Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm rất phổ biến và có thể gây ra biến chứng nguy hiểm. Vậy bệnh này có nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị như thế nào và làm sao để không bị lây? Tất cả những thắc mắc này sẽ được giải đáp trong bài viết ngay sau đây.
Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm rất phổ biến và có thể gây ra biến chứng nguy hiểm. Vậy bệnh này có nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị như thế nào và làm sao để không bị lây? Tất cả những thắc mắc này sẽ được giải đáp trong bài viết ngay sau đây.
Bệnh thủy đậu còn có tên gọi khác là trái rạ, đây là bệnh truyền nhiễm khởi phát bởi virus Varicella Zoster (VZV), thuộc họ Herpesviridae. Bất cứ ai cũng có khả năng nhiễm loại virus này, đặc biệt là đối tượng trẻ em. Đối với người lớn, tỷ lệ mắc bệnh thủy đậu thấp hơn nhiều nhưng vẫn có không ít ca có biến chứng nặng, thậm chí là tử vong nếu không điều trị kịp thời.
Thủy đậu là bệnh lý truyền nhiễm do virus Varicella Zoster gây ra
Thủy đậu bội nhiễm là thuật ngữ chỉ hiện tượng các nốt thủy đậu bị mưng mủ, ngứa, đau và khó lành. Nếu không được điều trị đúng cách, tình trạng này có dẫn đến những biến chứng nguy hiểm ở cơ quan nội tạng và đe dọa tính mạng người bệnh nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời.
Ngoài ra, bệnh thủy đậu bội nhiễm còn có thể làm hoại tử, lở loét da, viêm thanh quản, viêm tai, viêm phổi và nghiêm trọng nhất là nhiễm khuẩn máu,… Khi những nốt thủy đậu này được điều trị và lặn đi cũng rất dễ để lại sẹo, khó phục hồi nguyên dạng vùng da.
Nguyên nhân gây bệnh thủy đậu chính là virus Varicella Zoster (VZV). Đây là loại virus thuộc họ Herpesviruses, nên nó có những đặc tính và cấu trúc như virus Herpes Simplex gây nhiễm trùng. Cụ thể, VZV có hình khối cầu với kích thước trung bình từ 150 – 200 nm. Phần vỏ ngoài của virus này được cấu tạo bởi lipid còn phần lõi là phân tử ADN chuỗi đôi. Virus VZV có thể tồn tại được nhiều ngày trong vảy thủy đậu, tuy nhiên chúng cũng dễ bị tiêu diệt bởi các thuốc sát khuẩn thường dùng trong y tế.
Hình ảnh virus Varicella Zoster gây bệnh thủy đậu
Virus VZV khi xâm nhập vào niêm mạc đường hô hấp trên sẽ nhân lên tại chỗ. Lúc này cơ thể con người đã bị nhiễm virus huyết tiên phát. Tiếp đó, virus VZV tiếp tục nhân lên trong tế bào hệ thống liên võng nội mô khiến cho người bệnh nhiễm virus huyết thứ phát và lây lan đến da và niêm mạc. Đáng chú ý, Varicella Zoster gây bệnh thủy đậu là loại virus có khả năng “ngủ lại” trong cơ thể con người sau lần nhiễm bệnh đầu tiên. Điều này có nghĩa nó sẽ hoạt động trở lại bất cứ khi nào có điều kiện thuận lợi.
Bệnh thủy đậu phát triển qua 4 giai đoạn với các triệu chứng đặc trưng khác nhau:
Nghiên cứu dịch tễ cho thấy, bệnh thủy đậu thường phát triển mạnh mẽ nhất là vào mùa đông và đầu xuân. Thời gian ủ bệnh này thường kéo dài từ 14 -16 ngày tính từ thời điểm người bệnh nhiễm virus VZV. Đây là thời kỳ virus thủy đậu mới xâm nhập và đang thích nghi dần với môi trường mới nên chúng chưa thể gây ra triệu chứng bên ngoài nào.
Giai đoạn khởi phát bệnh thủy đậu xuất hiện sau 10-21 ngày ủ bệnh và kéo dài khoảng 3-5 ngày. Đây là khoảng thời gian mà virus VZV đã gây nhiễm trùng.
