Polyp túi mật có phải ung thư không và những điều cần biết

Túi mật là gì và nằm ở đâu?

Túi mật là một túi nhỏ hình quả lê, có màu xanh, và nằm bên dưới gan. Túi mật có kích thước khoảng 80 - 100mm chiều dài và 30 - 40mm chiều ngang.

Polyp túi mật nằm bên dưới gan

Túi mật hoạt động như một hồ chứa để lưu trữ mật - một chất được tạo ra bởi gan và chứa các sắc tố mật, muối mật, lipid và cholesterol được đổ vào tá tràng (phần đầu tiên của ruột non) để giúp tiêu hóa chất béo.

Polyp túi mật là gì?

Polyp túi mật là thuật ngữ Y học dùng để mô tả các hình thái tổ chức xuất phát từ vị trí thành túi mật và phát triển lồi vào phía trong lòng túi mật. Các hình thái tổ chức này có bản chất cấu trúc khác nhau, có thể là lành tính (không phải tế bào ung thư) hoặc không lành tính (là tế bài ung thư).

Vậy polyp túi mật có nguy hiểm không? Theo các chuyên gia, bác sĩ trên 95% các trường hợp mắc polyp túi mật là tổ chức lành tính. Trong đó thường gặp nhất (chiếm khoảng 40-70%) là cholesterol polyp - một chất béo có mặt ở màng tế bào và lưu hành trong máu ở một nồng độ nhất định. Tiếp đến là polyp hình thành do quá trình viêm, sự phát triển tăng sinh tổ chức tuyến hay polyp có bản chất là tổ chức mỡ/cơ mỡ/ cơ tuyến và dị hình mạch máu .......

Polyp túi mật có phải là ung thư không?

Mặc dù hầu hết các trường hợp mắc polyp túi mật là lành tính, nhưng vẫn có khoảng 5% được chẩn đoán là ác tính. Trong đó, kích thước của polyp chính là một yếu tố quan trọng, không chỉ giúp xác định bạn có cần điều trị hay không mà còn giúp dự đoán liệu polyp là lành tính hay ung thư.

Polyp túi mật có phải là ung thư không là thắc mắc của nhiều người

Cách dự đoán polyp lành tính hay ác tính:

• Polyp túi mật có kích thước 10mm hoặc lớn hơn có nhiều khả năng là ác tính hoặc chuyển thành ung thư theo thời gian. 
• Đặc biệt, những polyp lớn hơn 18mm có nguy cơ cao là ác tính.
• Phương pháp điều trị cho những trường hợp polyp lớn bao gồm phẫu thuật cắt bỏ túi mật. Người bệnh cũng có thể được chỉ định cắt túi mật nếu có polyp kèm theo sỏi mật, mà không phân biệt kích thước polyp to hay nhỏ.
• Với những trường hợp polyp nhỏ không điều trị, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh tái khám định kỳ để theo dõi sự phát triển của nó, cũng như sàng lọc các dấu hiệu của ung thư. Các phương pháp để theo dõi thường là siêu âm bụng. 

Dấu hiệu khi bị polyp túi mật

Khi mắc polyp túi mật, người bệnh sẽ có các triệu chứng như sau:

• Triệu chứng cơ năng: Các triệu chứng cơ năng của bệnh oly túi mật  thường mơ hồ, ít khi rầm rộ. Cụ thể, nó chỉ xuất hiện khi polyp gây rối loạn bài tiết, bài xuất dịch mật tại lòng túi mậtt,  đã hình thành sỏi túi mật hoặc viêm túi mật kèm theo. Theo đó, người bệnh sẽ có biểu hiện đau tức nhẹ vùng hạ sườn phải hoặc vùng thượng vị, cơn đau thường xuất hiện sau khi ăn. Bên cạnh đó triệu chứng đầy bụng, khó tiêu, buồn nôn và nôn cũng có thể xuất hiện.
• Triệu chứng thực thể: Người bệnh bị đau tức nhẹ khi dùng tay ấn vùng hạ sườn phải. Khám các cơ quan khác có thể phát hiện các bệnh lý kèm theo.

Nguyên nhân gây ra bệnh polyp túi mật

Có rất nhiều các yếu tố được cho là có liên quan sự hình thành polyp túi mật, chẳng hạn như chức năng gan mật kém, nồng độ đường máu và mỡ máu cao, nhiễm virus viêm gan, béo phì hay thói quen ăn uống không điều độ… Tuy nhiên, trên thực tế chưa có bất cứ nghiên cứu nào khẳng định được chính xác nguyên nhân gây polyp túi mật.

Chức năng gan mật kém, nồng độ đường máu, mỡ máu cao, nhiễm virus viêm gan là các yếu tố gây ra các bệnh tại túi mật

Đáng chú ý, Polyp túi mật đa phần đều  lành tính nhưng ngày càng có xu hướng gia tăng hơn do thói quen sinh hoạt và ăn uống không không khoa học. Đối với người mắc bệnh này, chế độ ăn uống phải thanh đạm gần giống với những bệnh nhân tim mạch, tăng huyết áp. Tức là phải giảm cholesterol xấu trong máu một cách tối đa.

