Những điều cần biết về viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh

Tìm hiểu về viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh

Viêm ruột hoại tử là một bệnh mắc phải xảy ra chủ yếu ở trẻ sơ sinh non tháng. Đây là trường hợp cấp cứu đường tiêu hóa hay gặp nhất ở trẻ sơ sinh. 

Các triệu chứng và dấu hiệu bao gồm không dung nạp thức ăn, nhiệt độ cơ thể không ổn định, tắc ruột, đầy bụng, nôn ra dịch mật, phân có máu, giảm thể tích phân, ngưng thở và đôi khi có dấu hiệu nhiễm trùng huyết. 

Trẻ bị bệnh được chẩn đoán lâm sàng và được xác nhận bằng các nghiên cứu hình ảnh. Điều trị chủ yếu là hỗ trợ và bao gồm thông khí dạ dày, bù nước, nuôi dưỡng hoàn toàn qua đường tĩnh mạch, kháng sinh, cách ly nhiễm trùng và đôi khi là phẫu thuật.

Căn bệnh viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh là bệnh nguy hiểm

Trẻ sơ sinh bị viêm ruột hoại tử do đâu?

Viêm ruột hoại tử xảy ra khi ruột của trẻ bị viêm và hoại tử quá nặng. Đây là tình trạng chủ yếu xảy ra ở trẻ sinh non, tuy nhiên vẫn có khả năng trẻ sinh đủ tháng cũng có thể mắc bệnh. Trong nhiều trường hợp, bệnh nhi bị viêm ruột hoại tử cần được phẫu thuật để giảm nguy cơ tử vong.

Hiện vẫn chưa có câu trả lời chính xác về nguyên nhân gây ra bệnh viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh. Một yếu tố nguy cơ của bệnh là các cơ quan chưa trưởng thành của trẻ sinh non, bao gồm ruột chưa hoàn thiện.

Sự phát triển của bệnh viêm ruột hoại tử được cho là do vi khuẩn trong ruột gây ra. Ngoài ra, chảy máu đường ruột làm tổn thương mô và mất cân bằng hệ thống miễn dịch.

Triệu chứng nhận biết viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh

Nhận biết dấu hiệu viêm ruột hoại tử phát hiện bệnh sớm giúp điều trị thuận lợi, rút ​​ngắn thời gian và giảm biến chứng nguy hiểm đe dọa tính mạng trẻ. Ngay khi phát hiện hoặc nghi ngờ bệnh viêm ruột hoại tử ở trẻ, cần đưa ngay trẻ đến bệnh viện để được điều trị kịp thời. Thời gian ủ bệnh từ vài giờ đến vài ngày với các triệu chứng viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh điển hình như: 

• Đau bụng do viêm ruột hoại tử: là triệu chứng điển hình và đầu tiên của bệnh, thường xuất hiện trong ngày đầu tiên và kéo dài dai dẳng. Ban đầu xuất hiện triệu chứng bệnh nhân đau bụng từng cơn. Đau bụng do viêm ruột hoại tử khu trú ở thượng vị hoặc quanh rốn, đôi khi không có vị trí xác định.
• Sốt: một triệu chứng phổ biến khác là sốt, xuất hiện sau cơn đau bụng vào ngày đầu tiên của bệnh. Viêm ruột hoại tử có thể dẫn đến sốt cao trên 38,5 độ.
• Phân có máu: là triệu chứng có giá trị quyết định chẩn đoán bệnh xuất hiện vào ngày thứ nhất hoặc thứ hai của bệnh. Phân có màu nâu, lỏng và có mùi thối rõ rệt. Lượng phân mỗi lần khoảng 50-200ml, phân nhẹ nhưng cũng có trường hợp bé không tự đại tiện được mà phải rặn nhiều trong dạ dày, thăm trực tràng hoặc luồn ống trực tràng thì phân có thể chảy.
• Nôn: nôn mửa thường chấm dứt vào ngày thứ ba của bệnh và hiếm khi kéo dài hơn 7 ngày.
• Sưng tấy: triệu chứng sưng tấy xuất hiện tương đối muộn so với các triệu chứng khác và thường bắt đầu vào ngày thứ ba của bệnh. 

Triệu chứng viêm ruột hoại tử diễn biến khá nhanh

Trẻ sơ sinh bị viêm ruột có nguy hiểm không?

Khi trẻ sơ sinh bị viêm ruột có nguy hiểm không? Viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh có thể làm tổn thương ruột gây viêm phúc mạc, nhiễm trùng máu và tử vong. Trẻ sơ sinh bị viêm ruột hoại tử có thể bị biến chứng dẫn đến khó hấp thu dinh dưỡng và chậm lớn. Các biến chứng lâu dài cũng có thể xảy ra ở trẻ đã trải qua phẫu thuật.

Bệnh có thể gặp các vấn đề về hấp thu như: hội chứng ruột ngắn, chậm phát triển, ngoài ra còn có các vấn đề về mắt, não, nguy cơ đột quỵ. Vì vậy, cha mẹ nên lưu ý khi thấy con mình có các triệu chứng kể trên cần đưa trẻ tới các cơ sở y tế để thăm khám.

Chẩn đoán trẻ bị viêm ruột hoại tử 

Bệnh càng được phát hiện sớm thì việc điều trị trở nên dễ dàng, hiệu quả. Trẻ mắc căn bệnh viêm ruột hoại tử có thể chẩn đoán bằng hai phương pháp chính là lâm sàng và xét nghiệm.

Chẩn đoán lâm sàng

Chẩn đoán trẻ bị viêm ruột hoại tử là phương pháp chẩn đoán căn cứ vào các dấu hiệu trẻ mắc phải. Những căn cứ phát hiện ra bệnh qua từng giai đoạn cụ thể bao gồm: 

• Giai đoạn đầu: trẻ lừ đừ và thân nhiệt thường không ổn định. Dịch dạ dày tiêu hóa chậm, lượng dịch tích tụ khoảng 20%. Xuất hiện tình trạng khó thở, tim đập chậm và hạ đường huyết.
• Giai đoạn tiếp theo: nôn mửa màu vàng, lưu thông máu dưới da kém, tiêu chảy đôi khi có máu toàn phần hoặc vi thể trong phân, dạ dày sưng tấy.
• Giai đoạn muộn: dịch dạ dày màu nâu đen, sốc, bụng sưng, trướng, đau bụng gây viêm phúc mạc.

Chẩn đoán lâm sàng viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh

Xét nghiệm 

Trẻ bị viêm ruột hoại tử thường được chẩn đoán bệnh qua các phương pháp làm xét nghiệm. Cụ thể khi xét nghiệm chẩn đoán bệnh có các phương pháp bao gồm:

• Tìm máu trong phân. 
• Chọc dịch màng bụng: là phương pháp nhằm phát hiện ra máu, mủ hay thậm chí là soi cấy dịch với mục đích tìm vi khuẩn Gram. 
• Chụp X-quang phần bụng
• Thực hiện xét nghiệm lâm sàng trong máu: khi xét nghiệm máu xuất hiện ra các biến đổi khác thường như: tăng bạch cầu/ bạch cầu đa nhân trung tính, thay đổi điện giải đồ khiến natri giảm và toan chuyển hóa. 

Phác đồ điều trị viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh 

Phác đồ điều trị viêm ruột ở trẻ sơ sinh cần phụ thuộc vào tuổi tác, tình trạng sức khỏe cũng như khả năng dung nạp các loại thuốc vào cơ thể. Có hai phác đồ điều trị viêm ruột hoại tử ở trẻ sơ sinh phổ biến nhất hiện nay. 

Điều trị nội khoa

Cần tiến hành các biện pháp y tế ngay khi có dấu hiệu trẻ bị viêm ruột hoại tử, không cần đợi chẩn đoán xác định, để không đánh mất cơ hội điều trị bệnh ngay từ giai đoạn đầu. Các phương pháp bao gồm:

• Nhịn ăn: đặt ống thông mũi dạ dày để dẫn lưu dịch vị không tiếp tục cho ăn bằng đường miệng cho đến khi có đáp ứng lâm sàng tốt (không chảy máu, không chướng bụng); hoặc ít nhất 5 ngày sau khi chụp X-quang bụng cho thấy bệnh đã được kiểm soát (không còn chướng bụng). Kết hợp bù nước điện giải, chống sốc, điều trị DIC; đến khi khí huyết động ổn định, chuyển sang nuôi ăn tĩnh mạch trong 1–2 tuần.
• Kháng sinh ban đầu: sử dụng Ampicillin + Cefotaxim/Gentamicin + Metronidazol. Nếu không có đáp ứng phải sử dụng pefloxacin kết hợp với metronidazole. Thời gian dùng kháng sinh ở bệnh nhi viêm ruột hoại tử là 10- 14 ngày.
• Theo dõi cẩn thận: các dấu hiệu lâm sàng của tắc ruột, chụp X-quang bụng 8- 12 giờ một lần để phát hiện kịp thời giai đoạn không ổn định.

