Bệnh tim bẩm sinh trẻ em hay dị tật tim bẩm sinh là một hoặc nhiều vấn đề bất thường tại tim, xuất hiện khi trẻ chào đời. Vấn đề này có thể ảnh hưởng đến van tim, các mạch máu, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, đe dọa đến tính mạng trẻ. Cùng tìm hiểu bài viết dưới đây để hiểu hơn về bệnh tim bẩm sinh này và bảo vệ sức khoẻ của trẻ toàn diện hơn nhé!
Bệnh tim bẩm sinh trẻ em hay dị tật tim bẩm sinh là những dị dạng ở tim, xảy ra từ khi sinh ra. Những bất thường này xuất hiện khi tim hoặc mạch máu không hình thành bình thường trong tử cung người mẹ.
So với các dị dạng bẩm sinh khác, tim bẩm sinh là bệnh thường gặp nhau, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Tuy nhiên, cũng có một số khiếm khuyết tim bẩm sinh rất đơn giản, không cần can thiệp điều trị mà trẻ vẫn có thể phát triển bình thường.
Hiện nay, cha mẹ có thể phòng ngừa trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh bằng cách khám thai định kỳ. Công nghệ kỹ thuật siêu âm hiện đại, có khả năng phát hiện dị tật bẩm sinh từ tuần thứ 18 của thai kỳ.
(Bệnh tim bẩm sinh trẻ em thường xảy ra từ khi trẻ chào đời)
Bệnh tim bẩm sinh là thuật ngữ chung, chỉ một loạt các dị tật bẩm sinh ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tim. Theo điều tra, tại Anh cứ 100 trẻ sinh ra sẽ có gần 1 trẻ bị ảnh hưởng, hay trong khoảng 1000 trẻ sơ sinh ở Mỹ sẽ có ít nhất 8 trẻ bị dị tật tim.
Hiện nay, vấn đề dị tật ở tim được phân loại thành 2 dạng như sau:
Bệnh tim bẩm sinh tím là tình trạng các khuyết tật về tim làm thay đổi dòng chảy, khiến máu thiếu oxy đi ra ngoài nuôi cơ thể. Trẻ sinh ra mắc bệnh thường có da niêm màu hơi xanh, do máu không đủ oxy, hay còn gọi chứng xanh tím.
Tứ chứng Fallot là bệnh thường gặp nhất trong nhóm tim bẩm sinh tím, với 4 dị tật:
Triệu chứng của bệnh xuất hiện rõ ràng, điển hình nhất sau khi trẻ chào đời được 4 - 6 tháng. Tứ chứng Fallot cũng thường đi kèm với một số bệnh liên quan đến đột biến nhiễm sắc thể như bệnh Down, hở hàm ếch.
(Bệnh tim bẩm sinh tím gây chứng xanh tím ở trẻ)
Bệnh tim bẩm sinh không tím bao gồm các khuyết tật không ảnh hưởng đến lượng oxy cung cấp cho cơ thể. Đây cũng là dị dạng tim bẩm sinh thường gặp, có mức độ nguy hiểm thấp, bao gồm các vấn đề bất thường như:
Ở giai đoạn mới sinh, do bệnh không có triệu chứng cụ thể nên rất khó để phát hiện, hoặc chỉ biểu hiện khi trẻ lớn lên. Cha mẹ có thể dựa vào những dấu hiệu nghi ngờ như khóc ít hơn bình thường, không đủ sức để bú sữa, chậm phát triển thể chất, thở nhanh, khó thở, cần lập tức di chuyển đến bệnh viện vì trẻ có nguy cơ suy tim.
Bệnh tim không có Shunt là dị tật bẩm sinh trong tim hoặc trên các mạch máu lớn không có Shunt như hẹp eo động mạch chủ, hẹp dưới van chủ hay phổi,... Mỗi trẻ sẽ có những biểu hiện khác nhau, một số trẻ xuất hiện tiếng thổi tại tim hoặc chênh lệch cường độ mạch, nhưng cũng có trẻ bị tím nặng, suy tim, suy tuần hoàn.
