màng phổi, các chỉ định điều trị sẽ được đưa ra với mục đích hỗ trợ hô hấp, nuôi ăn tĩnh mạch và tạm thời nhịn ăn. Dùng thuốc điều trị là phương án chữa bệnh hàng đầu vì phẫu thuật khi bệnh nhi còn quá nhỏ tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ. Các thủ thuật chọc dò giải áp, cột ống ngực hay đặt shunt dẫn lưu sẽ được chỉ định tùy trường hợp.
(Hình 5 - Dịch màng phổi được hút ra từ khoang ngực bệnh nhân)
Nếu được thực hiện hồi sức đúng cách và bệnh tình không tái phát và bác sĩ chuyên khoa tái khám xác định phổi thông khí tốt, sức khoẻ bệnh nhi ổn định thì bé có thể xuất viện sau 15 - 30 ngày.
Nhìn chung, tràn dịch dưỡng chấp ở trẻ sơ sinh là bệnh lý vô cùng nguy hiểm, điều trị khó và dai dẳng. Vì tính chất bệnh diễn biến nhanh nên ngay khi phát hiện bé có các biểu hiện bất thường, cha mẹ cần đưa con đến Bệnh viện ngay để có thêm cơ hội điều trị.
Tiệt trùng bình sữa đúng cách bằng máy trước mỗi lần cho con bú giúp giảm nguy cơ nhiễm khuẩn cho bé. Phụ huynh cần chú ý các bước tiệt...