Các triệu chứng xuất hiện trên cơ thể người mắc bệnh thủy đậu:
Chú ý: Những triệu chứng trên hoàn toàn không phải dấu hiệu điển hình của bệnh thủy đậu và rất dễ gây nhầm lẫn với tình trạng cảm cúm thông thường nên bạn cần hết sức lưu ý.
Sốt nhẹ, nổi ban là dấu hiệu thủy đậu ở giai đoạn khởi phát
Sau giai đoạn khởi phát thủy đậu virus từ niêm mạc và da sẽ xâm nhập vào hệ bạch huyết. Lúc này, người bệnh sẽ xuất hiện các triệu chứng nặng hơn gồm sốt cao, buồn nôn, cơ thể mệt mỏi, đau đầu và đặc biệt là đau cơ. Bên cạnh đó là các dấu hiệu điển hình của bệnh thủy đậu là các nốt phát ban xuất hiện ngày càng nhiều tại khu vực mặt, da đầu, thân mình, cánh tay, chân.
Các nốt ban nổi lên sau 1,2 ngày sẽ hình thành mụn nước, giống với nốt phỏng, với kích thước từ 1-3 mm. Theo thời gian, mụn nước to dần lên và gây ra cảm giác ngứa rát. Đặc biệt, khi sẽ ma sát với quần áo, các mụn này sẽ vỡ ra và lây lan nhanh chóng sang các vùng da khác.
Trong khoảng vài ngày tiếp theo, mụn nước đã có thể lây lan ra toàn thân và mọc ở một số vị trí đặc biệt như niêm mạc miệng, mí mắt, bàn tay, bàn chân, mông hay bộ phận sinh dục. Đáng chú ý, tình trạng phát ban có thể tiếp tục xuất hiện trong giai đoạn toàn phát. Bởi vậy mà một người gặp phải cả cả ba tình trạng phát ban, mụn nước và đóng vảy – cùng một lúc cũng không phải là điều khó hiểu.
Bệnh thủy đậu sẽ bước vào giai đoạn hồi phục sau khoảng 7-10 ngày khởi phát. Lúc này mụn nước mọc lên ở các vị trí trên cơ thể người bệnh sẽ bắt đầu đóng vảy cứng và tạo thành những vết lõm nhỏ trên da. Đây cũng là khoảng thời gian mà khả năng lây lan của bệnh sẽ đã bị suy yếu.
Các nốt thủy đậu giai đoạn hồi phục sẽ dần se và khô lại để hồi phục
Tuy vậy, người bệnh cũng cần phải hết sức cảnh giác trước tình trạng vết loét bị bội nhiễm ở giai đoạn hồi phục. Bởi lúc này, da và cơ thể người bệnh đang còn suy yếu, nếu vệ sinh không sạch sẽ, cẩn thận thì, vùng da bị tổn thương sẽ dễ dàng bị viêm do tụ cầu, liên cầu.
Nhiều người vẫn cho rằng thủy đậu chỉ là bệnh ngoài da và không thực sự nguy hiểm. Tuy nhiên tuy nhiên các bác sĩ chuyên khoa đã khuyến cáo, nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, căn bệnh này chắc chắn sẽ gây nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng.
Các biến chứng của bệnh thủy đậu bao gồm:
Với phụ nữ có thai thì bệnh thủy đậu cũng gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm. Cụ thể chị em khi mang bầu mắc bệnh này có nguy cơ cao bị sảy thai hoặc để lại dị tật cho thai nhi, chẳng hạn như dị dạng ở sọ hay gặp vấn đề ở tim. Ngoài ra, những trẻ sơ sinh mắc thủy đậu do lây truyền từ mẹ cũng tiến triển nặng với tỷ lệ tử vong lên đến 30%.
Phụ nữ có thai bị bệnh thủy đậu làm tăng nguy cơ sảy thai, sinh non
Theo các bác sĩ chuyên khoa, một vài nhóm đối tượng có khả năng cao bị biến chứng thủy đậu là:
Người bị thủy đậu nếu xảy ra các triệu chứng sau đây thì cần nhập viện ngay để phòng ngừa biến chứng:
Người bị bệnh thủy đậu cần đi khám bác sĩ để có hướng điều trị phụ hợp. Bên cạnh việc dùng thuốc thì bạn cũng có thể áp dụng một số mẹo dân gian chữa bệnh này tại nhà.
