Thiếu vitamin C gây bệnh gì? Làm sao để nhận biết và cách bổ sung

Vitamin C có vai trò gì đối với cơ thể người?

Vitamin C (còn được gọi là acid ascorbic) là một vitamin tan trong nước, cần cho các hoạt động hằng ngày của cơ thể. Vitamin C cần thiết cho sự phát triển mô, quá trình “sửa chữa” cơ thể. 

Vitamin C có nhiều vai trò quan trọng đối với cơ thể

Vi chất này còn đóng vai trò quan trọng trong sản xuất collagen cho da, sụn, mạch máu, dây chằng và gân. Nó cũng cần thiết cho việc hấp thụ sắt, chữa lành vết thương và duy trì sức khỏe xương. Là một chất chống oxy hóa mạnh, vitamin C giúp giảm thiểu các tổn thương do gốc tự do gây nên, từ đó ngăn ngừa sự phát triển của các bệnh như ung thư, bệnh tim. 

Cụ thể, một số vai trò của vitamin C với con người có thể kể đến như:

• Giảm nguy cơ mắc các bệnh mạn tính như bệnh lý về tim mạch, ung thư,… 
• Giúp kiểm soát huyết áp cao: Vitamin C có tác dụng làm hạ huyết áp nên có thể dùng để ổn định huyết áp với người bị bệnh tăng huyết áp.
• Hỗ trợ hấp thu sắt: Vitamin giúp chuyển hóa sắt từ dạng kém hấp thụ (Fe3+) sang dạng dễ hấp thụ (Fe2+), giúp cải thiện sự hấp thụ sắt từ ăn uống và giảm nguy cơ thiếu máu.
• Giảm nồng độ acid uric trong máu, từ đó giúp ngăn ngừa các cơn gout.
• Tăng khả năng miễn dịch: Vitamin C thúc đẩy sản xuất các tế bào bạch cầu, hạn chế sự nhiễm trùng và giúp khả năng phục hồi của cơ thể nhanh hơn.

Một số biểu hiện khi thiếu vitamin C

Dưới đây là một số dấu hiệu cơ thể thiếu vitamin C mà bạn cần phải lưu ý để nhận biết sớm:

Chảy máu và sưng lợi

Khi lượng vitamin C nạp vào cơ thể không đủ, lợi sẽ trẻ nên nhạy cảm vì lợi được cấu tạo thành từ collagen. Thiếu vitamin C có thể làm cho lợi dễ bị chảy máu hơn và cũng như mất nhiều thời gian để tổn thương lành lại hơn. Đồng thời, sưng lợi là hệ quả của viêm và vitamin C có thể ngăn ngừa được quá trình này khi nó đóng vai trò như 1 chất chống oxy hóa.

Thường xuyên chảy máu cam

Chảy máu cam xảy ra khi các mao mạch ở bên trong mũi bị vỡ, vì thế, thường xuyên chảy máu cam là dấu hiệu cho thấy mao mạch máu bị yếu. Vì các mạch máu được tăng cường bởi collagen nên thiếu vitamin C chảy máu cam là tình trạng thường thấy do các mạch máu yếu dẫn đến dễ bị vỡ và gây chảy máu.

Chảy máu cam - Dấu hiệu thường gặp ở người thiếu hụt vitamin C

Tóc khô

Tóc khỏe mạnh và sáng bóng cho thấy rằng bạn đang có một chế độ ăn uống cân bằng dinh dưỡng. Một khi tóc bị khô và xuất hiện gàu thì rất có thể bạn bị thiếu vitamin C. Bời vì, vitamin C ở mức thấp sẽ khiến lượng collagen được sản xuất ít, khiến cho da đầu và tóc yếu đi.

