Trẻ bị viêm phế quản: Nguyên nhân, triệu chứng, cách phòng tránh

Trẻ bị viêm phế quản là gì?

Trẻ bị viêm phế quản hay còn gọi viêm phổi chủ yếu do virus gây ra, làm nhiễm trùng lớp niêm mạc và tiểu phế quản. Vi khuẩn hay nấm cũng là nguyên nhân gây bệnh, thường khởi phát mạnh, nhanh chóng vào mùa đông.

Bệnh gây tắc nghẽn đường thở do nhiễm trùng, viêm làm thu hẹp phế quản và tiết nhiều dịch nhầy. Tình trạng này khiến không khí bên trong phế quản trẻ không thể lưu thông, gây khó thở, thở khò khè, ho dữ dội, ho kèm đờm.

(So sánh phế quản của trẻ khi khỏe mạnh bình thường và khi bị viêm nhiễm)

Đối tượng dễ mắc bệnh nhất dao động từ 6 tháng đến 3 tuổi, chia làm 2 dạng chính:

• Viêm phế quản cấp tính: Bệnh thường kéo dài 7 - 10 ngày, nếu được chữa trị đúng cách có thể khỏi hoàn toàn, không tái đi tái lại nhiều lần.
• Viêm phế quản mạn tính: Triệu chứng của bệnh kéo dài dai dẳng, vài tháng hoặc vài năm, khiến chức năng phổi suy giảm, nguy cơ hệ hô hấp trẻ bị tổn thương vĩnh viễn.

Nguyên nhân viêm phế quản ở trẻ em

Viêm phế quản ở trẻ em tương tự các bệnh lý viêm đường hô hấp khác, có nhiều nguyên nhân gây nên. Nội dung dưới đây sẽ chia sẻ chi tiết các tác nhân, yếu tố nguy cơ mà các bé có thể gặp phải.

Viêm phế quản do virus gây ra

Những năm đầu đời, hệ miễn dịch của trẻ vẫn đang trong quá trình hoàn thiện nên rất dễ bị virus xâm nhập. Theo thống kê, số ca trẻ bị viêm phế quản được phát hiện tập trung nhiều nhất ở trẻ 1 tuổi, do virus Influenza gây ra.

(Viêm phế quản ở trẻ thường do virus cúm A gây ra)

Một số virus gây bệnh khác cũng thường gặp như:

• Sởi.
• Virus cúm.
• Virus hợp bào hô hấp RSV.
• Virus Parainfluenza (gây viêm đường hô hấp trên và đường hô hấp dưới).
• Adenovirus (có thể gây co thắt phế quản và phổi, dẫn đến hoại tử phổi).

Ngoài virus, viêm phế quản ở trẻ còn đến từ việc bị nhiễm khuẩn. Các vi khuẩn chính gây bệnh có thể kể đến liên cầu khuẩn, tụ cầu khuẩn, phế cầu khuẩn,... chúng hoạt động mạnh ở những nơi ô nhiễm, thời tiết lạnh.

Dị ứng

Niêm mạc phế quản của trẻ nhỏ nhạy cảm với các kích thích, dù là nhỏ nhất tại đường hô hấp trên. Vì phải đáp ứng quá mức, bộ phận này sẽ rơi vào tình trạng viêm nhiễm, gây ho, thở khò khè giống hen và có khả năng tái phát.

Yếu tố môi trường sống

Trẻ bị viêm phế quản khó thở cũng có thể là hậu quả của việc sống trong môi trường ô nhiễm không khí, thường xuyên hít phải bụi bẩn, thuốc lá hoặc khí độc khác. Các vi sinh vật, mầm bệnh có cơ hội sinh sôi và xâm nhập vào hệ hô hấp của trẻ, nếu không sớm thay đổi thì bệnh có thể diễn tiến thành mạn tính.

Trẻ có biểu hiện khó thở do tác động của ô nhiễm môi trường

Cơ địa

Cùng với hệ miễn dịch đang hoàn thiện thì một số yếu tố cơ địa dưới đây có thể tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phế quản ở trẻ:

• Trẻ có cơ địa dị ứng (dị ứng đạm sữa bò, dị ứng nhụy hoa, thức ăn,...).
• Bố mẹ bị hen suyễn.
• Trẻ thừa cân, béo phì.

Biến chứng của bệnh lý khác

Trẻ bị viêm phế quản đôi khi do biến chứng của các bệnh lý liên quan, điển hình là viêm tai giữa, viêm họng hạt, cảm cúm, cảm lạnh,... Hoặc trường hợp bố mẹ lạm dụng thuốc kháng sinh cho trẻ em bị viêm phế quản, khiến suy giảm sức đề kháng của trẻ, tạo điều kiện thuận lợi cho virus tấn công và gây bệnh.

