Tế bào gốc tủy xương được ví như “niềm hy vọng mới” cho bệnh nhân ung thư máu, Lupus ban đỏ hệ thống, tan máu bẩm sinh, bệnh thần kinh... Bằng cách ghép tủy xương, các tế bào gốc khỏe mạnh từ một người hiến tặng sẽ được đưa vào cơ thể bệnh nhân, thay thế cho những tế bào bệnh. Từ đó, cơ thể bệnh nhân sẽ có nhiều cơ hội khỏi bệnh hoàn toàn và trở lại cuộc sống sinh hoạt bình thường.
Tế bào gốc tủy xương là các tế bào có khả năng tự sửa chữa, tự tăng sinh và biệt hoá thành nhiều dòng thành phần tạo máu và tế bào chuyên biệt như sụn, mỡ, tủy xương,.. So với nguồn tế bào gốc từ mô mỡ thì tế bào gốc tuỷ xương có độ tinh khiết và được đánh giá cao trong y học tái tạo.
Mô phỏng tế bào trong tuỷ xương
Đây là loại tế bào gốc khá đặc biệt so với các nguồn tế bào khác. Thông thường, trong dây rốn chỉ tìm thấy tế bào gốc trung mô. Trong máu dây rốn chỉ tìm thấy tế bào gốc tạo máu. Nhưng trong tuỷ xương, các nhà khoa học tìm thấy cả hai loại tế bào gốc dưới đây:
Được tách ra từ tuỷ vàng, tế bào gốc tạo máu với vai trò tự hình thành:
Hiện nay, ghép tế bào gốc tuỷ xương là phương pháp ghép tế bào gốc tạo máu. Đây là cách điều trị cho các bệnh nhân mắc các bệnh lý ác tính về máu như u Lympho, ung thư máu, tan máu bẩm sinh... đem lại nhiều hy vọng cho bệnh nhân.
Tuỷ xương là nguồn tế bào gốc tạo máu phong phú
Dựa vào đặc tính tự hồi phục, tự tái tạo, khi cấy ghép tế bào gốc tuỷ xương sẽ phục hồi tuỷ xương, thay thế những tế bào tổn thương bằng các tế bào khoẻ mạnh mới. Nhờ vậy, nó điều trị triệt căn được các bất thường về mặt huyết học.
Tương tự như tế bào gốc tạo máu, tế bào gốc trung mô (MSC) cũng có khả năng biệt hoá nhưng đa dạng hơn. Chỉ một lượng nhỏ tế bào gốc trung mô, chúng có thể phân hoá thành các tế bào sụn, mỡ, xương, thần kinh,... trưởng thành với đầy đủ chức năng.
Mặc dù không dồi dào như nguồn MSC từ mô mỡ nhưng tế bào gốc trung mô thường được thu thập ở gai chậu (phía trước, sau và trên) được coi như “kiểu mẫu” khi so sánh với các tế bào gốc khác. Chúng có khả năng biệt hoá linh động so với các kiểu tế bào gốc khác và linh động hơn so với các MSC.
Đặc tính của tế bào gốc trung mô là khả năng tái tạo vô cùng đa dạng
Ứng dụng tế bào gốc vào y học ngày càng phổ biến, bởi chúng:
Như đã nhắc đến ở trên, tế bào gốc tạo máu tủy xương có tác dụng điều trị rất hiệu quả các bệnh lý về máu như
Suy tủy xương (thiếu máu bất sản) là tình trạng tủy xương giảm thiểu hoặc ngừng hoàn toàn việc sản sinh các tế bào gốc tạo máu. Đây là bệnh lý diễn biến âm thầm, thường là vô căn, bẩm sinh hoặc mắc phải virus hay bị ảnh hưởng bởi các loại thuốc.
Thiếu máu bất sản được xếp vào một trong số các bệnh nguy hiểm vì nó tác động trực tiếp vào hệ miễn dịch và có nguy cơ tiến triển thành ác tính tuỷ. Đặc biệt, ghép tế bào gốc tuỷ xương có thể chữa khỏi bệnh này. Các bác sĩ sẽ thu thập tế bào gốc tạo máu của anh chị em phù hợp - nhóm có khả năng phù hợp cao vì tỷ lệ thải ghép thấp và những người hiến phù hợp trong cộng đồng.
Bệnh nhân bị thiếu máu bất sản có thể được điều trị bằng phương pháp mới
Bệnh còn có tên gọi khác là ung thư máu. Đây là hiện tượng trong quá trình phân chia tạo máu sinh ra quá nhiều bạch cầu chưa trưởng thành, bạch cầu bất thường. Các tế bào này sẽ tích tụ trong tủy xương, hạn chế chu trình sản sinh các tế bào máu bình thường và dần thay tế bào máu bình thường bằng các bạch cầu ác tính.
Ung thư máu được xếp vào các bệnh nguy hiểm vì nó tiến triển dần dần hoặc diễn biến cấp tính chỉ trong vài tuần khiến người bệnh tử vong. Trong quá trình tiến triển nó khiến người bệnh thiếu máu nhiều, thiếu máu liên tục, dễ bị nhiễm khuẩn và hay chảy máu.
Trong các phương pháp điều trị, ghép tế bào gốc tủy xương được coi như là một trong các liệu pháp cuối khi người bệnh không còn đáp ứng với hoá trị, xạ trị. Tuy nhiên, nó lại đem đến nhiều hy vọng bởi là số ít cách điều trị dứt điểm, giúp nâng cao cơ hội sống cho người bệnh.
