Mang thai ngoài tử cung là gì? Có thai ngoài tử cung phải làm sao

Thai ngoài tử cung là gì?

Mang thai ngoài tử cung còn gọi là chửa ngoài tử cung, chửa ngoài dạ con là tình trạng trứng sau khi thụ tinh không làm tổ bên trong tử cung người mẹ mà lại làm tổ và phát triển ở vị trí khác bên ngoài buồng tử cung như vòi tử cung (trường hợp này thường gặp nhất, chiếm tới 95%) hoặc nằm ở cổ tử cung, buồng trứng, vòi tử cung, ổ bụng.

Chửa ngoài dạ con là như thế nào?

Chửa ngoài dạ con là một tình trạng vô cùng nguy hiểm bởi túi thai không làm tổ đúng vị trí nên không được buồng tử cung bảo vệ dẫn tới dễ bị vỡ vị trí nó bám khiến máu chảy ồ ạt vào ổ bụng, gây nguy hiểm tới tính mạng của sản phụ.

Những trường hợp mang thai ngoài tử cung, phôi thai không thể sống sót và phát triển một cách bình thường lại có nguy cơ dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng. Số liệu thống kê từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cho thấy, có đến 3 - 4% các trường hợp tử vong có liên quan đến thai nghén.

Vậy thai ngoài tử cung siêu âm có thấy không? Câu trả lời là có, dựa vào vị trí của túi thai trên hình ảnh siêu âm, bác sĩ sẽ phát hiện được thai ngoài dạ con.

Chửa ngoài dạ con có biểu hiện gì?

Thai ngoài tử cung có dấu hiệu gì để nhận biết? Trong thời gian đầu, thai phụ có thai ngoài tử cung cũng có những biểu hiện giống thai kỳ bình thường như chậm kinh, tức ngực, buồn nôn, đau bụng. Bên cạnh đó, tình trạng này cũng đi kém với những biểu hiện bất thường mà bạn cần chú ý để sớm nhận biết như:

• Chậm kinh: đây là dấu hiệu mang thai mà bất cứ phụ nữ nào cũng có. Tuy nhiên, nhiều trường hợp chửa ngoài tử cung thường có kinh nguyệt không đều, có tháng bị sớm, tháng bị muộn nên rất khó nhận biết qua dấu hiệu này.

Xem thêm: Các dấu hiệu mang thai sớm bạn có thể tự nhận biết

• Chảy máu âm đạo bất thường: người bệnh có thể ra máu trước ngày hành kinh và kéo dài trong nhiều ngày liền, hoặc có khi hết khi không (còn gọi là rong huyết). Máu ra ít, có màu nâu, đen, không đông lại. Trường hợp máu rò rỉ từ ống dẫn trứng (vòi trứng), thai phụ có thể cảm thấy đau vai, muốn đi tiểu. Triệu chứng cụ thể sẽ phụ thuộc vào vị trí máu tụ và dây thần kinh bị kích thích.

Ra máu âm đạo bất thường là biểu hiện đặc trưng của bệnh

• Đau bụng: đây có thể là dấu hiệu thường thấy khi mang thai nhưng nếu có bầu ngoài tử cung, hiện tượng đau bụng sẽ kéo dài, âm ỉ, khó chịu, đôi lúc đau dữ dội kèm chảy máu âm đạo, mức độ đau sẽ tăng dần theo thời gian do túi thai ngoài tử cung ngày càng phát triển. 
• Khi túi thai vỡ, bạn sẽ thấy đau bụng dữ dội, cơ đau quặn kéo dài liên tục, đau nhức vùng vai, toát mồ hôi, chân tay có dấu hiệu bủn rủn, hoa mắt, chóng mặt, khó thở, thậm chí là ngất xỉu. 

Do đó, khi thấy các dấu hiệu chửa ngoài dạ con, bạn cần đến bệnh viện ngay để bác sĩ kiểm tra và can thiệp kịp thời. Tình trạng này nếu kéo dài, thai phát triển to dần, túi thai sẽ vỡ khiến máu tràn vào ổ bụng, làm tăng nguy cơ vô sinh và nguy hiểm tính mạng sản phụ.

Chửa ngoài dạ con có nguy hiểm không?

