Tìm hiểu về bệnh lý ung thư da - Nguyên nhân phát sinh và phòng ngừa

Phan Ngọc Linh

06-06-2022

goole news
16

Cái nắng gay gắt không chỉ khiến cho người bệnh mỏi mệt mà có thể là nguyên nhân chính gây ra ung thư da. Tình trạng này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, đặc biệt nguy hiểm nếu như không có biện pháp phát hiện sớm và điều trị. Cùng Bệnh Viện Đa Khoa Phương Đông tìm hiểu rõ hơn về căn bệnh này qua những thông tin sau.

Ung thư da là gì?

Ung thư da là tình trạng mà các tế bào da phát triển bất thường, khó kiểm soát và hình thành khối. Bệnh này thường gặp trong các loại ung thư và khá dễ chẩn đoán và xuất phát từ những biểu mô che phủ ngoài cơ thể, và bao gồm nhiều lớp tế bào. Những khối tế bào phát triển bất thường có thể lây lan ra những bộ phận khác, đây là giai đoạn di căn. 

Ung thư da thường gặp ở những người da trắng, người già và nam giới. Bệnh lý này thường xuất hiện tiêu biểu ở những vùng da hở với tỷ lệ 90% ở vùng đầu mặt và cổ. Tại Việt Nam tỷ lệ ung thư về da là 2,9-4,5/100.000 dân. Bởi da là phần có diện tích lớn nhất bao ngoài cơ thể nên cũng rất dễ bị tổn thương. Cần có những biện pháp phát hiện sớm để điều trị kịp thời.

Bệnh lý này thường xuất hiện tiêu biểu ở những vùng da hở

Bệnh lý này thường xuất hiện tiêu biểu ở những vùng da hở

Các giai đoạn khác nhau của bệnh ung thư da

Tùy theo việc lan rộng của nhóm tế bào ung thư mà bệnh lý này được chia thành các giai đoạn là:

  • Giai đoạn 1: Đây là tình trạng ung thư da giai đoạn đầu. Khi những tế nào ung thư chưa lan ra lớp biểu bì hoặc lớp ngoài của da. 
  • Giai đoạn 2: Các tế bào ung thư bắt đầu lan sang lớp da biểu bì. Lúc này khối ung thư còn nhỏ có kích thước dưới 2cm.
  • Giai đoạn 3: Lúc này kích thước của tế bào ung thư đã lớn hơn 2cm. Nhưng chưa có dấu hiệu xâm lấn sang các mô khác.
  • Giai đoạn 4: Đây là ung thư da giai đoạn cuối. Lúc này kích thước đã lớn hơn 3cm và lây lan sang những cơ quan khác như hạch bạch huyết hay xương. 

Có nhiều giai đoạn tùy theo việc lan rộng của nhóm tế bào ung thư 

Có nhiều giai đoạn tùy theo việc lan rộng của nhóm tế bào ung thư 

Nguyên nhân nào gây nên bệnh ung thư da?

Nguyên nhân gây ra tình trạng ung thư về da bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau, điển hình là:

Tiếp xúc với phóng xạ

Đây là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng bệnh, bao gồm:

  • Bức xạ từ tia cực tím: Do các tia nắng mặt trời và đèn phát tia tử ngoại hồ quang, cacbon, thủy ngân… đây là nguyên nhân chủ yếu. Vùng da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng trong thời gian dài. Và thường xảy ra ở những người thường xuyên làm việc ngoài trời như ngư dân, công nhân cầu đường…
  • Bức xạ ion hóa: Ung thư về da thường phát triển sau 14-15 năm. Tính từ khi tiếp xúc với bức xạ ion hóa. 

Do các tia nắng mặt trời và đèn phát tia tử ngoại là nguyên nhân hàng đầu

Do các tia nắng mặt trời và đèn phát tia tử ngoại là nguyên nhân hàng đầu

Hội chứng di truyền

Một số hội chứng có liên quan giữa các thành viên trong gia đình sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư về da là: 

  • Bệnh xơ da nhiễm sắc: Do các đột biến nhiễm sắc thể khiến cho da tăng sự nhạy cảm với tia cực tím. Bệnh có biểu hiện tổn thương da toàn thân, khiến cho da xơ và nhiều vảy bong.
  • Hội chứng tế bào đáy dạng nơ-vi (Nevoid basal cell syndrome): Đặc trưng của đột biến trội NST với các nang xương hàm đặc trưng hoặc hốc lõm ở bàn tay, chân. Ung thư da tế bào đáy gồm nhiều ổ phối hợp xơ da, có bất thường ở xương sườn, cột sống. 
  • Hội chứng Gardner: Hội chứng di truyền trội liên quan đến tổn thương u nang bì và nang dưới da.
  • Hội chứng Torres: Đây là hội chứng di truyền của ung thư biểu mô tế bào đáy hoặc tuyến bã. Bệnh kèm theo ung thư đại tràng và ung thư bóng Vater.