Để tìm ra nguyên nhân gây bệnh tim bẩm sinh, cha mẹ cần biết về cách thức hoạt động của tim. Theo cấu trúc thông thường, tim được chia thành 4 ngăn, gồm 2 ngăn bên phải và 2 ngăn bên trái, mỗi ngăn có nhiệm vụ khác nhau nhưng đảm bảo máu được bơm đi khắp cơ thể.
(Cấu tạo và chức năng của một trái tim bình thường)
Cụ thể, phía bên phải sẽ đưa máu đến phổi thông qua động mạch phổi, tại đây máu lấy oxy rồi quay trở lại tim trái qua các tĩnh mạch phổi. Tiếp đến là nhiệm vụ của phần bên trái, tim sẽ bơm máu qua động mạch chủ của cơ thể và đi đến phần còn lại của cơ thể.
Trong 6 tuần đầu tiên của thai kỳ, trái tim của trẻ sẽ bắt đầu hình thành và đập. Các mạch máu chính chạy đến, đi từ tim cũng dần phát triển trong thời điểm quan trọng này. Đây cũng là lúc những khuyết tật tim bẩm sinh có thể xuất hiện, ảnh hưởng bởi một hoặc nhiều các tác nhân dưới đây.
Di truyền là một trong những yếu tố hàng đầu gây dị tật bẩm sinh, trong đó có bệnh về tim. Nếu trẻ có bố, mẹ hoặc người thân trong gia đình tiền sử bệnh tim bẩm sinh, nguy cơ mắc bệnh luôn cao hơn.
Trong trường hợp, bố mẹ của trẻ mang gen bệnh nhưng không bị tim bẩm sinh thì con sinh ra, vẫn có khả năng bị khuyết tật tim. Hoặc tình trạng di truyền trong gia đình, khiến nhiều thế hệ bị bệnh nhưng nguyên nhân này chỉ chiếm 3% trong các trường hợp.
(Trẻ sinh ra trong gia đình có tiền sử mắc bệnh có nguy cơ bị tim bẩm sinh)
Trong quá trình mang thai, mẹ sử dụng chất kích thích có thể khiến tim thai nhi không thể hình thành bình thường. Ví dụ như tình trạng sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ, hoặc uống rượu, bia, hút thuốc, hút ma túy,...
Ngoài ra, mẹ tiếp xúc với tia X-quang, chất phóng xạ hay đơn giản sống trong môi trường độc hại có thể bị nhiễm độc thai kỳ. Từ đó, dẫn đến việc trẻ bị dị tật bẩm sinh, đặc biệt là tim ngay từ khi còn trong tử cung.
Trong 3 tháng đầu thai kỳ, mẹ nhiễm virus Herpes, Rubella, Cytomegalo,... làm tăng nguy cơ trẻ mắc các dị tật, trong đó có dị tật tim. Hoặc trường hợp thai phụ bị đái tháo đường, Lupus ban đỏ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, khiến trẻ có thể bị khuyết tật tim bẩm sinh.
Trường hợp dị tật tim bẩm sinh nghiêm trọng thường được phát hiện ngay sau sinh hoặc trong vài tháng đầu đời. Một số dấu hiệu bệnh tim ở trẻ em có thể xuất hiện:
(Bé gái Adelyn được chẩn đoán mắc bệnh tim khi còn trong bụng mẹ)
Còn với các khuyết tật tim bẩm sinh ít nghiêm trọng, việc chẩn đoán có thể trì hoãn đến khi trẻ lớn hơn. Ở giai đoạn này, biểu hiện tim bẩm sinh ở trẻ sơ sinh thường bao gồm:
Nếu nghi ngờ, nhận thấy bất kỳ dấu hiệu trẻ bị tim bẩm sinh hoặc triệu chứng nào nêu trên cần đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên môn để được kiểm tra, tìm ra nguyên nhân gây bệnh là khuyết tật tim bẩm sinh hay do bệnh lý liên quan khác. Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc hay điều trị bằng phương pháp dân gian tại nhà.