Vết thương chậm lành

Vitamin C là một “mắt xích” quan trọng trong cơ chế chữa bệnh của cơ thể. Các phản ứng miễn dịch hoạt động chữa lành vết thương cũng như chống lại nhiều trùng đều nhờ vào vitamin C. Vitamin C giúp hình thành collagen và hình thành mô để làm lành vết thương. Vì thế, thiếu vitamin C sẽ dẫn đến chảy máu lâu hơn, vết thương chậm lành và mất nhiều thời gian chữa bệnh.

Thiếu sắt

Vitamin C hỗ trợ cơ thể hấp thu sắt hiệu quả hơn, minh chứng rõ nét là sự thiếu hụt sắt thường kèm với tình trạng thiếu vitamin C. Nạp đủ vitamin C sẽ giúp cơ thể hấp thu được tối đa lượng sắt ăn vào qua các thực phẩm.

Da nhăn, khô hoặc đỏ

Collagen giúp giữ cho làn da mềm mại, căng bóng và không bị nhăn. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi thiếu vitamin C có liên quan đến việc da bị nhăn nheo. Là một chất chống oxy hóa, vitamin C còn có tác dụng hạn chế ảnh hưởng khi da tiếp xúc với tia cực tím, giảm nguy cơ bị cháy nắng.

Dễ bầm tím

Bạn sẽ bị bầm tím khi các mao mạch dưới bề mặt da bị vỡ. Nếu bạn dễ bị bầm tím thì đó rất có thể là một dấu hiệu cho thấy rằng cơ thể đang thiếu vitamin C. Do thành mạch được cấu tạo nên từ collagen mà vitamin C lại đóng vai trò quan trọng trong quá trình tạo collagen.

Thiếu vitamin C khiến cơ thể dễ bị tím bầm

Thường xuyên nhiễm trùng

Vitamin C giúp kích thích sản sinh bạch cầu tấn công virus và vi khuẩn. Vitamin C cũng giúp bảo sức khỏe của các tế bào miễn dịch để chúng hoạt động một cách hiệu quả trong việc phòng ngừa nhiễm trùng. Các vết thương thường xuyên bị nhiễm trùng hoặc dễ gặp phải các bệnh lý nhiễm trùng cơ bản như cúm… rất có thể là một dấu hiệu hệ miễn dịch bị suy yếu do thiếu vitamin C.

Mệt mỏi, buồn rầu

Cơ thể mệt mỏi là triệu chứng của nhiều bệnh lý nhưng nếu kết hợp với một số biểu hiện khác, bạn có thể phát hiện ra bản thân đang bị thiếu hụt vitamin C. Vitamin C có vai trò quan trọng trong sinh năng lượng, ổn định tâm trạng. Vậy nên việc thiếu vitamin C có thể khiến thiếu năng lượng và tâm trí không ổn định. Một số bằng chứng khoa học cho thầy rằng bổ sung đủ vitamin C có thể giảm mệt mỏi, tăng cường tâm trạng và giảm chứng trầm cảm. 

Tăng cân

Khi thiếu hụt vitamin C, sự trao đổi chất của cơ thể có thể sẽ bị chậm lại, từ đó khiến trọng lượng cơ thể bắt đầu tăng. Kết quả của một số nghiên cứu cho thấy rằng nồng độ vitamin C trong cơ thể cao hơn sẽ giúp tăng đốt cháy chất béo và dễ dàng hơn trong việc duy trì, giảm cân nặng.

Đau, sưng khớp

Mức vitamin C thấp có thể dẫn đến tình trạng lún xương và đau khớp vì sụn khớp được cấu tạo từ collagen. Có đủ lượng vitamin C cần thiết sẽ giúp cơ thể sản sinh ra đủ lượng collagen để cho các khớp được khỏe mạnh.

Đau nhức, sưng khớp do thiếu vitamin C là tình trạng không hiếm gặp

Thiếu vitamin C gây bệnh gì?

Dù tình trạng thiếu vitamin C trầm trọng không phổ biến nhưng vẫn có nhiều người có mức vitamin C thấp, đủ để gây hại cho sức khỏe.