Bạch cầu cầp có thể được điều trị bằng cách ghép tuỷ
Đây là tình trạng các tế bào bạch cầu lympho phân chia mất kiểm soát, ảnh hưởng đến hệ bạch huyết và các cơ quan khác trong cơ thể. Nó có thể được chia thành u Lympho Hodgkin và u Lympho không Hodgkin.
Ghép tuỷ xương sẽ được thực hiện sau khi người bệnh hoá trị liều cao để phá huỷ các tế bào lành trong tuỷ xương của người bệnh trước. Tiếp theo, các bác sĩ sẽ tiến hành cấy tế bào gốc vào tuỷ xương để sửa chữa thành các tế bào máu khỏe mạnh.
U Lympho cũng có nhiều cơ hội chữa khỏi
K tuỷ xương là bệnh ung thư rất nguy hiểm không có triệu chứng nhưng dễ gây biến chứng đau xương, thiếu máu và suy thận. Khi thực hiện ghép tế bào gốc, các tế bào ung thư và tế bào gốc của tuỷ xương sẽ được tiêu diệt bằng hoá trị trước. Tế bào gốc mới sẽ được đưa vào tuỷ qua đường tiêm truyền tĩnh mạch.
Bên cạnh các bệnh về máu, tế bào gốc trung mô trong tủy xương đang được ứng dụng rộng rãi để điều trị các bệnh viêm khớp, thoái hóa khớp, tổn thương sụn,.... Nó sẽ hỗ trợ điều hoà miễn dịch, giảm đau, kháng viêm, tái tạo mạch máu và phần xương bị hư hỏng.
Tiêm huyết tương giàu tiểu cầu trong điều trị bệnh thoái hoá khớp
Chứng nhồi máu cơ tim gây biến chứng tổn thương cơ tim nghiêm trọng. Ghép tế bào gốc tủy xương là phương pháp điều trị hữu hiệu vì tế bào gốc trung mô có khả năng tái tạo thành tế bào cơ tim mới. Bằng cách này, cơ tim sẽ được chữa lành, phục hồi chức năng, tăng sinh mạch máu và hoạt động trở lại hiệu quả.
Ghép tế bào gốc tuỷ xương là phương pháp điều trị đa năng cho các bệnh lý, không loại trừ các bệnh về đường hô hấp. Các nhà khoa học đã thành công ứng dụng tế bào gốc trung mô để điều trị các bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
Các bất thường về phế nang cũng có thể điều trị bằng tế bào gốc. Ngoài ra, bệnh tắc nghẽn phổi mạn tính, người hút thuốc lá nhiều cũng có thể được cân nhắc điều trị bằng tế bào gốc.
Các bệnh thần kinh như bại não, Alzheimer, Parkinson, đột quỵ,... cũng có thể được ứng dụng tế bào gốc để giảm triệu chứng và biến chứng. Tế bào gốc trung mô từ tuỷ xương có thể sinh ra nhiều hoạt chất BDNF và GDNF, giúp bảo vệ tế bào thần kinh và hạn chế hình thành sẹo thần kinh.
Hơn nữa, nó cũng hỗ trợ giảm viêm, phục hồi mạch máu và tham gia vào quá trình tái tạo, phục hồi chức năng thần kinh.
Người bệnh sa sút trí tuệ cũng có cơ hội có cuộc sống tốt hơn
Một số bệnh tự miễn như Lupus ban đỏ hệ thống, bệnh đa xơ cứng cũng được điều trị bằng tế bào gốc tuỷ xương. Hiệu quả điều trị bệnh phụ thuộc vào từng trường hợp bệnh nhân, giai đoạn bệnh lý và chất lượng của tế bào gốc
Liên quan đến bất thường trong quá trình chuyển hoá, bệnh lý như tiểu đường có thể được chữa bệnh bằng tế bào gốc. Nghiên cứu của các nhà khoa học đã khẳng định hiệu quả của tế bào trong ức chế tình trạng viêm, điều chỉnh chuyển hoá glycolipid và bảo vệ chức năng cơ quan.
Tế bào gốc tuỷ xương được thu thập trước từ người hiến hoặc người bệnh đã kiểm tra sức khoẻ và có đủ điều kiện phẫu thuật theo tiến trình như sau:
Cận cảnh quá trình thu thập mẫu tế bào từ tuỷ xương
Không nằm ngoài công cuộc nghiên cứu và ứng dụng tế bào gốc, Trung tâm Tế bào gốc & Ngân hàng mô Bệnh viện Đa khoa Phương Đông hiện nay đã được Bộ Y Tế cho phép về thu thập tế bào gốc cuống rốn và mô dây rốn trẻ sơ sinh với quy trình khép kín, đội ngũ kỹ thuật viên trình độ cao và máy móc hiện đại đạt chuẩn Quốc tế.
Đồng thời, với sự thành công trong tiêm huyết tương giàu tiểu cầu PRP trong điều trị thoái hoá khớp, chúng tôi cũng không ngừng nghiên cứu chuyên sâu để hướng tới điều trị bệnh bạch cầu cấp, Lupus ban đỏ hệ thống, Parkinson,... cho người bệnh.
Có thể nói, tế bào gốc tuỷ xương là nguồn tế bào quý giá với tiềm năng y học dồi dào trong lĩnh vực điều trị bệnh lý lâm sàng và y học tái tạo.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.
Tế bào gốc vạn năng cảm ứng (iPSC) được tái lập trình từ tế bào soma trưởng thành, có khả năng biệt hóa thành bất kỳ loại tế bào nào...