Chẩn đoán polyp túi mật

• Để chẩn đoán polyp túi mật, các bác sĩ thường áp dụng những phương pháp sau:
  Siêu âm ổ bụng: Siêu âm ổ bụng: giúp xác định kích thước, hình dạng, vị trí của polyp. Đối với polyp túi mật thì trên siêu âm thường là tăng âm, không có bóng cản.  Tỷ lệ chẩn đoán chính xác của siêu âm đối với polyp túi mật chiếm tới trên 90%. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ giúp phát hiện polyp chứ không quan sát được lành tính hay ác tính, do đó người bệnh vẫn cần thực hiện thêm xét nghiệm khác để khẳng định.
• Chụp cắt lớp vi tính: Trong các trường hợp polyp to có nguy cơ cao là ác tính. Hình ảnh tổn thương polyp trong chụp cắt lớp vi tính sẽ là khối tăng tỷ trọng lồi ra trong lòng túi mật. Chụp CT có bơm thuốc cản quang có thể giúp chẩn đoán chính xác gần 90%.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phương pháp chẩn đoán này được chỉ định khi tổn thương polyp nghi ngờ ác tính. Trên phim MRI, túi polyp là khối tăng tín hiệu ở thì T2.
• Chụp đường mật cản quang thông qua đường uống: Thông qua hình chụp, polyp thể hiện là một hình khuyết cản quang ở túi mật đã ngấm thuốc.
• Chụp đường mật ngược dòng thông qua nội soi: Phương pháp chẩn đoán này ít khi được áp dụng, thường chỉ định khi siêu âm đường mật thất bại.
• Sinh hóa: Kỹ thuật chẩn đoán này giúp đánh giá chức năng gan thận, test virus viêm gan, miễn dịch u (CEA, CA 19-9.

Điều trị và theo dõi polyp túi mật

Túi mật là một bộ phận cấu thành của hệ thống đường dẫn mật. Nó có vai trò tham gia điều hòa bài tiết mật và tiêu hóa thức ăn, chính bởi vậy không thể tùy tiện tiến hành cắt bỏ khi chưa có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Vậy Polyp túi mật có tự hết không? Theo nghiên cứu, có tới 92% polyp túi mật mang bản chất lành tính, tức không phải là ung thư. Do vậy người bệnh không cần can thiệp điều trị bằng cách cắt bỏ túi mật. Với những polyp nhỏ dưới 1cm (hoặc dưới 1,5cm) thì thường chỉ cần thay đổi chế độ ăn uống sao cho khoa học và theo dõi thường xuyên mỗi 3-6 tháng.

Những polyp lớn hơn 1cm có nguy cơ tiến triển thành ung thư, nhất là những polyp lớn hơn 1,5cm. Do đó việc cắt bỏ túi mật có thể được bác sĩ chủ định để ngăn chặn sự phát triển ung thư túi mật.

Người bị polyp túi mật cần được thăm khám ngay để có hướng điều trị phù hợp

Theo các nghiên cứu được thực hiện trong và ngoài nước thì polyp túi mật nếu xác định trên siêu âm có kích thước bé hơn 10mm hầu hết lành tính. Ngoài ra, nếu là ác tính polyp sẽ có chân lan rộng, hình không đều đặn và phát triển nhanh.

Do không thể có một thăm dò nào có thể chẩn đoán chính xác bản chất của polyp túi mật nếu chưa can thiệp phẫu thuật nên các bác sĩ sẽ thống nhất một phác đồ xử trí như sau:

• Nếu nghi ngờ polyp túi mật phát hiện thông qua siêu âm mà người bệnh không có các triệu chứng như đau, sốt... thì cần kiểm tra lại sau 6 tháng - 1 năm để kết luận chính xác. Nếu sau thời gian đó mà hình ảnh của polyp không còn thì không cần phải xử trí gì.
• Trường hợp hình ảnh polyp rõ nét thì cần theo dõi định kỳ bằng siêu âm 6 tháng nếu khối u lớn trên 10mm, có biểu hiện ác tính qua xét nghiệm máu, các thăm dò khác hoặc polyp đã gây đau sốt tái phát thì cần chỉ định phẫu thuật sớm. Ngày nay, với sự phát triển của phẫu thuật nội soi, việc cắt túi mật đã trở nên nhẹ nhàng hơn, ít xâm hại, ít đau và bệnh nhân hồi phục nhanh, hạn chế tối đa biến chứng.

Người bị polyp túi mật nên ăn gì, kiêng gì?

Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng giúp người bệnh polyp túi mật nhanh hồi phục, ngăn ngừa biến chứng. 

Khi bị polyp túi mật, người bệnh nên tăng cường bổ sung một số thực phẩm sau:

• Mọi hoa quả giàu vitamin (B, C, D, E) và chất khoáng giúp nâng cao sức khỏe gan mật đồng thời hạn chế nguy cơ hình thành và phát triển polyp
• Rau xanh, củ quả giàu chất xơ có khả năng hạn chế sự hấp thu chất béo ở ruột, ngăn ngừa hiệu quả các triệu chứng như đầy bụng, khó tiêu
• Các chất béo có nguồn gốc thực vật như dầu oliu, hạnh nhân, hướng dương…

Thực phẩm giàu vitamin C rất tốt cho người mắc bệnh lý tại túi mật

Vậy bệnh nhân polyp túi mật kiêng ăn gì? Một số thực phẩm mà người bệnh cần kiêng khem kỹ lưỡng gồm:

• Chất béo bão hòa gồm mỡ động vật, đồ ăn chiên xào, rán, thức ăn nhanh…
• Thực phẩm có chứa hàm lượng cholesterol cao, chẳng hạn như lòng đỏ trứng, phủ tạng động vật, pho mai…
• Thực phẩm có chứa chứa nhiều đường hóa học và tinh bột tinh chế

Như vậy, hầu hết polyp túi mật là lành tính. Tuy nhiên, chúng ta vẫn cần gặp bác sĩ để chẩn đoán và theo dõi thường xuyên. Bên cạnh đó, hãy thực hiện một số thay đổi lối sống nhằm giảm biến chứng của polyp sỏi mật. Trường hợp polyp lớn cần thực hiện cắt túi mật theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn.