Hướng dẫn cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh tại nhà an toàn và hiệu quả

1. Vì sao phải vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh

Dây rốn là bộ phận kết nối thai nhi với nhau thai trong tử cung của mẹ, có vai trò vận chuyển dinh dưỡng và oxy để nuôi dưỡng em bé. Chào đời, trẻ có khả năng thở và bú, dây rốn không còn cần thiết nên bác sĩ sẽ tiến hành cắt bỏ.

Bác sĩ tiến hành cắt bỏ dây rốn khi trẻ chào đời

Cuống rốn là phần sót lại sau khi cắt dây rốn ở phòng sinh, phần rốn này sẽ rụng trong 1 - 3 tuần. Thời gian rụng nhanh hay chậm phụ thuộc vào cơ địa, sức khỏe và cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh tại nhà của bố mẹ.

Một số yếu tố khác làm chậm rụng rốn ở trẻ sơ sinh:

• Sinh non.
• Lạm dụng chất sát khuẩn.
• Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh.
• Nhiễm trùng rốn.
• Suy giảm miễn dịch ở trẻ.

Cha mẹ nên để cuống rốn rụng tự nhiên, không tự ý kéo để đảm bảo cuống sạch và khô, hạn chế nhiễm trùng. Thông thường, cuống rốn khô lại, lành sẽ có màu nâu, xám hoặc đen, khi rụng có thể xuất hiện dịch nhầy đục, máu đến khi lành.

Có nên vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh không? Câu trả lời là có, đây là bước quan trọng giúp ngăn ngừa vi khuẩn đi vào máu gây nhiễm trùng huyết hoặc uốn ván rốn. Nếu không được điều trị kịp thời, sức khỏe và tính mạng trẻ có thể gặp nguy hiểm.

2. Nên vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh bằng gì?

Trước khi tìm hiểu cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh tại nhà, cha mẹ cần chuẩn bị dung dịch vệ sinh phù hợp với tình trạng rốn. Cụ thể như sau:

• Rốn bình thường, không nhiễm trùng: Không cần bôi gì, vệ sinh khô bằng gạc sạch sau khi tắm xong. Không băng rốn, để hở và mặc tã dưới rốn, để rụng tự nhiên.
• Rốn bị nhiễm trùng: Sử dụng nước muối sinh lý để vệ sinh phần rốn nhiễm trùng, bôi thêm dung dịch Milian hoặc Eosin khoảng 4 lần/ngày.

Lưu ý, cha mẹ tuyệt đối không sử dụng povidine (cồn đỏ) để vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh.

Vệ sinh cuống rốn cho trẻ sơ sinh bằng gì?

3. Cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh khi chưa rụng

Nhiễm trùng rốn hay uốn ván rốn là những biến chứng nguy hiểm, đe dọa đến tính mạng của trẻ nên cha mẹ cần được trang bị cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh tại nhà an toàn và hiệu quả. Sau đây là 5 bước vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh khi chưa rụng:

• Bước 1: Chuẩn bị dụng cụ vệ sinh rốn trẻ sơ sinh gồm tăm bông, cồn y tế 70 độ, hoặc nước muối sinh lý 0,9%, hoặc theo chỉ định của bác sĩ. Cha, mẹ cần rửa tay trước khi vệ sinh cho trẻ.
• Bước 2: Sử dụng bông hoặc gạc sinh thấm khô vùng rốn của trẻ sơ sinh.
• Bước 3: Dùng tăm bông hoặc miếng bông sạch đã tẩm dung dịch, tiến hành lau nhẹ từ trước sau đằng sau gốc rốn. Lưu ý thực hiện nhẹ nhàng, từ từ do màng thịt vẫn còn dính trên gốc rốn, có thể cầm nhẹ đầu cuống rốn để vệ sinh.
• Bước 4: Dùng bông hoặc gạc lau từ vùng gốc rốn đến vùng ngoài da quanh rốn, nên lau theo một chiều và không lau đi lau lại.
• Bước 5: Để rốn của trẻ sơ sinh khô hoàn toàn, không dùng phấn rôm hay thuốc để bôi vào rốn trẻ. Bỉm, quần nên mặc dưới rốn, đảm bảo quần áo mới sạch sẽ.