Triệu chứng viêm phế quản ở trẻ em

Sau khoảng 24 - 72 giờ tiếp xúc với mầm bệnh, trẻ nhỏ mới bắt đầu xuất hiện các triệu chứng viêm phế quản. Biểu hiện của bệnh không rõ ràng, điển hình như bệnh lý đường hô hấp khác. Tuy nhiên, cha mẹ có thể quan sát những dấu hiệu trẻ bị viêm phế quản thường thấy dưới đây.

Ho dai dẳng

Cơn ho bắt đầu xuất hiện từ giai đoạn khởi phát bệnh và kéo dài từ 2 - 3 tuần. Ngay sau đó, trẻ sẽ có cảm giác đau rát tại cổ họng, xuất hiện nhiều đờm màu xanh hoặc xanh hơi vàng. Những cơn ho hay xuất hiện vào đêm và sáng sớm kèm theo đó là sốt nhẹ, sổ mũi, hắt hơi, đau ngực, mệt mỏi.

(Dấu hiệu trẻ viêm phế quản thường bị ho dai dẳng)

Sốt cao

Hầu hết trẻ bị viêm phế quản đều xuất hiện triệu chứng sốt, ban đầu chỉ sốt nhẹ nhưng khi bước sang giai đoạn toàn phát sẽ sốt cao trên 40 độ kèm thở khò khè, khó thở. Khi này, bố mẹ cần theo dõi trẻ sát sao, tìm cách hạ sốt an toàn cho trẻ, tránh trẻ sốt li bì, co giật và hôn mê.

Các biểu hiện viêm phế quản ở trẻ khác

Ngoài các triệu chứng điển hình nêu trên, trẻ em bị viêm phế quản còn có một số biểu hiện khác như giọng khàn, chảy nước mũi, nghẹt mũi, sưng hạch bạch huyết, mắt đỏ, phát ban, thở khó, rối loạn tiêu hóa, nôn trớ,... Tình trạng này có thể khiến trẻ cảm thấy mệt mỏi, biếng ăn, phụ huynh cần chú ý bổ sung dinh dưỡng để tăng sức đề kháng cho trẻ.

Biến chứng nguy hiểm khi trẻ bị viêm phế quản

Rất nhiều các bậc phụ huynh thường thắc mắc vấn đề trẻ bị viêm phế quản có tự khỏi được không? Câu trả lời là có nếu trường hợp trẻ bị viêm phế quản ở mức độ nhẹ thì có thể tự khỏi khi được chăm sóc đúng phương pháp mà không cần dùng thuốc. Phần lớn trẻ bị viêm phế quản đều có thể tự khỏi sau khoảng 3 tuần, nhưng nếu không được phát hiện và điều trị dứt điểm kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Điển hình có thể kể đến viêm phế quản bít tắc, hen phế quản, viêm phổi, xẹp phổi,...

Điều trị viêm phế quản ở trẻ em tại Bệnh viện Phương Đông

Biến chứng viêm phế quản ở trẻ nhỏ tương đối đa dạng, phần lớn hình thành do không được chăm sóc, điều trị đúng cách. Chính vì thế khi trẻ bị viêm phế quản cha mẹ hãy đưa ngay đến Bệnh viện Đa khoa Phương Đông để được thăm khám, tư vấn điều trị từ đội ngũ y tế chuyên khoa Nhi. Bệnh viện Phương Đông hứa hẹn sẽ mang đến cho bạn trải nghiệm tuyệt vời với:

• Đội ngũ chuyên gia Bác sĩ hàng đầu giàu kinh nghiệm, trình độ chuyên môn cao được đào tạo chuyên sâu
• Không gian khám chữa bệnh sang trọng, cao cấp, đầy đủ tiện nghi
• Trang thiết bị hiện đại được nhập khẩu từ các nước hàng đầu thế giới
• Dịch vụ chăm sóc 5 sao 
• Đội ngũ y tế chuyên nghiệp, tận tình, tận tâm
• Ngoài ra trong khu vực Khoa Nhi của bệnh viện có khu vui chơi rộng rãi, thoáng mát giúp trẻ có những giây phút thăm khám và điều trị tại bệnh viện như ở nhà

Chúng tôi luôn sẵn sàng phục vụ và hỗ trợ quý khách 24/7 để bảo vệ an toàn sức khoẻ của bé và toàn gia đình của mình!

>>> Xem thêm: Mách mẹ 3 cách chăm sóc trẻ bị viêm phổi tại nhà đơn giản, hiệu quả

Cách điều trị khi trẻ bị viêm phế quản

Nhiều phụ huynh có con nhỏ thắc mắc về cách điều trị viêm phế quản cho trẻ an toàn và nhanh chóng. Thông thường, các triệu chứng bệnh sẽ tự cải thiện trong 1 - 3 tuần, sớm hoặc muộn hơn phụ thuộc vào các chăm sóc và điều trị của bố mẹ có phù hợp với trẻ hay không.

