Viêm não chất trắng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Viêm não chất trắng là gì? 

Viêm não chất trắng là một dạng hiếm gặp của viêm não tủy lan tỏa cấp, đặc trưng bởi tình trạng viêm dữ dội và đột ngột xảy ra ở não và tủy sống. Tình trạng viêm này gây tổn thương nghiêm trọng đến bao myelin - lớp vỏ bảo vệ các sợi thần kinh, dẫn đến rối loạn chức năng thần kinh nhanh chóng.

Tiên lượng của bệnh viêm não chất trắng thường rất xấu do diễn tiến bệnh cực kỳ nhanh. Các triệu chứng khởi phát đột ngột và nhanh chóng làm suy kiệt cơ thể, có thể dẫn đến tử vong chỉ trong vài ngày đến một tuần. Tỷ lệ tử vong ước tính của bệnh lên đến khoảng 70%.

Bệnh viêm não chất trắng có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào, cả trẻ em và người lớn. Do diễn biến bệnh rất nhanh và không có dấu hiệu cảnh báo rõ ràng trước đó, người bệnh thường không có triệu chứng báo trước. Các biểu hiện lâm sàng thường xuất hiện đồng thời với quá trình tiến triển của bệnh, khiến việc chẩn đoán và điều trị trở nên hết sức khó khăn.

Mặc dù hiện chưa có phương pháp điều trị đặc hiệu, nhưng nhiều nghiên cứu và thử nghiệm lâm sàng đang được triển khai nhằm tìm ra các hướng can thiệp hiệu quả và bền vững trong tương lai.

Viêm não chất trắng là tình trạng chất trắng bị tổn thương nghiêm trọng

Nguyên nhân gây ra viêm não chất trắng

Nguyên nhân chính xác gây ra viêm não chất trắng cấp tính hiện vẫn chưa được xác định rõ. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã ghi nhận mối liên quan giữa sự khởi phát triệu chứng và tình trạng viêm do virus hoặc vi khuẩn gây ra. Từ đó, người ta đưa ra giả thuyết rằng bệnh có thể là hậu quả của một phản ứng tự miễn dịch bất thường trước sự xâm nhập của virus hoặc vi khuẩn.

Cụ thể, khi xảy ra hiện tượng "phản ứng chéo" giữa các kháng nguyên của bao myelin trong cơ thể người và kháng nguyên của virus hoặc vi khuẩn, quá trình khử myelin có thể diễn ra, làm tổn thương và phá vỡ lớp vỏ bảo vệ của các sợi thần kinh. Đây là một phản ứng miễn dịch sai lệch, bởi lẽ thông thường các quá trình tự miễn chủ yếu nhắm đến hệ thần kinh trung ương, nhưng trong trường hợp của viêm não chất trắng, cả hệ thần kinh trung ương lẫn ngoại biên đều bị ảnh hưởng.

Trong một nghiên cứu gần đây, các nhà khoa học đã tìm được bằng chứng ủng hộ giả thuyết này khi tiêm virus Theiler gây viêm não tủy vào chuột. Kết quả cho thấy ở chuột C57BL/6, tế bào miễn dịch CD8+T được kích hoạt và chỉ trong vòng 24 giờ, hiện tượng xuất huyết kèm theo khử myelin đã xảy ra. Đây được xem là mô hình động vật đầu tiên mô phỏng bệnh viêm não chất trắng.

Bên cạnh đó, một số nghiên cứu cũng đề cập đến mối liên hệ yếu giữa bệnh viêm não chất trắng và việc tiêm ngừa dại hoặc sởi. Tuy nhiên, giả thuyết này vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu để xác minh tính chính xác.

Nguyên nhân gây ra bệnh hiện vẫn chưa được xác định

Những triệu chứng thường gặp ở người mắc bệnh

Bệnh nhân được chẩn đoán mắc viêm não chất trắng thường xuất hiện các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, đau đầu, cứng cổ, buồn nôn, co giật, nôn ói hoặc thậm chí hôn mê. Xuất huyết não gây tổn thương chất trắng trong não cũng là một biểu hiện thường gặp. Ngoài ra, người bệnh còn có thể kèm theo một số tình trạng y khoa khác như:

• Nhiễm trùng đường hô hấp
• Rối loạn thần kinh khu trú
• Đau bụng
• Sợ ánh sáng 
• Lệch hướng nhìn
• Rối loạn ý thức
• Thay đổi cảm giác
• Yếu cơ
• Mất ngôn ngữ (thường gặp ở người lớn tuổi)

Một số báo cáo lâm sàng ghi nhận rằng những bệnh nhân đang mắc xơ cứng rải rác (MS) hoặc cúm A/H1N1 cũng có nguy cơ cao phát triển bệnh viêm não chất trắng.

Xem thêm:

• Chụp MRI não - Quy trình thực hiện kỹ thuật chụp MRI não
  

Phương pháp điều trị bệnh viêm não chất trắng

Trước khi bắt đầu điều trị, bệnh nhân được chỉ định thực hiện một số phương pháp chẩn đoán để xác định chính xác tình trạng bệnh như: Chụp MRI não, xét nghiệm dịch não tủy, sinh thiết não,... Kết quả các xét nghiệm giúp xác định nguyên nhân chính xác, từ đó xây dựng phác đồ điều trị cá thể hóa phù hợp.

Điều trị bằng thuốc là phương pháp chính trong hầu hết các trường hợp. Nếu viêm não chất trắng do virus hoặc nhiễm trùng, bệnh nhân có thể được chỉ định thuốc kháng virus như acyclovir, ganciclovir. Trường hợp liên quan đến rối loạn miễn dịch, các thuốc ức chế miễn dịch hoặc corticosteroid có thể được sử dụng để kiểm soát phản ứng viêm và ngăn chặn tiến triển tổn thương thần kinh.

Với các bệnh lý di truyền như ALD hoặc bệnh leukodystrophy, điều trị thường bao gồm liệu pháp thay thế hormone, chế độ ăn đặc biệt giảm axit béo chuỗi dài hoặc cấy ghép tế bào gốc tạo máu. Các liệu pháp này giúp làm chậm sự tiến triển của bệnh, nhưng hiệu quả phụ thuộc vào thời điểm can thiệp.

Trong những trường hợp nặng, điều trị hỗ trợ là cần thiết để duy trì chức năng sống và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bao gồm:

• Vật lý trị liệu phục hồi chức năng vận động
• Hỗ trợ hô hấp nếu có suy hô hấp
• Can thiệp dinh dưỡng để đảm bảo năng lượng cho bệnh nhân
• Hỗ trợ tâm lý cho bệnh nhân và người chăm sóc

Điều trị bằng thuốc là phương pháp điều trị chính

Viêm não chất trắng thuộc nhóm các rối loạn thần kinh hiếm gặp nhưng có mức độ nghiêm trọng cao. Khi khu vực này bị tổn thương, quá trình truyền tín hiệu sẽ bị gián đoạn, từ đó ảnh hưởng đến nhiều chức năng của cơ thể như vận động, cảm giác, trí nhớ và hành vi. Chính vì vậy, bệnh không chỉ giới hạn ở não mà còn có thể tác động toàn diện đến sức khỏe toàn thân.

Qua bài viết này của Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, hy vọng đã cung cấp những thông tin hữu ích về viêm não chất trắng. Nếu Quý khách có bất kỳ thắc mắc nào có thể liên hệ Phương Đông qua Hotline 1900 1806 hoặc Đặt lịch khám để được nhân viên tư vấn và hỗ trợ nhanh chóng.