Gói khám sức khỏe cho trẻ dưới 15 tuổi
Khám sức khỏe cho trẻ giúp cha mẹ theo dõi và có phương pháp chăm sóc con yêu phù hợp, tạo điều kiện để bé...
Gói khám sàng lọc dậy thì trẻ em nâng cao (dành cho đối tượng từ 5 – 10 tuổi)
Dậy thì sớm ảnh hưởng không nhỏ đến thể chất lẫn tâm sinh lý của trẻ. Thấu hiểu nỗi lo lắng của các gia đình,...
Các biến chứng tiềm ẩn của dị tật tim bẩm sinh bao gồm:
Nhìn chung, các biến chứng do bệnh tim bẩm sinh gây ra tương đối nguy hiểm, ảnh hưởng đến sự phát triển và tính mạng của trẻ. Vậy nên, sàng lọc trước sinh và sau sinh luôn được khuyến khích, cần thiết để có phương án điều trị kịp thời.
(Báo vệ bé khỏi những biến chứng nguy hiểm của bệnh tim bẩm sinh)
Như các bạn đã tìm hiểu sự nguy hiểm của bệnh tim bẩm sinh gây ra cho bé những hiện nay, nếu được phát hiện sớm thì khả năng điều trị thành công là rất cao. Dựa vào loại dị tật và đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh sẽ chuẩn đoán được tiên lượng sống của bé.
Điển hình như một vài trường hợp nhẹ như các bệnh tim bẩm sinh thường gặp sau:
Thì thời gian sống được tiên lượng như người bình thường.
Nhưng trong đó không thể không nhắc đến một số bệnh nặng như hội chứng thiếu sản tim trái thì tiên lượng sống là rất thấp.
Chính vì thế, để trả lời cho câu hỏi trẻ bị bệnh tim bẩm sinh sống được bao lâu, các nhà nghiên cứu đã thống kê thông số thực tế và kết luận:
Có nhiều trường hợp mắc bệnh tim bẩm sinh có thể sống đến 75 tuổi (+/- 11 tuổi). Đặc biệt hơn là họ chỉ sống kém 4 tuổi so với những người khoẻ mạnh bình thường không bị mắc bệnh tim bẩm sinh.
Giải thích cho kết luận về tỷ lệ sống cao đó là do những yếu tố sau:
(Hình ảnh siêu âm tim thai: Thông liên thất)
Trẻ bị bệnh tim bẩm sinh nếu phát hiện, điều trị kịp thời và theo đúng quy trình thì vẫn có thể phát triển bình thường. Tùy thể trạng, tình trạng bệnh lý mà bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ phù hợp.
Hiện nay, điều trị khuyết tật tim bẩm sinh thường áp dụng 1 hoặc kết hợp 3 phương pháp sau đây:
Sử dụng thuốc điều trị thường được áp dụng với trẻ bị khuyết tật bẩm sinh nhẹ, được phát hiện kịp thời, sức khỏe không ảnh hưởng quá nhiều và không cần phẫu thuật ngay. Bác sĩ chuyên khoa sẽ chỉ định thuốc để điều hòa, ổn định nhịp tim, đây là phương pháp ít gây tác động nhất với trẻ.
Can thiệp tim mạch hay thông tim chỉ áp dụng được cho một số trường hợp cụ thể như thông liên thất, thông liên nhĩ, hẹp van động mạch chủ, tồn tại ống động mạch, hẹp van động mạch phổi. Đổi lại, phương án này không cần phẫu thuật mở ngực, giảm nguy cơ nhiễm trùng và có thời gian hồi phục ngắn.
Để thực hiện can thiệp tim mạch, bác sĩ sẽ sử dụng một ống nhỏ và dài, đi từ các mạch máu bên ngoài để vào tim. Kỹ thuật này có thể cải thiện lưu thông máu, đóng các lỗi thông tim khi cần thiết.