Đối với viêm phế quản cấp tính

Hướng điều trị cho trẻ bị viêm phế quản cấp tính chủ yếu hướng đến giảm nhẹ, kiểm soát triệu chứng. Phần lớn nguyên nhân gây bệnh là virus nên thuốc kháng sinh không có tác dụng trong điều trị, cha mẹ có thể tham khảo cách chữa trị sau đây:

(Điều trị viêm phế quản cấp tính chỉ nhằm giảm nhẹ và kiểm soát triệu chứng)

• Dùng các loại thuốc giảm đau nhức cơ, đau đầu hạ sốt như Paracetamol hoặc ibuprofen, tuy nhiên cần có đơn kê của bác sĩ.
• Trẻ ho không kèm đờm, có thể dùng thuốc giảm ho.
• Trẻ ho kèm đờm có thể dùng thuốc long đờm, trị ho.

Trong trường hợp trẻ khò khè, mắc bệnh hen suyễn, nguy cơ viêm phế quản mạn tính, gia đình cần hỏi ý kiến bác sĩ về một số loại thuốc giúp lưu thông đường thở. Lưu ý, dù trẻ bị viêm phế quản cấp tính thì cũng thăm khám y tế để có hướng điều trị phù hợp.

Đối với viêm phế quản mạn tính

Khác với điều trị viêm phế quản cấp tính, tình trạng bệnh mạn tính tập trung kiểm soát triệu chứng, ngăn chặn các tổn thương do bệnh và mở rộng đường thở của trẻ. Hiện nay, một số loại thuốc thường được sử dụng cho trẻ như:

• Dùng thuốc giảm đau, giãn phế quản với mục đích mở rộng đường thở, giúp trẻ thở dễ dàng hơn.
• Dùng Corticosteroid qua đường uống để kiểm soát các đợt cấp của bệnh.
• Dùng Corticosteroid qua đường hít để ngăn ngừa các đợt cấp của bệnh.
• Sử dụng kết hợp thuốc giãn phế quản và Corticosteroid đường hít để kiểm soát triệu chứng ho dai dẳng.
• Dùng kháng sinh để kiểm soát tình trạng nhiễm trùng ngắn hạn.

Khi trẻ bị viêm phế quản mạn tính ngoài lưu ý sử dụng thuốc theo đúng liều lượng, thời gian theo chỉ định của bác sĩ thì cha mẹ cần cung cấp môi trường sống lành mạnh cho trẻ. Đặc biệt lưu ý không khí không lẫn khói bụi, chất kích thích độc hại ảnh hưởng đến hệ hô hấp.

Điều trị viêm phế quản ở trẻ em theo đúng đơn thuốc

Viêm phế quản ở trẻ em bao lâu thì khỏi?

Tùy nguyên nhân gây bệnh, sức đề kháng cũng như cách chăm sóc của cha mẹ mà mỗi trẻ có thời gian khỏi bệnh khác nhau. Đối với bệnh tình cấp tính, triệu chứng của bệnh thường thuyên giảm sau 3 tuần, kéo dài hơn nếu không được theo dõi sát sao.

Đối với viêm phế quản cấp tính

Phần lớn viên phế quản cấp tính xuất phát từ virus, gây ra tình trạng nhiễm trùng ở trẻ. Với trường hợp này, bệnh kéo dài triệu chứng trong 7 - 10 ngày nếu được chăm sóc và có phác đồ điều trị phù hợp. Hoặc hệ hô hấp của trẻ bị ảnh hưởng nghiêm trọng nếu bệnh không được kiểm soát kịp thời.

Đối với viêm phế quản mạn tính

Phần lớn viêm phế quản mạn tính diễn tiến từ viêm phế quản cấp tính, việc điều trị khi này tốn nhiều thời gian và công sức hơn. Nếu tình trạng của trẻ trở nên nghiêm trọng, bệnh có thể tái đi tái lại nhiều lần trong năm, khó dứt điểm hoàn toàn.