Bệnh lý đã có sẵn

Một số bệnh lý về da đã tồn tại từ trước cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh, điển hình là: 

  • Bệnh dày sừng quang hóa: Có khoảng 1-20% chuyển sang ung thư. Tổn thương này khiến da nổi những mảng ban đỏ sần sùi ở những vùng hở như cổ, đầu.
  • Bệnh Bowen: Khoảng từ  3-5% chuyển thành ung thư về da. Với biểu hiện là những vết ban đỏ.
  • Tàn nhang: Những người có nhiều vết nám, tàn nhang có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
  • Nhiễm trùng: HPV là virus có liên quan trực tiếp đến ung thư tế bào vảy.
  • Viêm da mãn tính, chấn thương da: Ung thư có thể phát triển từ những vùng da đã bị tổn thương và có xu hướng lan rộng và di căn.
  • Miễn dịch: Những người mắc hội chứng miễn dịch suy giảm hoặc sau ghi ghép cơ quan tăng 16 lần.

Bệnh Bowen tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư về da

Bệnh Bowen tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư về da

Tiếp xúc hóa chất

Một số loại hóa chất có khả năng gây ung thư da. Như dầu nhờn, thuốc trừ sâu, nhựa than đá,  nhựa đường,... Trong đó, Asen thường dùng trong công nghiệp dễ gây bệnh.

Dấu hiệu điển hình cho ung thư da

Để phát hiện sớm bệnh, cần nhận biết ung thư da dấu hiệu điển hình. Triệu chứng sớm của bệnh gồm ổ loét lâu liền, lở loét rớm máu, dày, sừng, nổi cục. Có thể nổi u từ nền sẹo cũ và có nốt đỏ mạn tính. Bên cạnh đó, còn tùy theo dạng ung thư mà biểu hiện cũng khác nhau, cụ thể:

Ung thư tế bào đáy

Với ung thư tại tế bào đáy, bệnh xuất phát từ lớp tế bào đáy và chiếm khoảng 65% tổng số bệnh nhân ung thư về da. Bệnh lý này phát triển khá chậm và hầu như không di căn hạch, tiên lượng tốt. Về ung thư da biểu hiện là xuất hiện ở vùng da mặt hở, nhất là mũi, má, thái dương.

Dấu hiệu của bệnh là những tổn thương dạng hạt, nổi lên trên bề mặt với dạng hạt. Có màu đỏ hồng và cản sáng, đường kính khoảng vài mm và có giãn mạch. Ngoài ra còn có dạng:

  • Nốt: Da tổn thương hình nốt lớn có màu trắng.
  • Sẹo phẳng: Hình thành từ trung tâm sẹo trên da với bờ gồ nổi lên. Thường xuất hiện ở má.
  • Loét: Tổn thương loét, không nổi gồ và tiến triển khá nhanh
  • Có màu sắc: Nổi gồ lên da và mang màu sắc.
  • Xơ cứng bì: Tổn thương không rõ ranh giới.
  • Tổn thương đỏ, có ranh giới và nổi gồ.

Với ung thư tại tế bào đáy, bệnh xuất phát từ lớp tế bào đáy

Với ung thư tại tế bào đáy, bệnh xuất phát từ lớp tế bào đáy

Ung thư tế bào vảy

Ung thư tế bào vảy (hay còn gọi là tế bào gai) hình thành từ tế bào vảy. Và có xuất hiện trên nền sẹo cũ, sẹo bỏng tại những vị trí cường độ tiếp xúc với ánh nắng nhiều. Bệnh chiếm 25% trong tổng số các trường hợp và có thể phát triển nhanh, di căn xa và tiên lượng xấu. Những đặc điểm về dấu hiệu: 

  • Tổn thương tiền ung thư: Dày sừng ánh sáng, những tổn thương không nổi gồ nhưng sần sùi. Kích thước dưới 1cm, có màu đen và tăng sừng hóa. 
  • Dấu hiệu ung thư tế bào vảy tại chỗ: Ung thư có tổn thương dạng oval, màu đỏ và có về mặt sần sùi, tiến triển chậm.
  • Ung thư tế bào vảy xâm nhập: Xuất hiện trên những vùng da bất thường, trên nền sẹo hoặc từ bệnh dày sừng ánh sáng, Bowen. Tổn thương bao gồm cả 3 dạng lở loét, nổi sufim thâm nhiễm. 
  • Giai đoạn muộn: Khối u bội nhiễm, nề đỏ, đau và nghẽn mạch, tiến triển nhanh, loét lan rộng. Thậm chí có thể xâm lấn ở những lớp sâu, gây rụng ngón. Ung thư da đầu giai đoạn muộn có thể làm lộ xương sọ, bội nhiễm trầm trọng. 
  • Di căn hạch: Hạch thường to, đơn độc, dính thành đám; phần da của bề mặt hạch bình thường, có thể thâm nhiễm, lở loét. Bệnh càng ác tính càng di căn theo đường máu vào phổi, não, gan…
  • Ung thư tế bào vảy không điển hình: Bề mặt khối u có sừng gai, sừng hóa hoặc không rõ rệt. Phát triển tại chỗ nên ít di căn. 