Các tiến bộ trong can thiệp tim mạch điều trị bệnh tim mạch bẩm sinh
Đối với trường hợp bệnh tim bẩm sinh không thể can thiệp thông tim, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật để đóng các lỗ thông tim, mở rộng động mạch phổi, khắc phục tình trạng hẹp eo động mạch chủ và nhiều vấn đề khác. Với tình trạng khuyết tật tim bẩm sinh nặng, không thể điều trị bằng phương pháp nêu trên thì bác sĩ có thể đề xuất cấy ghép tim.
Trước đây, phần lớn các ca phẫu thuật tim đều diễn ra với phương pháp mổ phanh lồng ngực, gây đau, tiết máu nhiều, lâu hồi phục cũng như để lại sẹo. Tuy nhiên, hiện nay kỹ thuật mổ nội soi ít xâm lấn đã khắc phục phần lớn các nhược điểm nêu trên.
(Bệnh nhi Adelyn trong và sau khi điều trị dị tật tim bẩm sinh bằng phương pháp phẫu thuật)
Trẻ mắc bệnh tim bẩm sinh có tình trạng sức khỏe đặc thù, vậy nên việc chăm sóc cần được ưu tiên hơn hết. Gia đình có thể tham khảo một số gợi ý sau để giúp trẻ cải thiện sức khỏe:
Để phù hợp với tình trạng sức khỏe cũng như phương pháp điều trị, cha mẹ có thể tham khảo ý kiến từ bác sĩ điều trị để xây dựng kế hoạch sinh hoạt, dinh dưỡng phù hợp, giúp trẻ có thể năng động và phát triển giống như bạn bè đồng trang lứa.
Phần lớn nguyên nhân gây khuyết tật tim bẩm sinh chưa được xác định hoàn toàn, nên khả năng ngăn ngừa tương đối hạn chế. Nếu cha mẹ có nguy cơ sinh con bị dị tật bẩm sinh cao thì có thể làm xét nghiệm, sàng lọc di truyền ngay trong thai kỳ.
(Phòng ngừa khuyết tật tim bẩm sinh trước và trong thai kỳ)
Bên cạnh đó, một số cách có thể giúp gia đình giảm nguy cơ mắc bệnh tim bẩm sinh cho trẻ nhỏ như:
Lưu ý: Trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào trong thời kỳ mang thai, các mẹ đều cần tham khảo ý kiến của bác sĩ chuyên môn. Hãy trao đổi với bác sĩ tất cả các loại thuốc bạn dùng, bao gồm thuốc không cần kê đơn.
Tại BVĐK Phương Đông, gói khám Sàng lọc tim bẩm sinh được xây dựng cho các bé dưới 6 tuổi. Gói khám giúp đánh giá sức khỏe trái tim bé; chuẩn bị sẵn sàng cho cả những tình huống xấu nhất, với các ưu điểm vượt trội:
(Khám sàng lọc bệnh tim bẩm sinh tại Bệnh viện Phương Đông)
Đăng ký gói khám, trẻ sẽ được thực hiện các kỹ thuật chẩn đoán hiện tại như điện tâm đồ kiểm tra rối loạn nhịp tim, siêu âm Doppler sàng lọc dị tật tim bẩm sinh. Sau cùng, gia đình sẽ được tư vấn về tình trạng, chức năng tim, cung cấp giải pháp điều trị nếu có vấn đề bất thường tại tim mạch.
Kết lại, bệnh tim bẩm sinh trẻ em là một trong những loại dị tật bẩm sinh phổ biến nhất, ảnh hưởng đến hoạt động bình thường của tim ngay từ khi trẻ sinh ra. Bệnh nếu không được phát hiện và điều trị theo đúng quy trình có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm, thậm chí dẫn đến tử vong.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Cuồng nhĩ là một dạng rối loạn nhịp tim thường gặp, có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe nếu không được phát hiện và điều...
