Mắt lác nhẹ có nguy hiểm không? Phải điều trị như thế nào?

Mắt lác nhẹ là gì?

Mắt lác nhẹ là tình trạng trục nhãn cầu bị lệch nhẹ khi nhìn thẳng, khiến hai mắt không cùng nhìn về một hướng hoặc cùng một sự vật. Ở trạng thái này, độ lệch của mắt thường rất nhỏ nên khó nhận biết bằng mắt thường, đặc biệt là khi người bệnh nhìn thoáng qua hoặc trong điều kiện ánh sáng không rõ.

So với các mức độ lác rõ ràng, mắt lác nhẹ được xem là giai đoạn sớm và kín đáo của bệnh lác mắt. Nhiều người chỉ tình cờ phát hiện khi soi gương kỹ, chụp ảnh hoặc được bác sĩ nhãn khoa kiểm tra chuyên sâu. Chính vì biểu hiện mờ nhạt nên tình trạng mắt lác nhẹ thường dễ bị bỏ qua, dẫn đến việc chậm trễ trong chẩn đoán và can thiệp.

Tuy nhiên, nếu tình trạng được phát hiện sớm và có hướng xử trí phù hợp, bệnh nhân hoàn toàn có thể cải thiện thị lực và có khả năng kiểm soát tiến triển của bệnh cận thị.

Xem thêm: Mắt lác có chữa khỏi được không? Điều trị như thế nào?

Mắt lác là tình trạng nhãn cầu bị lệch nhẹ khi nhìn thẳng 

Phân loại các trường hợp mắt lác

Dựa vào hướng lệch của nhãn cầu khi mắt hoạt động, bất thường này thường được chia thành các dạng sau:

• Mắt lác trong: Nhãn cầu có xu hướng lệch vào phía trong, gần sống mũi.
• Mắt lác ngoài: Nhãn cầu lệch ra phía ngoài, xa sống mũi.
• Mắt lác trên: Mắt bị lệch nhẹ lên phía trên so với mắt còn lại.
• Mắt lác dưới: Nhãn cầu lệch xuống dưới khi nhìn thẳng.

Mắt lác nhẹ có nguy hiểm không?

Nhiều người cho rằng mắt lác không đáng lo ngại vì không gây đau hay ảnh hưởng rõ rệt đến sinh hoạt hằng ngày. Tuy nhiên, trên thực tế, bất thường này vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ nếu không được theo dõi và can thiệp kịp thời.

Dù ở mức độ nhẹ hay nặng, mắt lác đều khiến bên mắt bị lệch có thị lực kém hơn bình thường. Người bệnh có thể gặp tình trạng nhìn đôi, khó tập trung hoặc mỏi mắt khi nhìn lâu. Khi hai mắt không nhìn cùng hướng, não bộ sẽ tiếp nhận hai hình ảnh khác nhau của cùng một sự vật.

Ở trẻ em, não có xu hướng “loại bỏ” hình ảnh từ mắt nhìn lệch để tránh nhìn đôi. Lâu dần, chức năng thị giác của mắt lác bị suy giảm, dẫn đến nhược thị. Theo thống kê, khoảng 50% trẻ bị lác có nguy cơ nhược thị và nếu không điều trị sớm, tình trạng này có thể gây suy giảm thị lực nghiêm trọng, thậm chí mù lòa vĩnh viễn.

Vì vậy, khi nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ mắt lác nhẹ, người bệnh nên chủ động đi khám chuyên khoa mắt để được chẩn đoán chính xác và tư vấn hướng xử trí phù hợp, nhằm bảo vệ và duy trì thị lực lâu dài.

Triệu chứng nhận biết tình trạng mắt lác

Mắt lác nhẹ là tình trạng hai mắt nhìn không hoàn toàn song song với nhau, nhưng mức độ lệch không rõ ràng nên rất dễ bị bỏ qua. Trên thực tế, nhiều người chỉ phát hiện mắt mình bị lác khi soi gương kỹ, xem ảnh chụp hoặc được bác sĩ chuyên khoa kiểm tra.

Khi quan sát trực tiếp, bệnh nhân thường có biểu hiện hai mắt không thật sự đối xứng. Trong trạng thái nhìn thẳng hoặc tập trung vào một điểm cố định, một bên mắt có xu hướng lệch nhẹ vào trong, ra ngoài, lên trên hoặc xuống dưới. Tuy nhiên, độ lệch này khá nhỏ nên cần nhìn kỹ mới nhận ra.

Với trẻ nhỏ, việc nhận biết mắt lác nhẹ thường khó hơn do trẻ chưa hợp tác tốt. Cha mẹ có thể thử đặt một món đồ chơi mà trẻ yêu thích trước mặt và quan sát khi trẻ tập trung nhìn. Nếu thấy hai mắt không hướng về cùng một điểm, khả năng trẻ đang gặp tình trạng lác mắt nhẹ.