Hướng dẫn cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh khi chưa rụng

4. Cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh sau khi rụng

Sau khi cuống rốn rụng, cha mẹ có thể nhìn thấy rõ lỗ rốn của trẻ, bằng mắt thường quan sát được hạt màu đỏ hoặc chảy máu. Đây là hiện tượng bình thường, sẽ tự hết sau 1 tuần nên cha mẹ không cần quá lo lắng.

Để tình trạng nêu trên nhanh chóng thuyên giảm, không xảy ra biến chứng cha mẹ có thể tham khảo cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh sau khi rụng:

• Một, làm sạch rốn và vùng quanh rốn với cồn 70 độ, lau sạch rồi che rốn bằng gạc mỏng vô trùng hoặc để hở.
• Hai, không để rốn tiếp xúc với nước trong thời gian dài, khi tắm xong nên lau khô người và thấm hết nước trong rốn.
• Ba, ưu tiên quần áo rộng rãi, không ôm sát cơ thể để tránh vết thương bị xây xát, lâu hồi phục.
• Bốn, thận trọng khi thay tã, tránh để tã chà sát vào rốn gây tổn thương hoặc nhiễm trùng do nước tiểu, phân. Cha mẹ nên mặc tã, bỉm cho con dưới rốn, nới lỏng eo.
• Năm, da rốn của trẻ rất mong manh nên cha mẹ không tự ý bôi thuốc đỏ, chất lạ, lá thuốc dân gian, kháng sinh, bột chống hăm khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Sáu, không băng rốn quá chặt vì sẽ tạo điều kiện cho vi khuẩn tấn công, phát triển gây viêm sưng hoặc nhiễm trùng. Nên ưu tiên dùng băng gạc mỏng để che rốn, để hở rốn tiếp xúc với không khí.

Các cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh sau khi rụng rốn

5. Khi nào cần đưa trẻ đến cơ sở y tế?

Thông thường sau khi rụng, rốn sẽ lành lại sau khoảng 1 tuần, u hạt rốn hoặc chảy máu cũng biến mất. Nếu tình trạng này kéo dài, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được xử lý kịp thời, giảm tối đa nguy hiểm.

Đưa trẻ đến cơ sở y tế nếu cuống rốn có dấu hiệu bất thường

Nhận biết nhiễm trùng rốn, uốn ván rốn ở trẻ sơ sinh trước và sau khi rụng thông qua biểu hiện:

• Sốt cao 38 độ C, mệt mỏi, bỏ bú.
• Rốn ửng đỏ và sưng tấy.
• Cuống rốn chảy dịch vàng, có mùi hôi.
• Rỉ dịch và rốn trẻ sơ sinh bị chảy máu.
• Khi cha mẹ chạm vào rốn trẻ sẽ khóc.
• Rốn chưa rụng sau 3 tuần.
• Xuất hiện chồi thịt ở rốn.

6. Vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh ngày mấy lần?

Sau khi sinh, nhân viên y tế sẽ dùng kẹp phần dây rốn nhằm giữ cuống rốn sạch sẽ, ngăn chặn vi khuẩn xâm nhập. Về nhà, cha mẹ cần vệ sinh vùng rốn cho trẻ ít nhất 1 lần/ngày bằng cồn 70 độ hoặc nước muối sinh lý 0,9%.

Vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh ít nhất 1 lần/ngày

Trong thời gian cuống rốn rụng, cha mẹ vẫn có thể tắm rửa cho bé bình thường nhưng cần đảm bảo thấm khô nước phần rốn trước và sau khi rụng. Tránh để tình trạng ẩm ướt vùng rốn, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng hoặc uốn ván.

Bệnh viện Đa khoa Phương Đông đã chia sẻ cách vệ sinh rốn cho trẻ sơ sinh trước và sau khi rụng, đảm bảo yếu tố đơn giản nhưng hiệu quả cao. Hy vọng thông tin trên giúp cha mẹ giảm bớt áp lực, bỡ ngỡ khi chăm sóc cuống rốn của trẻ.