Lá sầu đâu, rau kinh giới và lá trà xanh là các nguyên liệu được sử dụng trong mẹo dân gian chữa thủy đậu tại nhà. Tuy nhiên, cách điều trị này chỉ phù hợp với trường hợp bệnh nhẹ, mới khởi phát và cần kết hợp thêm với việc dùng thuốc kháng sinh.
Tắm lá sầu đâu hỗ trợ điều trị thủy đậu
Lá sầu đâu sở hữu khả năng diệt khuẩn, kháng viêm cực tốt nên được dân gian sử dụng để nấu nước tắm hỗ trợ điều trị bệnh thủy đậu.
Tắm lá sầu đâu giúp thuyên giảm triệu chứng bệnh thủy đậu
Cách thực hiện:
Mẹo dân gian chữa bệnh thủy đầu bằng lá kinh giới
Theo dân gian, lá kinh giới sở hữu các dưỡng chất vô cùng cần thiết cho da, đồng thời cũng làm mát da, khám viêm, diệt khuẩn, thanh lọc và giải độc cơ thể. Chính vì vậy, nguyên liệu này từ lâu đã được áp dụng để giảm cảm giảm ngứa ngứa ngáy và nổi mụn nước do bệnh thủy đậu gây nên.
Cách thực hiện:
Tắm lá chè xanh
Lá chè xanh là thảo dược tự nhiên có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhất là khả năng diệt khuẩn, tiêu viêm, làm lành vết thương nhanh chóng. Nguyên nhân là do trong lá chè có chứa nhiều chất chống oxy hóa, vitamin và các nguyên tố vi lượng. Tất cả các thành phần này đều có thể ức chế sự bùng phát của virus gây hại, giảm nguy cơ bội nhiễm đồng thời phục hồi tổn thương da. Như vậy có thể thấy, việc tắm lá chè xanh sẽ giúp giảm triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu, nóng rát và sưng viêm do bệnh thủy đậu.
Lá chè xanh có tính kháng viêm, diệt khuẩn cực tốt giúp hỗ trợ điều trị thủy đậu
Cách thực hiện:
Tây y chủ yếu điều trị bệnh thủy đậu bằng thuốc tân dược. Các loại thuốc được sử dụng đều cần phải có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
Tùy vào mức độ nghiêm trọng của bệnh thủy đậu mà một số loại thuốc có thể được sử dụng là:
Thuốc bôi chống virus acyclovir giúp điều trị bệnh thủy đậu
Song song với việc sử dụng các loại thuốc trên, người bệnh cũng cần cân bằng nước và chất điện giải trong cơ thể, tuyệt đối không sử dụng Corticoid. Ngoài ra, với các ca thủy đậu nặng, có nguy cơ cao gây biến chứng viêm phổi, viêm não, nhất là ở những người thiếu hụt miễn dịch, các bác sĩ có thể chỉ định thêm thuốc Acyclovir tiêm tĩnh mạch hoặc Vidarabine.
Để điều trị hiệu quả bệnh thủy đậu và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm, người bệnh cũng cần lưu ý một số vấn đề quan trọng sau:
Tuyệt đối không làm vỡ các nốt thủy đậu để ngăn chặn bệnh lây lan
Cách phòng tránh bệnh thủy đậu hiệu quả nhất chính là là tiêm vắc-xin. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh hiệu quả của vắc-xin phòng bệnh này lên tới 98% khi một người tiêm đủ hai liều. Trong trường hợp bệnh vẫn khởi phát dù đã tiêm vắc-xin thì mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng thủy đậu cũng nhẹ hơn rất nhiều so với những người không tiêm phòng.