Hai mắt không nhìn về 1 phía là biểu hiện điển hình nhất của mắt 

Ngoài dấu hiệu lệch trục mắt, mắt lác nhẹ còn có thể đi kèm một số biểu hiện chức năng như:

• Mắt dễ mỏi, nhất là khi đọc sách, dùng điện thoại hoặc học tập lâu
• Nhìn mờ nhẹ hoặc nhìn đôi thoáng qua
• Khó tập trung, hay nheo mắt khi nhìn xa
• Trẻ nhỏ có thể cúi đầu, nghiêng đầu khi nhìn để dễ chịu hơn

Những dấu hiệu này thường không quá rầm rộ, nhưng nếu kéo dài, chúng có thể ảnh hưởng đến thị lực và khả năng phối hợp giữa hai mắt. Vì vậy, khi nghi ngờ mắt bị lác, người bệnh hoặc cha mẹ nên chủ động đi khám mắt để được chẩn đoán chính xác.

Nguyên nhân khiến mắt bị lác nhẹ 

Bất thường có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm bẩm sinh, di truyền hoặc mắc phải trong quá trình sống. Dù nguyên nhân là gì, tình trạng lác mắt thường có xu hướng tiến triển từ nhẹ đến nặng nếu không được theo dõi và can thiệp sớm.

Một trong những nguyên nhân phổ biến gây mắt lác nhẹ là yếu tố di truyền. Trẻ có người thân trong gia đình từng bị lác mắt sẽ có nguy cơ cao hơn so với trẻ bình thường. Bên cạnh đó, tình trạng này cũng thường liên quan đến các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị hoặc loạn thị. Khi hai mắt có độ nhìn không cân bằng, não bộ sẽ ưu tiên mắt nhìn tốt hơn, lâu dần dẫn đến lệch trục mắt.

Ngoài ra, tình trạng này còn có thể xuất hiện do:

• Hệ cơ vận động nhãn cầu phát triển không đồng đều hoặc bị dị dạng
• Sự phối hợp giữa não bộ và mắt bị rối loạn
• Chấn thương vùng mắt hoặc vùng đầu
• Nhiễm trùng mắt gây ảnh hưởng đến cơ vận nhãn
• Biến chứng sau phẫu thuật các bệnh lý về mắt
• Một số bệnh lý hoặc hội chứng liên quan đến não như hội chứng Down, bại não

Việc xác định đúng nguyên nhân gây mắt lác đóng vai trò rất quan trọng, bởi mỗi nguyên nhân sẽ phù hợp với hướng điều trị khác nhau. Người bệnh không nên tự phán đoán mà cần được bệnh viện để được cácác bác sĩ chuyên khoa thăm khám.

Mắt lác nhẹ có điều trị được không?

Trên thực tế, với những trường hợp được phát hiện sớm và mức độ lệch còn nhẹ, mắt lác hoàn toàn có thể kiểm soát tốt và hạn chế tiến triển nặng.

Ở giai đoạn đầu, bác sĩ thường ưu tiên các phương pháp điều trị bảo tồn, chưa cần can thiệp phẫu thuật. Mục tiêu chính là giúp hai mắt phối hợp tốt hơn, cải thiện thị lực và ngăn ngừa biến chứng nhược thị.

Một số phương pháp thường được áp dụng cho người bị mắt lác nhẹ gồm:

• Đeo kính chỉnh tật khúc xạ: Kính phù hợp giúp hình ảnh vào hai mắt rõ ràng hơn, hỗ trợ não bộ phối hợp thị giác tốt hơn
• Bịt mắt luân phiên: Che tạm thời mắt nhìn tốt để kích thích mắt yếu hoạt động, giúp cải thiện khả năng điều khiển và phối hợp của mắt
• Luyện tập thị giác: Thực hiện các bài tập theo hướng dẫn của bác sĩ nhằm tăng khả năng vận động linh hoạt của cơ mắt

Luyện tập thị giác cũng là một trong số các cách chữa bệnh lác 

Các phương pháp trên cần sự kiên trì và tuân thủ đúng hướng dẫn để đạt hiệu quả. Tuy nhiên, chúng chủ yếu giúp kiểm soát chức năng nhìn, chứ không cải thiện rõ về mặt thẩm mỹ.

Trong những trường hợp bệnh nhân không đáp ứng tốt với điều trị bảo tồn hoặc ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, bác sĩ có thể cân nhắc phẫu thuật. Phẫu thuật lác mắt nhằm điều chỉnh lại vị trí và độ căng của các cơ vận nhãn, giúp hai mắt cân bằng hơn khi nhìn.

Bên cạnh điều trị y khoa, người bị mắt lác nhẹ cũng nên chú ý chăm sóc mắt hằng ngày, duy trì chế độ dinh dưỡng giàu vitamin A, C, E, Omega 3, ngủ đủ giấc và học tập, làm việc trong môi trường đủ ánh sáng. Những thói quen này giúp bảo vệ thị lực và hỗ trợ hiệu quả quá trình điều trị.

Có thể nói, mắt lác nhẹ không quá nguy hiểm nếu được phát hiện sớm và theo dõi đúng cách. Tuy nhiên, nếu chủ quan bỏ qua, tình trạng này có thể tiến triển nặng và ảnh hưởng lâu dài đến thị lực. Vì vậy, khi có dấu hiệu nghi ngờ, người bệnh nên đi khám chuyên khoa mắt để được tư vấn và can thiệp kịp thời.