• Có bầu ngoài tử cung là một biến chứng vô cùng nguy hiểm, xuất hiện do bị ảnh hưởng từ một yếu tố bất thường nào đó trong cơ thể phụ nữ. Chửa ngoài tử cung người mẹ sẽ không thể tiếp tục duy trì của phôi thai do không đủ chỗ trống và không có nhau thai để cung cấp dinh dưỡng cho thai nhi phát triển.
• Thai ngoài tử cung nếu không được phát hiện kịp thời và thai phát triển quá mức cho phép khiến vòi trứng căng quá mức và vỡ ra, gây chảy máu ngược trong ổ bụng, còn gọi là xuất huyết nội. Lúc này, bạn không thể kiểm soát được mà cần có can thiệp ngay lập tức của bác sĩ nếu không rất dễ ảnh hưởng tính mạng người mẹ.
• Nhiều trường hợp, thai phụ qua cơn nguy kịch nhưng lại phải cắt bỏ vòi trứng và vĩnh viễn không còn khả năng mang thai.
• Gây tổn thương ống dẫn trứng: điều trị chậm trễ sẽ gây tổn thương đến ống dẫn trứng, làm tăng đáng kể nguy cơ chửa ngoài dạ con ở những lần mang thai sau.
• Làm tăng nguy cơ trầm cảm ở sản phụ: cú sốc tâm lý do mất thai và sự lo lắng cho lần mang thai tiếp theo có thể khiến thai phụ rơi vào trạng thái stress kéo dài, trầm cảm.

Nguyên nhân mang thai ngoài tử cung là gì?

Có khá nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng mang thai ngoài tử cung ở phụ nữ, cụ thể như là:

• Do quá trình nạo phá thai: có nhiều người, khi có thai ngoài ý muốn và quyết định phá thai, thường lúc đầu sẽ không thấy được sự bất thường có thể xảy ra và cho rằng như vậy là xong. Tuy nhiên, những động tác nạo phá thai bắt buộc bác sĩ phải nong cổ tử cung và đưa dụng cụ y tế vào để hút thai ra. Quá trình này ít nhiều sẽ để lại vết thương trong lòng tử cung dẫn tới viêm nhiễm và lan ra vòi trứng.

Nguyên nhân khiến phụ nữ mang thai ngoài dạ con

• Do bẩm sinh: có nhiều người từ khi chào đời, cơ thể đã xuất hiện sự bất thường trong cấu tạo cơ thể so với những chị em khác. Chẳng hạn như tai vòi trứng thông thường chỉ khoảng 4cm nhưng có người lại dài đến 7,8cm, điều này vô hình chung khiến chặng đường đi của thai nhi vào buồng tử cung bị kéo dài.
• Đã từng phẫu thuật can thiệp đến vòi trứng: ví dụ như, trước đây bạn từng bị chửa ngoài tử cung và bác sĩ đã tiến hành cắt vòi trứng để lấy khối thai ra. Sau khi cơ thể bình phục, trên vòi trứng sẽ có đường sẹo. Hoặc có những trường hợp khác, bạn không mang thai ngoài tử cung như lại bị tắc ống dẫn trứng và bác sĩ phải làm phẫu thuật thông vòi trứng. Như vậy, bất kể can thiệp nào có liên quan đến vòi trứng cũng đều dễ gây nên tình trạng chửa ngoài tử cung sau này.

Ai có nguy cơ cao bị mang thai ngoài tử cung?

Mang thai ngoài tử cung gây nên những ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe người phụ nữ, những yếu tố làm tăng nguy cơ chửa ngoài tử cung như:

• Trước đây từng mang chửa ngoài tử cung
• Phụ nữ từng phẫu thuật ống dẫn trứng, vùng bụng, vùng chậu
• Phụ nữ viêm vùng chậu

Phụ nữ viêm vùng chậu có nguy cơ cao chửa ngoài dạ con

• Người mẹ mắc một số bệnh lây truyền qua đường tình dục
• Mang thai quá muộn khi ở độ tuổi ngoài 35
• Phụ nữ bị vô sinh, hiếm muộn
• Người nghiện thuốc lá.

Chẩn đoán thai ngoài tử cung

Khi có dấu hiệu nghi ngờ có bầu ngoài tử cung, bác sĩ có thể chỉ định thai phụ thực hiện một số xét nghiệm và siêu âm nhằm chẩn đoán chính xác tình trạng và xử lý phù hợp.

• Thử thai: bác sĩ có thể yêu cầu làm xét nghiệm máu để định lượng nồng độ hormone HCG ((βhCG) trong cơ thể. HCG là loại hormone chỉ xuất hiện khi phụ nữ có thai, do đó, xét nghiệm này sẽ xác định được bạn có mang thai hay không. Tuy nhiên, chỉ với xét nghiệm này thì chưa thể cung cấp thông tin thai nằm trong hay ngoài buồng tử cung.
• Siêu âm: nếu nghi ngờ chửa ngoài tử cung, bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm để xác định chính xác vị trí của thai nhi. Kết quả siêu âm sẽ cho bạn biết túi thai có trong buồng tử cung hay không, hoặc thấy được hình ảnh túi thai nằm trong ống dẫn trứng. Hơn nữa, phương pháp này còn giúp phát hiện và đánh giá tình trạng chảy máu trong nếu chẳng may thai ngoài tử cung vỡ.

Siêu âm giúp bác sĩ chẩn đoán thai ngoài dạ con và vị trí chính xác thai làm tổ

• Các xét nghiệm máu khác: ngoài xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ HCG thì thai phụ có thể được yêu cầu làm thêm các xét nghiệm máu khác để kiểm tra tình trạng thiếu máu và nhóm máu trong trường hợp cần truyền máu.
• Nội soi ổ bụng: đây là phương pháp hiện đại giúp chẩn đoán thai nằm ngoài tử cung một cách nhanh chóng và chính xác. Trường hợp thai ngoài tử cung, việc nội soi sẽ phát hiện được một bên ống dẫn trứng căng phồng và tím đen. Đó là khối thai ngoài tử cung.

Mang thai ngoài tử cung phải làm sao?

Thai ngoài tử cung có giữ được không? Thai ngoài dạ con không thể phát triển bình thường, không thể sinh ra và cũng không thể đưa khối thai trở về lại tử cung. Do đó, cần được loại bỏ để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm đến thai phụ.

Tùy vào triệu chứng, kích thước và tình trạng hiện tại của khối thai (khối thai ngoài tử cung đã vỡ chưa) mà các bác sĩ sẽ tư vấn và lên phác đồ điều trị phù hợp. Có thể là điều trị bằng thuốc, phẫu thuật nội soi hoặc phẫu thuật mở.

Điều trị bằng thuốc

Trường hợp chửa ngoài tử cung được phát hiện sớm, kích thước bé (đường kính dưới 3cm) và chưa bị vỡ thì thường được điều trị bằng thuốc.

Loại thuốc thường được dùng nhất trong trường hợp này là Methotrexate với công dụng ngăn chặn sự phân chia và phát triển của tế bào, từ đó khối thai tự tiêu biến sau 4-6 tuần điều trị. Methotrexate được dùng theo đường tiêm. Sau khi tiêm, thai phụ cần được theo dõi và làm xét nghiệm HCG để xác định hiệu quả điều trị. Trường hợp chỉ số HCG không như mong đợi, tùy từng trường hợp, bác sĩ có thể thay đổi liều thuốc hoặc can thiệp phẫu thuật.

Điều trị thai ngoài tử cung bằng thuốc khi khối thai còn nhỏ

Ưu điểm:

• Tỷ lệ thành công cao > 90%
• Tránh được phẫu thuật cũng như tai biến của thuốc gây mê
• Giúp bảo tồn vòi trứng, duy trì khả năng sinh sản
• Bệnh có thể theo dõi điều trị ngoại trú, không cần nằm viện.

Tuy nhiên, nó có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, chán nản, mệt mỏi, rụng tóc, loét miệng, tiêu chảy, vấn đề về thị lực,... một số tác phụ hiếm gặp khác như suy gan, suy tụy, suy thận.

Lưu ý: sau quá trình điều trị, thai phụ cần tránh mang thai lại trong ít nhất 3 tháng hoặc lâu hơn theo hướng dẫn, tư vấn của bác sĩ.