Những đối tượng cần tiêm vắc-xin thủy đậu là:
Chú ý: Không tiêm vắc-xin thủy đậu trong các trường hợp:
Tiêm vắc xin là cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh thủy đậu
Ngoài việc tiêm vắc xin, để phòng ngừa bệnh thủy đậu hiệu quả, bạn cũng cần kết hợp đồng thời những biện pháp sau:
Bệnh thủy đậu có thể lây lan nhanh chóng ra cộng đồng thông qua những con đường sau:
Đa số trường hợp người khỏe mạnh bị nhiễm bệnh này là do tiếp xúc gần với người bệnh. Chẳng hạn như họ không may đã hít phải những giọt nước bọt bắn ra ngoài từ miệng người bị thủy đậu khi họ ho, hắt hơi, hoặc tiếp xúc da với chất dịch từ mụn nước. Nhiều nghiên cứu cho thấy, có khoảng 90% những người chưa có kháng thể virus thủy đậu sẽ mắc bệnh nếu tiếp xúc với người mắc bệnh này.
Thủy đậu là bệnh truyền nhiễm có khả năng lây lan nhanh chóng
Chú ý: Bệnh thủy đậu có thể lây nhiễm nhanh chóng trong khoảng thời gian từ 1 – 2 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng nổi mụn nước trên da cho đến khi bệnh bước sang giai đoạn hồi phục.
Hầu hết các trường hợp mắc thủy đậu đều khỏi sau khoảng 2 tuần tính từ thời điểm bệnh khởi phát. Điều này phụ thuộc khá nhiều vào cách điều trị cũng như vệ sinh, chăm sóc cơ thể của bạn.
Dấu hiệu khỏi bệnh thủy đậu điển hình nhất là các mụn mủ dần dần se lại thành các nốt đen, khô đặc. Trong quá trình hồi phục và tái tạo da đã bị tổn thường, người bệnh sẽ có cảm giác ngứa ngáy khó chịu. Vượt qua giai đoạn này, bạn sẽ khỏi bệnh hoàn toàn và không còn đau rát, phát sốt hay nóng lạnh thất thường nữa.
Bệnh thủy đậu sở hữu đặc tính miễn nhiễm rất cao. Điều này cũng đồng nghĩa với việc nếu bạn đã bị thủy đậu rồi thì có thể miễn dịch với bệnh này suốt đời. Các bác sĩ lý giải, người bị thủy đậu sẽ không bị lại bệnh này nữa là bởi vì hệ miễn dịch của cơ thể của họ đã tạo ra đủ lượng kháng thể tự nhiên. Đáng chú ý, chúng còn tồn tại rất bền vững sau khoảng thời gian chiến đấu với virus gây bệnh.
Trên thực tế, có rất nhiều người bệnh lo ngại về việc bệnh thủy đậu có thể gây vô sinh. Tuy nhiên, theo các bác sĩ chuyên khoa, đây hoàn toàn là một quan niệm sai lầm.
Thực tế, bệnh thủy đậu không gây vô sinh cho bất cứ đối tượng nào, kể cả khi các nốt mụn nước xuất hiện ở bộ phận sinh dục. Bởi vậy, bạn không cần để tâm tới vấn đề này mà hãy chú ý hơn đến việc vệ sinh cá nhân để ngăn ngừa nguy cơ bội nhiễm.
Chế độ dinh dưỡng cũng cũng đóng vai trò quan trọng trong suốt quá trình điều trị bệnh thủy đậu. Bởi nếu ăn uống khoa học, đủ chất, người bệnh sẽ được tăng cường hệ miễn dịch, nhanh chóng hồi phục tổn thương trên da hơn.
Chế độ ăn uống khoa học, hợp lý sẽ giúp người bệnh thủy đậu nhanh hồi phục hơn
Các loại thực phẩm người bị thủy đậu nên ăn:
Các loại thực phẩm nên kiêng khi bị thủy đậu:
Như vậy có thể thấy, bệnh thủy đậu là căn bệnh truyền nhiễm thông thường nhưng cũng có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe. Bởi vậy mà bạn hãy chủ động phòng tránh bệnh lý này bằng cách tiêm phòng vắc xin và hạn chế tiếp xúc với nguồn lây nhiễm bệnh.
BỆNH VIỆN ĐA KHOA PHƯƠNG ĐÔNG
Địa chỉ: Số 9, Phố Viên, Cổ Nhuế 2, Bắc Từ Liêm, Hà Nội
Tổng đài tư vấn: 19001806
Website: https://benhvienphuongdong.vn
Lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.