Nguyên nhân và cách điều trị tắc ruột ở trẻ sơ sinh

Hiện tượng tắc ruột ở trẻ sơ sinh là gì?

Tắc ruột là một trong những vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh. Lúc này, bé phải được theo dõi và điều trị thích hợp để bảo vệ sức khỏe và tính mạng. Cụ thể hơn, tắc ruột xảy ra khi các chất bị tắc ở cả ruột già và ruột non. Điều này tạo cơ hội cho vi khuẩn xâm nhập vào đường ruột và gây ra những tổn thương nghiêm trọng.

Trên thực tế, có rất nhiều nguyên nhân gây tắc ruột ở trẻ sơ sinh. Thông thường các bác sĩ chuyên môn thường phân thành 2 dạng chính là tắc ruột cơ học và liệt ruột hay còn gọi là tắc ruột cơ học năng. Dù nguyên nhân gây tắc ruột ở trẻ sơ sinh là gì thì bố mẹ cũng nên theo dõi và điều trị cho bé càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân gây tắc ruột ở trẻ sơ sinh phổ biến nhất là do sinh non chưa đủ tháng tuổi. Nguy cơ tắc ruột cũng tương đối cao nếu mẹ bầu bị cúm khi mang thai và không điều trị dứt điểm. Do đó, phụ nữ phải chăm sóc sức khỏe tốt trong thời kỳ mang thai. Sức khỏe của người mẹ cũng có ảnh hưởng trực tiếp đến em bé khi chào đời.

Tắc ruột ở trẻ sơ sinh cần được điều trị kịp thời tránh ảnh hưởng tính mạng 

Tắc ruột ở trẻ sơ sinh do triệu chứng nào gây ra? 

Nhận biết các dấu hiệu tắc ruột ở trẻ sơ sinh là rất quan trọng để xử lý và điều trị sớm cho bé, đồng thời tránh các biến chứng nặng để lại khi được điều trị kịp thời. Càng để lâu, tình trạng tắc ruột càng trở nên nghiêm trọng và đe dọa đến tính mạng của bé. 

Cha mẹ cũng cần chú ý theo dõi rốn hoặc khoang bụng của bé. Nếu phát hiện bụng sưng to, phải theo dõi và đưa bé đi khám để tìm nguyên nhân và có biện pháp điều trị kịp thời. Đồng thời, tắc ruột cũng khiến bé đi ngoài phân su. Hiện tượng mô tả trên ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của trẻ về lâu dài.

Các bác sĩ cũng cho biết, tắc ruột ở trẻ sơ sinh là nguyên nhân khiến trẻ bị mất nước. Tùy vào mức độ tắc ruột mà bé nhận thấy những dấu hiệu mất nước khác nhau nên chúng ta không thể chủ quan trong mọi trường hợp. Đặc biệt, triệu chứng tắc ruột ở trẻ sơ sinh thường được biểu hiện bằng các dấu hiệu như: 

• Nôn trớ: Thường xảy ra sớm khi bệnh tái phát khiến trẻ nôn ra sữa hoặc nôn ra chất lỏng màu vàng, màu xanh và thậm chí có khi ra cả dịch ruột (tức là phân có màu giống nước lỏng).
• Đau quặn bụng: khiến trẻ cúi gập người, vặn mình đồng thời khóc đột ngột và dữ dội. Những cơn đau bụng quằn lên rất có thể khiến trẻ bỏ chơi, bỏ bú dẫn đến quấy khóc thường xuyên. 
• Chướng bụng: bụng to dần lên từng ngày do tuần hoàn bàng hệ to, căng biểu hiện này được thấy rõ ràng. Với trường hợp tắc ruột ở mức độ nặng bụng ít chướng hơn một chút. 
• Một số trẻ không thấy lỗ hậu môn hoặc lỗ hậu môn bị tắc lại khiến trẻ không thể đi ngoài được. 

Trẻ tắc ruột có triệu chứng là chướng bụng 

Tắc ruột ở trẻ sơ sinh do nguyên nhân nào gây ra? 

Tình trạng tắc ruột ở trẻ sơ sinh thường do nhiều nguyên nhân gây ra nên bạn cần hiểu rõ. Khi thấy trẻ xuất gặp phải một số tình trạng dưới đây bạn nên đưa trẻ thăm khám và điều trị. 

Tắc tá tràng

Tắc tá tràng có thể do nguyên nhân bên trong gây ra chẳng hạn như tắc tá tràng hoặc hẹp tá tràng. Ngoài ra, các nguyên nhân bên ngoài bao gồm kìm tụy có hình nhẫn, dây chằng Ladd, kẹp động mạch và tĩnh mạch cửa tá tràng.

Viêm phúc mạc bào thai 

Ở trẻ bị thủng ruột trong bào thai khi có phân su sẽ chui vào dạ dày. Các loại viêm phúc mạc thường gặp bao gồm một số loại như: viêm phúc mạc dính, viêm phúc mạc tự do, viêm phúc mạc kết mạc, viêm phúc mạc giả nang,…

Teo ruột

Tình trạng teo ruột thường xảy ra ở bộ phận là ruột non. Teo ruột thường khiến ruột với những biểu hiện ruột có thể ngắn hoặc dài, xảy ra ở một hoặc nhiều chiều. Có ba dạng teo ruột chính:

• Thể màng ngăn: Giữa hai phần của ruột được ngăn cách bởi một lớp niêm mạc.
• Dạng dây xơ: Một sợi xơ nối phần trên và phần dưới của ruột thuộc đường ruột bên dưới.
• Dạng gián đoạn: Hai đầu ruột không dính vào nhau, thường mạc treo hình giống với chữ V.