Điều trị bằng phẫu thuật

Tùy vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ tư vấn, chỉ định thai phụ lựa chọn phương pháp loại bỏ khối thai ngoài tử cung là phẫu thuật nội soi hay phẫu thuật mở bụng.

1. Phẫu thuật nội soi

Phương pháp này được áp dụng trong trường hợp khối thai có kích thước lớn nhưng chưa bị vỡ. Hai dạng phẫu thuật nội soi được áp dụng phổ biến nhất hiện nay là phẫu thuật mở thông vòi trứng và phẫu thuật cắt bỏ vòi trứng.

• Phẫu thuật mở thông vòi trứng: khối thai ngoài tử cung được loại bỏ và vòi trứng vẫn được bảo tồn
• Phẫu thuật cắt bỏ vòi trứng: loại bỏ cả khối thai lẫn vòi trứng.

Nội soi lấy khối thai phát triển sai vị trí

Lưu ý: phụ nữ vẫn có thai ngay cả khi đã cắt ống dẫn trứng. Trường hợp cả 2 bên vòi trứng đều bị cắt bỏ thì phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là lựa chọn hàng đầu giúp phụ nữ mang thai và sinh con.

Ưu điểm:

• Không gây đau đớn sau mổ
• Người bệnh không cần dùng nhiều kháng sinh
• Sức khỏe hồi phục nhanh chóng
• Có thể sớm trở lại với công việc và sinh hoạt hàng ngày
• Tính thẩm mỹ cao vì vết sẹo rất nhỏ, chỉ khoảng 0.5-1cm nên khó trông thấy nếu không chú ý.
• Có thể xuất hiện sau mổ 48 tiếng
• Chi phí điều trị thấp.

2. Phẫu thuật mở bụng

Trường hợp khối thai ngoài tử cung bị vỡ, gây xuất huyết trong nghiêm trọng thì bắt buộc bác sĩ phải tiến hành mổ mở để điều trị. Thông thường, ống dẫn trứng trong trường hợp này đã bị hư hỏng nên phải loại bỏ.

Phẫu thuật mở ổ bụng nếu khối thai bị vỡ

Nhược điểm của phương pháp là:

• Bệnh nhân có thể thấy đau đớn nhiều sau mổ
• Phải sử dụng nhiều kháng sinh
• Sau mổ có nguy cơ cao bị dính vùng bụng
• Thời gian nằm viện kéo dài hơn so với phẫu thuật nội soi.

Đây là trường hợp cấp cứu, nếu không được tiến hành phẫu thuật bệnh nhân có thể tử vong do mất máu nhiều. Do đó, sau khi xác định bệnh nhân chửa ngoài tử cung và đã vỡ cần tiến hành mổ cấp cứu ngay lập tức. 

Sau khi mang thai ngoài tử cung bao lâu thì có nên có bầu lại

Theo lời khuyên của bác sĩ thì phụ nữ chửa ngoài dạ con có thể mang thai lại sau 3-4 tháng sau khi kết thúc việc điều trị. Trường hợp phải can thiệp phẫu thuật thì bệnh nhân cần đợi 6 tháng đến 1 năm từ khi lành vết mổ. 

Tuy nhiên, cơ địa của mỗi người là khác nhau, thời gian hồi phục sẽ khác nhau nên khuyến cáo, phụ nữ chỉ mang thai lại khi vết mổ và chức năng sinh lý của các cơ quan sinh dục đã hồi phục hoàn toàn nhằm đảm bảo an toàn cho cả mẹ và em bé. Tốt nhất là nên tham khảo ý kiến bác sĩ về thời gian mang thai lại đồng thời nên làm các xét nghiệm cần thiết trước khi mang thai.

Phòng ngừa nguy cơ chửa ngoài tử cung bằng cách nào?