• Thiếu máu: Vitamin C hỗ trợ cơ thể hấp thu sát, sản sinh ra hemoglobin và hồng cầu. Do đó, việc thiếu hụt vitamin C đồng nghĩa với việc thiếu các nguyên tố tạo máu như sắt nên có nguy cơ thiếu máu.
• Bệnh tim mạch: Một số bệnh lý tim mạch có thể liên quan đến việc cơ thể thừa hoặc thiếu vitamin C như bệnh suy giảm chức năng tim, yếu mạch...
• Thoái hóa khớp: Vitamin có tác dụng chống oxy hóa, giúp hạn chế thoái hóa ở cá sụn khớp nhờ tổng hợp aggrecan, collagen.
• Bệnh Scorbut: Đây là căn bệnh phổ biến người bị thiếu vitamin C kéo dài với các triệu chứng như chảy máu chân răng, viêm lợi, tụ máu dưới da…
• Bệnh ung thư: Khi lượng vitamin C thấp thì có thể gây ra ung thư do sự tấn công của các tế bào gốc tự do và các gốc oxy hóa.

Nguyên nhân gây thiếu vitamin C

Vitamin C là hợp chất cơ thể không tự tổng hợp được nên nguyên nhân gây ra tình trạng thiếu hụt vitamin C thường là vì chế độ ăn uống không đầy đủ loại vitamin này. Chẳng hạn như chế độ ăn thiếu hoặc tiêu thụ ít rau quả và trái cây. Bên cạnh đó, nấu ăn quá chín hoặc tiếp xúc lâu với nhiệt độ cao có thể làm phá hủy vitamin C có trong thực phẩm.

Nhu cầu vitamin C trong chế độ ăn cần tăng lên với những người khi mắc cá bệnh lý như sốt, thiếu axit dịch vị, những rối loạn viêm (đặc biệt là tiêu chảy), phẫu thuật, bỏng và thiếu hụt protein…Ngoài ra, người hút thuốc lá và uống nhiều rượu có thể làm cạn kiệt lượng vitamin C trong cơ thể. 

Bổ sung vitamin C cho cơ thể

Chỉ những người ốm yếu và không thể ăn uống mới cần bổ sung vitamin C bằng thuốc uống hoặc tiêm. Với người bình thường thì nên tăng cường vitamin C thông qua thực phẩm ăn uống hằng ngày  bởi đây là các bổ sung hiệu quả và kinh thế nhất.

Thực phẩm giàu vitamin C

Bạn có thể bổ sung vitamin C cho cơ thể thông qua các thực phẩm giàu loại vitamin này như:

• Hoa quả: Cam, quýt, bưởi, dâu tây, đu đủ, dưa hấu, xoài, đào, việt quất… đều là các loại hoa quả có hàm lượng vitamin C cao và cũng rất dễ mua tại chợ, các cửa hàng. 
• Rau củ: Cà chua, cà rốt, ớt chuông, hành tây, cải ngọt, cải kale, cải bó xôi… Tuy không chứa nhiều vitamin C như các loại quả nhưng vẫn là nguồn cung cấp vitamin C tốt cho cơ thể.

Một số loại thực phẩm có hàm lượng vitamin C cao

Thực phẩm chức năng

Bạn có thể bổ sung vitamin C bằng các loại thực phẩm chức năng hoặc viêm uống chứa vitamin C theo hướng dẫn của chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ. Tuy nhiên, bạn tuyệt đối không nên lạm dụng thực phẩm chức năng vì nếu cơ thể quá thừa vitamin C thì cũng không tốt.

Qua những chia sẻ trên, chắc hẳn bạn đọc đã có cho mình những thông tin hữu ích để nhận biết các dấu hiệu thiếu vitamin C. Hãy chú ý chế độ ăn uống hợp lý, đa dạng để bổ sung đủ loại vitamin này cho cơ thể. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào khác hoặc nhu cầu đặt lịch khám cùng bác sĩ, bạn đừng ngần ngại liên hệ với Bệnh viện Đa khoa Phương Đông để được hỗ trợ.