Tuyến giáp là một tuyến nội tiết nhỏ nằm ở cổ, có vai trò quan trọng trong việc điều hòa quá trình trao đổi chất của cơ thể. Hormon tuyến giáp sẽ ảnh hưởng đến hầu hết các cơ quan như tim mạch, tiêu hóa, thần kinh… và hoạt động trao đổi chất của cơ thể. Để đánh giá hoạt động của cơ quan này và các hoạt chất của chúng, chỉ định xét nghiệm hormon tuyến giáp sẽ được đưa ra.
Xét nghiệm hormon tuyến giáp là gì?
Xét nghiệm hormon tuyến giáp là thủ thuật đo nồng độ hormone tuyến giáp qua mẫu máu để kiểm tra sự hoạt động của tuyến giáp và các hormone được sản xuất của nó. Đây là một trong các bước rất quan trọng để đánh giá bạn đang thừa hay thiếu hormone tuyến giáp - nguyên nhân gây ra hàng loạt các vấn đề sức khoẻ như bướu cổ, tê bì tay chân, nhịp tim chậm, suy tim,...
Đây là thủ thuật quan trọng giúp bạn phát hiện các bệnh lý ở tuyến nội tiết
Có các xét nghiệm hormon tuyến giáp nào?
Có rất nhiều các xét nghiệm hormon tuyến giáp. Tuỳ vào tình trạng bệnh lý mà bạn sẽ được chỉ định thực hiện các chỉ định phù hợp, có thể kể đến như:
TSH (Thyroid Stimulating Hormone)
Đây là xét nghiệm quan trọng nhất, giúp đánh giá hoạt động của tuyến yên – tuyến sản xuất ra TSH để kích thích tuyến giáp hoạt động. Giá trị TSH trung bình nằm trong khoảng từ 0.27 - 4.2 U/mL. Nếu kết quả TSH của bạn tăng bất thường thì nhiều khả năng bạn bị suy giáp hoặc có nguy cơ liên quan đến suy tuyến thượng thận tiên phát.
Ngược lại, nếu chỉ số TSH giảm thì bạn có thể bị cường giáp, suy giáp thứ phát hoặc tuyến yên bị suy giảm chức năng.
Nếu trong quá trình khám lâm sàng bác sĩ nghi ngờ tuyến giáp của bạn có vấn đề bất thường sẽ được chỉ định thực hiện TSH ngay
T4 (Thyroxine)
T4 là hormon chính do tuyến giáp sản xuất ra. Bệnh nhân thực hiện T4 để kết hợp đánh giá chức năng tuyến giáp, kết hợp với xét nghiệm TSH.
- TSH cao, FT4 thấp: Suy giáp nguyên phát do bệnh ở tuyến giáp
- TSH thấp và FT4 thấp: Suy giáp do vấn đề liên quan đến tuyến yên
- TSH thấp và FT4 cao: Cường giáp do bệnh lý tại tuyến giáp hoặc dùng quá liều hormon tuyến giáp
FT4 và TSH là xét nghiệm hormone tuyến giáp phổ biến nhất
T3 (Triiodothyronine)
Đây là xét nghiệm đo hormon T3 - hormone hoạt động mạnh hơn T4, cũng do tuyến giáp sản xuất. Nó được chỉ định khi bệnh nhân có triệu chứng cường giáp nhưng kết quả T4 tự do (FT4) bình thường hoặc chỉ chạm mức ranh giới. Thông thường, T3 chủ yếu hỗ trợ đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh cường giáp
Các xét nghiệm khác
Đôi khi, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm khác để đánh giá nguyên nhân gây ra rối loạn chức năng tuyến giáp, như:
Siêu âm cũng là một trong số các chỉ định lâm sàng hữu hiệu
Khi nào cần xét nghiệm hormon tuyến giáp?
Bạn nên đi kiểm tra chức năng tuyến giáp vào các đợt kiểm tra sức khỏe định kỳ hoặc đến bệnh viện ngay nếu có các triệu chứng sau:
- Mệt mỏi, suy nhược cơ thể, cảm thấy nóng lạnh bất thường, tâm trạng thất thường, chán ăn, hay quên...
- Người đang mang thai hoặc cho con bú cần phải kiểm tra nồng độ hormone thường xuyên
- Phụ nữ bắt đầu mãn kinh hoặc tiền mãn kinh
- Cảm thấy lo lắng, căng thẳng, không thể tập trung được, dễ kích động,...
- Sụt cân đột ngột mà không có sự thay đổi ở chế độ ăn uống hay hoạt động thể chất
- Kinh nguyệt rối loạn hoặc kinh nguyệt không đều
- Nhịp tim không đều
- Hay bị khô mắt, khô miệng hoặc rụng tóc
- Người có bệnh lý nền như bệnh tim mạch, tiểu đường, ung thư,...
Tại sao phải xét nghiệm hormon tuyến giáp?
Như đã đề cập đến ở trên, đây là thủ thuật giúp phát hiện các bệnh lý ở bộ phận này như:
- Suy giáp
- Cường giáp
- Viêm tuyến giáp Hashimoto
- Bệnh Basedow
- U tuyến giáp
- Thừa, thiếu hormone tuyến giáp...
Xét nghiệm phát hiện bất thường ở các hormon tuyến giáp
Ngoài ra, nếu bạn đã có tiền sử bệnh lý tuyến giáp trước đó, xét nghiệm này sẽ hỗ trợ bác sĩ xác định mức độ rối loạn chức năng tuyến giáp để đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Đồng thời, các chuyên gia cũng đánh giá được hiệu quả của phương pháp điều trị hay chẩn đoán các biến chứng sớm ở tim mạch, thần kinh, xương khớp...
Xét nghiệm hormon tuyến giáp diễn ra như thế nào?
Các xét nghiệm hormon tuyến giáp thường được thực hiện bằng cách lấy mẫu máu. Nhân viên y tế sẽ lấy mẫu máu từ tĩnh mạch trên cánh tay hoặc bàn tay của bệnh nhân. Trước đó, bạn không cần nhịn ăn, tuy nhiên có thể cần phải ngừng sử dụng một số loại thuốc nhất định trong thời gian ngắn trước khi xét nghiệm.
Mẫu máu được thu thập sẽ được đưa đến phòng xét nghiệm để phân tích. Tại đây, mẫu máu của bạn sẽ được phân tích để đo nồng độ các hormone tuyến giáp như TSH, T4, T3 và các chỉ số liên quan khác.
Sau một vài ngày, bạn sẽ nhận được kết quả. Đồng thời, bác sĩ sẽ giải thích kết quả cho bạn và đưa ra lời khuyên y tế phù hợp.
Xét nghiệm được thực hiện tương tự xét nghiệm máu
Có thể nói, xét nghiệm hormon tuyến giáp giúp đánh giá chức năng của tuyến giáp. Bằng cách đo lượng hormone TSH, T4, T3 trong máu, bác sĩ có thể phát hiện sớm các bệnh lý như suy giáp, cường giáp và theo dõi hiệu quả điều trị. Xét nghiệm này đơn giản, nhanh chóng và không gây đau.