Điều trị ngoại khoa

Một số trường hợp cần phải tiến hành phẫu thuật để cắt bỏ những phần ruột bị hỏng. 

• Chỉ định ở bệnh nhi cần phẫu thuật khi bị thủng ruột, viêm phúc mạc, quai ruột hoại tử và tắc ruột. Cân nhắc phẫu thuật nếu được hỗ trợ y tế sau 48 đến 72 giờ mà tình trạng không cải thiện. 
• Đối với trẻ sinh non: cho trẻ ăn lại khi lâm sàng ổn định, bụng mềm, không chướng, không có ứ đọng dịch vị và không có máu trong phân. Trẻ em nên được bú sữa mẹ. Ở những trẻ nhận biết và điều trị sớm viêm ruột hoại tử có thể bắt đầu cho ăn sớm hơn sau 72 giờ. Trẻ em bị viêm ruột hoại tử được chẩn đoán và điều trị muộn cần nhịn ăn trong ít nhất 10–14 ngày. Bắt đầu cho con bú với lượng sữa mẹ 10ml/kg sau đó tăng dần lên 10ml/kg/ngày. Đồng thời, phải theo dõi cẩn thận lượng chất lỏng dư thừa trong dạ dày của bệnh nhi, tình trạng dạ dày và máu ẩn trong phân.

Một số biện pháp phòng ngừa viêm ruột hoại tử ở trẻ em 

Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa trẻ bị bị bệnh viêm ruột hoại tử:

• Thai phụ nên thăm khám thường xuyên theo hướng dẫn của bác sĩ. Để phòng ngừa hiệu quả, cần xác định những phụ nữ mang thai có nguy cơ cao mắc các bệnh kèm theo khi mang thai hoặc các bệnh nền của mẹ. Do đó, các chiến lược điều trị và chăm sóc đặc biệt dành cho phụ nữ mang thai đang được phát triển nhằm giúp thai nhi có sức khỏe tốt trong bụng mẹ ở tất cả các giai đoạn của thai kỳ.
• Tránh sinh non: Để chăm sóc giúp thai nhi phát triển tốt thì việc nắm rõ các trường hợp sinh non liên quan đến ngày dự sinh là rất cần thiết. Tránh các rủi ro khác trong và sau khi sinh như ngạt thở, suy hô hấp dai dẳng, bệnh đa hồng cầu.
• Cần thận trọng khi cho trẻ sinh non ăn qua đường ruột, vì có nguy cơ viêm ruột hoại tử nếu ăn nhiều tăng nhanh trong một khoảng thời gian không thích hợp. Trẻ em nên ăn chậm và chia thành nhiều phần nhỏ trong mỗi bữa ăn. Điều chỉnh tốt thời gian giữa các bữa ăn và lượng sữa có thể ngăn ngừa bệnh viêm ruột hoại tử. Lượng sữa nên tăng dần lên tối đa là 20 ml/kg/ngày. Đồng thời, cần theo dõi để đánh giá khả năng dung nạp sữa của trẻ.

Thường xuyên đi khám thai để phòng ngừa bệnh viêm ruột hoại tử ở trẻ

Kết luận

Bệnh viêm ruột hoại tử ở trẻ sinh non tiến triển nhanh và để lại hậu quả nặng nề cho bệnh nhi. Vì vậy, ba mẹ phải chú ý phòng ngừa bệnh viêm ruột hoại tử ở trẻ nhất là những trẻ sinh non. Đồng thời, nếu thấy bé có các biểu hiện trên, cần đưa trẻ đến ngay bác sĩ để có phác đồ điều trị viêm ruột ở trẻ sơ sinh hiệu quả.

Nếu có bất kì thắc mắc hoặc cần hỗ trợ hãy liên hệ Bệnh viện Đa khoa Phương Đông qua hotline 1900 1806 để được tư vấn, thăm khám về tình trạng sức khỏe của bé.