Tắc ruột phân su

Phân su dày lấp đầy lòng ruột và gây tắc nghẽn nguyên nhân thường là ở hồi tràng. Đây là biểu hiện sớm và thường gặp ở hầu hết các bệnh nhân khi thuộc giai đoạn đầu của bệnh xơ nang tụy.

Do dị tật ở hậu môn trực tràng

Trẻ không có hậu môn nên rơi vào một trong hai tình trạng có hoặc không có lỗ rò. Nếu trường hợp trẻ có hậu môn thường biểu hiện tắc ruột do teo trực tràng hoặc hẹp hậu môn trực tràng.

Tắc ruột cơ năng

Sự giãn nở bẩm sinh của đại tràng dẫn đến tình trạng trẻ tắc ruột cơ năng hoặc do nhiễm trùng nặng ở trẻ sơ sinh gây liệt ruột.

Tắc ruột ở trẻ sơ sinh có những phương pháp chẩn đoán nào? 

Tắc ruột ở trẻ sơ sinh thường có 2 cách chẩn đoán chính như sau: 

Chẩn đoán lâm sàng 

Trẻ không bài tiết phân su trong 24 giờ đầu. Đặc điểm phân su khi bài tiết ra ngoài thường có màu xanh đậm, đặc do hình thành từ dịch tiêu hóa và biểu bì. Khi làm test Faber với mục đích tìm tế bào sừng trong phân su, trẻ bình thường sẽ cho ra kết quả là dương tính.

Trong khi khám có thể nói cho rằng trẻ không có lỗ hậu môn là do trẻ bị dị tật hậu môn trực tràng dẫn đến tắc ruột. Trẻ bị thủng hậu môn được bác sĩ thăm khám bằng ống thông Nelaton. Có 3 trường hợp sau:

• Trường hợp 1: Ống thông chỉ vào được 2-3 cm, phân su không ra ngoài do teo trực tràng.
• Trường hợp 2: Ống thông được đặt vào sâu gần phân su, phân su ra ngoài do trẻ bị giãn đại tràng bẩm sinh.
• Trường hợp 3: Ống thông tiểu vào sâu nhưng phân su không ra do trẻ bị tắc ruột nhiều (teo ruột non). 

Tình trạng toàn thân: Đẻ non (dưới 37 tuần) khiến trẻ thường mất nước, hội chứng nhiễm trùng, rối loạn vận động…

Tắc ruột ở trẻ sơ sinh được chẩn đoán qua hình ảnh chiếu chụp

Chẩn đoán cận lâm sàng 

Phát hiện ra hình ảnh bụng có mức nước - mức khí, ổ bụng mờ và hình ảnh vôi hóa. 

Khi chụp đại tràng cản quang: hình ảnh tắc ruột non giúp xác định được vị trí tắc trong ruột già.

Chụp động mạch ruột: Chỉ định đối với trường hợp hẹp ruột tức là tắc ruột không hoàn toàn, có thể thấy được vị trí ở phần hẹp ruột.

Nếu siêu âm trước và sau sinh: hình ảnh các quai ruột phình to và xẹp là khi teo ruột non; có dịch ổ bụng dẫn đến viêm phúc mạc thai nhi; mở rộng dạ dày và tá tràng dẫn đến tá tràng tắc nghẽn.

Cách điều trị tắc ruột ở trẻ sơ sinh

Tắc ruột tiềm ẩn nhiều mối nguy hiểm cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời tránh ảnh hưởng về sau. Các phương pháp điều trị hẹp ruột ở trẻ em bao gồm:

• Truyền dịch: Truyền tĩnh mạch điều trị tắc ruột do vụn thức ăn, dị vật… có tác dụng giúp làm mềm và đẩy chúng ra khỏi ruột chấm dứt tình trạng tắc ruột. 
• Thụt tháo: Đây là một phương pháp an toàn thường được sử dụng để lấy dị vật hoặc vụn thức ăn ra khỏi ruột của trẻ. Nếu phương pháp thụt tháo thành công chỗ tắc nghẽn sẽ được loại bỏ và không cần lựa chọn cách điều trị nào khác.
• Phẫu thuật: Nếu tình trạng ruột non trở nên nghiêm trọng, ví dụ như thủng hoặc thụt tháo không thành công cần phải phẫu thuật. Đây là giải pháp điều trị cuối cùng và tối ưu nhất. Lúc này, bác sĩ sẽ cắt bỏ đoạn ruột bị tắc rồi tái thông ruột cho trẻ.

Trẻ cần phẫu thuật trị tắc ruột nếu truyền dịch và thụt tháo không hiệu quả

Trên đây là tất cả thông tin về căn bệnh tắc ruột ở trẻ sơ sinh giúp bạn nhận biết và sớm điều trị đem lại hiệu quả cao. Nếu trẻ có dấu hiệu trên bạn nên đưa trẻ thăm khám và điều trị kịp thời tại cơ sở khám bệnh uy tín. Bên cạnh đó tắc ruột ở trẻ cũng thường gặp chứ không riêng gì trẻ sơ sinh.