Phụ nữ hoàn toàn có thể phòng ngừa có bầu ngoài tử cung bằng việc thay đổi thói quen sinh hoạt, duy trì sức khỏe sinh sản tốt. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa bệnh mà chị em có thể áp dụng:

Quan hệ tình dục an toàn để phòng ngừa nguy cơ chửa ngoài tử cung

• Quan hệ tình dục an toàn, hạn chế số lượng bạn tình: điều này giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục, giảm nguy cơ viêm vùng chậu và chửa ngoài tử cung.
• Không hút thuốc lá: loại bỏ thói quen hút thuốc lá, hạn chế việc hút thuốc lá thụ động nhằm giảm thiểu nguy cơ chửa ngoài tử cung. 
• Khám phụ khoa định kỳ, tầm soát STDs thường xuyên: nhằm phát hiện và xử lý sớm các vấn đề bất thường hoặc các bệnh phụ khoa giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
• Không lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp: chuyên gia sản phụ khoa cảnh báo, việc sử dụng thuốc phòng tránh thai khẩn cấp nhiều làm tăng nguy cơ chửa ngoài dạ con.

Giải đáp một số câu hỏi về thai ngoài tử cung

Chửa ngoài tử cung là một trong những tai biến sản khoa vô cùng nguy hiểm, do đó mỗi người cần trang bị cho mình những kiến thức cần thiết để có hướng can thiệp kịp thời, phòng tránh những biến chứng nguy hiểm cả về sức khỏe sinh sản lẫn tính mạng.

Tổng hợp những thắc mắc, băn khoăn mà bạn đọc gửi về hộp thư Bệnh viện Đa khoa Phương Đông, chúng tôi xin giải đáp cụ thể và chi tiết các câu hỏi như sau:

Chửa ngoài dạ con thử que có lên không?

Chửa ngoài dạ con thử que vẫn lên 2 vạch như thường

Nhiều người băn khoăn, có thai ngoài tử cung thử que được không? Thực tế, que thử thai hoạt động dựa trên nồng độ hormone HCG trong nước tiểu chứ không phụ thuộc vào vị trí túi thai làm tổ. Do đó, khi chửa ngoài tử cung thì bạn vẫn có những dấu hiệu mang thai và thử que vẫn lên 2 vạch như thường.

Tuy nhiên, nồng độ beta HCG sẽ tăng chậm nên thử que những lần sau sẽ đậm hơn và HCG chỉ giảm khi khối thai ngoài tử cung thoái hóa.

Thai ngoài tử cung bao lâu thì đau bụng?

Thai ngoài tử cung có thể phát hiện từ sớm vào khoảng tuần thứ 4 hoặc thứ 5 của thai kỳ. Hầu hết các triệu chứng đau bụng sẽ xuất hiện ngay khi thai làm tổ ở vòi trứng (tức là khoảng tuần thứ 4 của thai kỳ). Nguyên nhân là do ống dẫn trứng căng giãn gây đau. 

Ban đầu sẽ mới chỉ là cơn đau âm ỉ ở một bên vùng bụng dưới rốn. Dùng thuốc giảm đau thì cơn đau sẽ tạm thời giảm đi nhưng khi thuốc hết tác dụng lại đau trở lại. Cơn đau sẽ kéo dài nhiều ngày không dứt và tăng dần khi khối thai to lên. Đến khi vòi trứng căng vỡ thì sẽ xuất hiện cơn đau bụng dữ dội, da xanh xao, huyết áp tụt do máu chảy nhiều trong ổ bụng không cầm được.

Khoảng tuần thứ 4 của thai kỳ, sản phụ sẽ bị đau bụng

Thai ngoài tử cung ra máu như thế nào?

Hầu hết các trường hợp có bầu ngoài tử cung là thai làm tổ ở ống dẫn chứng, tổ chức này có cấu trúc mỏng nên khi gặp tình huống này sẽ gây rong huyết. Máu chảy nhiều, có màu đen, mỗi lần chảy từng ít một. Bào thai có thể vỡ bất cứ lúc nào, khi vỡ gây chảy máu ồ ạt, đau bụng dữ dội có thể dẫn đến ngất xỉu do mất máu quá nhiều, da xanh tái, mạch đập nhanh và khó bắt huyết áp.

Như vậy, bài viết đã giải đáp tất tần tật những thông tin liên quan đến tình trạng mang thai ngoài tử cung. Đây là những kiến thức cần thiết mà chị em phụ nữ, mỗi người nên biết và nắm rõ để chủ động trong việc chăm sóc sức khỏe sinh sản. BVĐK Phương Đông cung cấp dịch vụ thai sản trọn gói với nhiều tiện ích và đặc quyền tốt nhất. Gọi ngay số Hotline 1900 1806 để được tư vấn chi tiết.