Cách chăm sóc bé bị viêm phế quản đúng cách

Sự chăm sóc của bố mẹ đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị viêm phế quản ở trẻ, hoặc bất kỳ bệnh hô hấp nào khác. Phụ huynh có thể tham khảo một số gợi ý sau đây để giúp con sớm hồi phục sức khỏe:

(Một số gợi ý chăm sóc em bé bị viêm phế quản)

• Vệ sinh mũi họng bằng nước muối sinh lý: Việc làm này giúp đường hô hấp của trẻ được thông thoáng, đỡ nghẹt mũi và chảy mũi. Ngoài ra có thể hút sạch mũi bằng dụng cụ chuyên dụng, đảm bảo an toàn và vệ sinh.
• Chườm ấm: Nên chườm ấm cho trẻ tại các vị trí như trán, nách, bẹn để hạ sốt. Tham khảo ý kiến dùng thuốc hạ sốt khi trẻ sốt cao trên 38.5 độ, hoặc tuân thủ đúng liều lượng trên bao bì.
• Bổ sung nước ấm thường xuyên: Việc làm này giúp loãng đờm, dễ dàng đẩy ra ngoài khi trẻ ho. Đồng thời bù nước do trẻ bị sốt, nôn trớ.
• Vỗ rung đờm: Chỉ thực hiện khi cha mẹ biết cách, hành động này hỗ trợ đẩy đờm ra ngoài nhiều và nhanh chóng hơn.
• Không tự ý dùng kháng sinh: Thuốc kháng sinh không có tác dụng với trường hợp trẻ bị viêm phế quản do virus gây ra, tùy tiện sử dụng có thể để lại những hậu quả khôn lường.
• Chế độ dinh dưỡng: Thời gian này nên ưu tiên phực phẩm con yêu thích, chế biến thành dạng lỏng, mềm, nhạt. Ngoài ra, bổ sung thêm rau xanh, trái cây để cung cấp vitamin, khoáng chất, củng cố hệ miễn dịch cho trẻ.

Biện pháp phòng tránh viêm phế quản ở trẻ

Cùng con xây dựng các thói quen ăn uống, sinh hoạt lành mạnh như vận động thường xuyên để tăng đề kháng. Đây là yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất để phòng tránh đau ốm, bệnh tật nói chung, không chỉ riêng bệnh viêm phế quản. Ngay cả trong trường hợp trẻ bị bệnh thì một sức đề kháng tốt cũng sẽ giúp trẻ mau khỏe hơn.

Một số gợi ý dưới đây có thể giúp con phòng viêm phế quản hiệu quả:

• Nên xịt/nhỏ nước muối để vệ sinh đường thở cho trẻ ngay khi vừa đi chơi ở ngoài về.
• Luôn giữ ấm cho trẻ trong những ngày thời tiết lạnh.
• Thường xuyên vệ sinh phòng, đồ chơi của trẻ.
• Không để trẻ ở trong môi trường nhiều khói bụi, khói thuốc.
• Tiêm phòng vắc xin cho trẻ theo đúng lịch và đủ loại, trong đó, vắc xin cúm có thể tiêm khi trẻ 6 tháng tuổi trở đi và nhắc lại hàng năm giúp tránh được một số virus gây bệnh viêm phế quản.

Khi nào trẻ bị viêm phế quản cần gặp bác sĩ?

Với trẻ nhỏ, bệnh tình thường chuyển biến xấu rất nhanh nếu không được chăm sóc đúng cách. Vậy nên, cha mẹ cần đưa con đến cơ sở y tế khám ngay khi có triệu chứng ho, sốt, nôn trớ, không nên tự ở nhà theo dõi và chăm sóc.

(Biểu hiện nghiêm trọng trẻ cần gặp bác sĩ)

Một số triệu chứng điển hình, nguy hiểm khi trẻ bị viêm phế quản cần thăm khám bác sĩ như:

• Sốt cao liên tục: Với trẻ sốt cao từ 39 độ trở lên, uống thuốc hạ sốt vẫn không hạ hoặc hạ rồi tiếp tục sốt cao, sốt co giật cần được thăm khám ngay.
• Bé viêm phế quản ho nhiều, bỏ bú hoặc không ăn kèm theo ngủ li bì.
• Trẻ bị khó thở, tím tái: Để đánh giá thế nào là khó thở, bố mẹ hãy đếm nhịp thở của trẻ khi nằm ngủ trong khoảng 1 phút. Hãy thực hiện đếm khoảng 2 - 3 lần để tăng độ chính xác. Theo WHO, mức độ thở nhanh của trẻ được tính như sau:
  • Trẻ dưới 2 tuổi có nhịp thở từ 60 lần/phút
  • Trẻ từ 2-12 tháng tuổi có nhịp thở từ 50 lần/phút
  • Trẻ từ 1-5 tuổi có nhịp thở từ 40 lần/phút.

Nhìn chung, trẻ bị viêm phế quản có thể tự chăm sóc và điều trị bằng thuốc tại nhà mà không đến bệnh viện. Song, để an toàn và được tư vấn phác đồ điều trị kết hợp đơn thuốc viêm phế quản phù hợp với trẻ, phòng tránh bệnh tình chuyển nặng. Trường hợp bé bị viêm phế quản mãi không khỏi, ho dai dẳng và có chuyển biến xấu cha mẹ cần đưa bé đến cơ sở y tế chuyên môn như Bệnh viện Đa khoa Phương Đông để được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa hàng đầu của chúng tôi.