Ung thư tuyến phụ thuộc da

Dạng ung thư vào tuyến phụ thuộc da xuất phát từ các tế bào của tuyến mồ hôi, tuyến bã. Hay gặp ở vùng da đầu, mông, nách và chiếm khoảng 10% trong tổng số các trường hợp về bệnh ung thư da. Vì những tuyến này nằm ngay bên dưới da nên dễ nhầm với ung thư khác và có thể di căn. Dấu hiệu điển hình của bệnh là khối u chắc dính, đau và nề đỏ như khối viêm. 

Dạng ung thư vào tuyến phụ thuộc da xuất phát từ các tế bào của tuyến mồ hôi

Dạng ung thư vào tuyến phụ thuộc da xuất phát từ các tế bào của tuyến mồ hôi

Phương pháp điều trị bệnh ung thư da như thế nào?

Tùy theo tình trạng mô bệnh học, vị trí u và giai đoạn mà có những phương pháp điều trị khác nhau. Nếu như bệnh được chẩn đoán sớm, việc điều trị tương đối khả quan. Những phương pháp điển hình được áp dụng trong điều trị bệnh là: 

Phẫu thuật

Phương pháp này được đánh giá là có hiệu quả cao lên đến 90% và tỷ lệ tái phát bệnh sau 5 năm rất thấp. Theo đó nguyên tắc phẫu thuật là cắt bỏ mở rộng cả khối u và những mô lành xung quanh. Khâu trực tiếp hoặc tạo hình với phương pháp ghép da. Phương pháp giúp lấy trọn khôi tế bào u. Tuy nhiên tốn nhiều diện tích da với khối u có kích thước lớn. 

Phẫu thuật lạnh (Cryotherapy)

Phương pháp phẫu thuật lạnh là dùng nitơ lỏng ở nhiệt độ -196 độ để đông lạnh và phá hủy tế bào ung thư. Phẫu thuật lạnh sẽ áp dụng cho những khối u có kích thước nhỏ; có ranh giới rõ ràng với tế bào bình thường và nguy cơ di căn thấp. Phương pháp này không làm mất quá nhiều diện tích da nhưng có nhược điểm là không thể kiểm soát được khối u đã được loại bỏ hết hay chưa.

Đốt điện

Các bác sĩ sẽ dùng dao điện để đốt và phá hủy các tế bào ung thư. Thường áp dụng cho những khối u nhỏ khả năng di căn thấp. Phương pháp đốt điện có thể áp dụng cho những người lớn tuổi hoặc những người có bệnh lý mà không thể thực hiện phẫu thuật. Tuy vậy, phương pháp này có khả năng tái phát ung thư cao.

Hóa chất

Điều trị với hóa chất bao gồm có điều trị tại chỗ và điều trị toàn thân. Trong đó trường hợp ung thư xâm lấn tại chỗ sẽ sử dụng hóa chất 5-FU hay Imiquimod. Còn đối với phương pháp áp dụng cho toàn thân là cho trường hợp di căn hoặc ngừa ung thư. Phương pháp này có thể điều trị được cho cả ung thư di căn. Nhưng có thể gây ra tác dụng phụ như ban đỏ, đau rát, loét…

Xạ trị

Trường hợp ung thư tế bào đáy rất nhạy với tia xạ. Vậy nên phương pháp này được áp dụng kết hợp cùng hóa chất và ung thư. Phương pháp này ít xâm lấn so với phẫu thuật và được chỉ định khi người bệnh không muốn thực hiện phẫu thuật do thẩm mỹ. Tuy vậy, phương pháp này thường không kiểm soát được hết tế bào ung thư, cần điều trị nhiều lần. 

Điều trị tái phát

Tái phát sau phẫu thuật ung thư da tế bào đáy có thể vẫn điều trị cho kết quả tốt với xạ trị hoặc phẫu thuật. Đối với trường hợp tái phát sau phẫu thuật ung thư tế bào vảy và tuyến phụ thuộc da do bệnh ác tính nên có tiên lượng xấu. Thường phẫu thuật lại lấy rộng và tạo hình da hoặc cắt tiếp cận sẽ xạ trị sau mổ. Trường hợp tái phát u hạch sẽ cắt bỏ phần hạch đó và kết hợp với xạ trị sau mổ. 

