Xét nghiệm độ lọc cầu thận là một phương pháp kiểm tra, đánh giá chức năng thận qua các chỉ số creatinin, ure,... Kết quả xét nghiệm không áp dụng trong chẩn đoán trực tiếp bệnh lý về thận, cần thực hiện thêm các kỹ thuật khác để khẳng định kết luận.
Độ lọc cầu thận, tên tiếng Anh Glomerular Filtration Rate là lưu lượng máu lọc qua cầu thận, trong một đơn vị thời gian nhất định, thường tính theo phút. Xét nghiệm độ lọc cầu thận nhằm đánh giá tình trạng hoạt động chức năng thận qua các chỉ số creatinin, ure,...
Độ lọc cầu thận là lưu lượng máu lọc qua cầu thận trong một đơn vị thời gian
Lưu ý, xét nghiệm độ lọc cầu thận không sử dụng trong chẩn đoán trực tiếp bệnh lý ở thận hoặc liên quan đến thận. Chỉ số độ lọc cầu thận dễ bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố bên ngoài, vậy nên cần được tính toán theo công thức, dựa trên các kết quả thu được.
Xét nghiệm độ lọc cầu thận hỗ trợ bác sĩ đánh giá chức năng hoạt động của thận, đo lường lượng máu được lọc bởi thận trong mỗi phút. Thông thường chỉ số này được đo gián tiếp qua độ thanh lọc của một số chất, gồm inuline, creatinin và ure.
Kết quả xét nghiệm độ lọc cầu thận cũng phản ánh các vấn đề sức khỏe của thận, cảnh báo một số bệnh lý nguy hiểm. Cụ thể:
Những lý do cần đo chỉ số độ lọc cầu thận
Như vậy, độ lọc cầu thận càng cao thì chức năng thận càng tốt, ngược lại càng giảm thì chức năng thận càng yếu. Tuy nhiên để đánh giá độ lọc cầu bình thường ở một người cần dựa vào độ tuổi, giới tính, chỉ số khối cơ thể, hoạt động cơ thể.
Mọi đối tượng đều có thể xét nghiệm độ lọc cầu thận, sàng lọc bệnh lý tiềm ẩn, theo dõi tình trạng chức năng thận hiện tại. Bạn cần quan tâm đến 3 xét nghiệm sau, đây là các chỉ số quan trọng được sử dụng trong đánh giá độ lọc cầu thận.
Inuline là tiêu chuẩn vàng trong đánh giá độ lọc cầu thận, có độ chuẩn xác cao. Kỹ thuật đo diễn ra theo các bước sau:
Đo độ thanh lọc inuline trong kiểm tra độ lọc cầu thận
Chỉ số độ thanh lọc inuline bình thường vào khoảng 130 mL/phút/1.73m2 da nam và 120 mL/phút/1.73 m2 da nữ. Xét nghiệm này được đánh giá có độ chuẩn xác cao nhưng khó tìm kiếm inuline, kỹ thuật phức tạp, khó áp dụng lâm sàng.
Xét nghiệm độ thanh lọc creatinin (CrCl) là xét nghiệm được sử dụng để đánh giá độ lọc cầu thận. Creatinin được tạo ra từ quá trình vận động của cơ bắp, là sản phẩm thận cần lọc và loại bỏ ra khỏi máu.
Nếu hai quả thận không làm tốt chức năng, suy giảm sẽ dẫn đến tồn dư creatine trong máu. Tình trạng này cần xử lý, điều trị sớm phòng ngừa những biến chứng nguy hiểm, tác động nguy hại đến sức khỏe.
Đo độ thanh lọc creatinin CrCl đánh giá lưu lượng lọc máu qua thận
Độ thanh lọc creatinin huyết thanh được xét nghiệm qua 2 công thức tính sau, đảm bảo độ chính xác:
Xét nghiệm CrCl được thực hiện tương tự xét nghiệm máu thường quy, cán bộ y tế sẽ lấy mẫu máu từ tĩnh mạch, chuyển đựng trong ống nghiệm. Mẫu phẩm sẽ được di chuyển đến phòng thí nghiệm, kỹ thuật viên bắt đầu tiến hành phân tích và thu kết quả.
Ure là sản phẩm quá trình chuyển hóa protein, là chất thải không chứa đạm. Chúng được lọc tự do qua cầu thận, tái hấp thụ tại ống thận gần và xa. Thông thường, phần lớn ure được đào thải ra khỏi cơ thể qua đường nước tiểu, chỉ còn lại một phần nhỏ trong máu.
Xét nghiệm độ thanh lọc ure máu là một trong những xét nghiệm quan trọng, giúp bác sĩ đánh giá chức năng thận. Dựa vào chỉ số có thể chẩn đoán nguyên nhân, bệnh lý:
Người có sức khỏe bình thường, trị số ure máu BUN vào khoảng 10 - 15 mg/dL, ure huyết thanh 20 - 30 mg/dL. Độ lọc cầu thận giảm xuống dưới 60 ml/ph, ure máu sẽ bắt đầu tăng lên, đổi lại ure huyết tương tăng khi độ lọc cầu thận giảm.
Hiện nay có nhiều cách tính kết quả xét nghiệm độ lọc cầu thận, dưới đây là công thức dễ hiểu và được chứng minh bởi chuyên gia:
GFR = Số lượng Nephron x Độ lọc cầu thận của 1 Nephron
GFR = Số lượng Nephron x K x Sx (PCG - PBC) - (GC - BC)
Chú thích:
Công thức tính kết quả đo độ lọc cầu thận
Xét nghiệm độ lọc cầu thận thường được chỉ định với người nghi ngờ mắc bệnh thận, có biểu hiện như:
Một số nhóm đối tượng cần lưu ý khi thực hiện xét nghiệm:
Những yếu tố tác động đến kết quả chỉ số độ lọc cầu thận
Xét nghiệm độ lọc cầu thận là loại xét nghiệm quan trọng, là cơ sở đánh giá chức năng hoạt động của thận. Bất kỳ đối tượng nào cũng có thể thực hiện kiểm tra, tuy nhiên nhóm người có biểu hiện, nghi ngờ mắc bệnh thận chiếm tỷ lệ chỉ định cao hơn.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Xét nghiệm độ lọc cầu thận là xét nghiệm kiểm tra, đánh giá tình trạng hoạt động của chức năng thận, qua đó sàng lọc và theo dõi sức khỏe.