Phòng ngừa bệnh ung thư da như thế nào?

Như vậy, có thể thấy những phương pháp điều trị đều có những nhược điểm nhất định. Nên tốt nhất hãy phòng ngừa bệnh ngay từ bây giờ, bằng cách:

  • Hạn chế tiếp xúc với ánh nắng: Nguyên nhân chính gây ung thư chính là ánh nắng mặt trời. Nên để phòng ngừa bệnh bạn nên giảm thời gian phơi nắng. Khi ra ngoài trời nên che chắn cẩn thận và dùng kem chống nắng để ngừa bệnh. 
  • Cẩn trọng với những loại thuốc tăng nguy cơ nhạy cảm với ánh nắng:  Một số loại thuốc kháng sinh tăng nguy cơ nhạy cảm. Bạn nên hỏi dược sĩ để được tư vấn thêm.
  • Đặc biệt nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe da: Điều này giúp phát hiện sớm những vùng da bất thường, nốt ruồi thay đổi kích thước… Với đội ngũ chuyên gia hàng đầu, quy trình thăm khám đơn giản… Đến với Bệnh Viện Đa Khoa Phương Đông để giúp tâm soát ung thư, phát hiện bệnh sớm từ bây giờ.

Khi ra ngoài trời nên che chắn cẩn thận và dùng kem chống nắng

Khi ra ngoài trời nên che chắn cẩn thận và dùng kem chống nắng

Những thắc mắc thường gặp liên quan đến ung thư da

Để giúp cho người bệnh bớt băn khoăn và lo lắng về bệnh. Bệnh Viện Phương Đông xin trả lời những câu hỏi thường gặp về bệnh như sau: 

Bị mắc ung thư da có thể sống được bao lâu?

Mỗi loại ung thư lại có tiên lượng khác nhau. Và tùy theo tình trạng của bệnh cũng như đặc tính khối u. Vậy để biết được ung thư da sống được bao lâu cần phải xác định đó là khối u lành hay ác, giai đoạn phát triển ra sao. Trường hợp bệnh đang ở giai đoạn sớm thời gian sống cao hơn nhưng nếu phát hiện u di căn tiên lượng sẽ xấu đi.  

Bị mắc ung thư da có chữa được không?

May mắn thay, nếu như ung thư được chẩn đoán và điều trị sớm hầu hết đều được chữa khỏi. Tỷ lệ chữa khỏi bệnh không phải là u ác rất khả quan. Bệnh nên được phát hiện càng sớm càng tốt. Bạn càng có cơ hội bình phục hoàn toàn. Và điều quan trọng cần nhớ là nên thực hiện các phương pháp bảo vệ da và thăm khám định kỳ. 

Còn trường hợp đã di căn, thật đáng tiếc là các tế bào ung thư đã theo máu đến những cơ quan khác nên việc có thể điều trị khỏi hoàn toàn là không thể. Các bác sĩ sẽ thực hiện một số biện pháp để giúp kéo dài sự sống cho bệnh nhân. 

Ung thư da đầu nếu được phát hiện sớm sẽ được chữa khỏi

Ung thư da đầu nếu được phát hiện sớm sẽ được chữa khỏi

Ung thư da có nguy hiểm không?

Câu trả lời là có. Tuy vậy xét trên những khía cạnh khác mức độ của bệnh ung thư này không thể so với những bệnh ung thư ác tính khác. Được xếp vào hàng thấp nhất trong các dạng ung thư. Tỷ lệ bệnh phát triển khá chậm. Và tỷ lệ tử vong cũng khá thấp so với ung thư khác. Nhưng nếu chủ quan sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe. 

Tỷ lệ bệnh phát triển khá chậm, tỷ lệ tử vong cũng khá thấp so với ung thư khác
Tỷ lệ bệnh phát triển khá chậm, tỷ lệ tử vong cũng khá thấp so với ung thư khác

Qua những thông tin mà Bệnh viện Phương Đông đã chia sẻ, có thể thấy rằng bệnh ung thư da khá nguy hiểm. Chính vì vậy, hãy quan tâm sức khỏe của chính mình bằng cách thăm khám định kỳ tại Bệnh Viện Phương Đông từ hôm nay. Khi cần tư vấn hoặc đặt lịch khám hãy liên hệ tới số 19001806 để được hỗ trợ. 

BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG

Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn

 

Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

1,404

Bài viết hữu ích?

Đăng ký tư vấn

Đặt hẹn ngay để nhận tư vấn và xếp lịch khám kịp thời

19001806 Đặt lịch khám